Page 504 - ธรรมปฏิบัติ 2
P. 504
480
รู้ว่าว่าง รู้ว่าเบา รู้ว่าสงบเฉย ๆ สงบแล้วดีอย่างไร ? เบาแล้วดีอย่างไร ? อาการเกิดดับแต่ละขณะต่างกันอย่างไร ?
แล้วอีกอย่างหนึ่ง สิ่งที่โยคีควรจะยึดเอาไว้เป็นหลักในการปฏิบัติ ที่ บอกว่า อารมณ์หลักที่ต้องจา คือให้รู้ว่ากาหนดอะไร ซึ่งเรามักจะทิ้งข้ามไป ถ้าข้ามไปแล้วจะทาให้กาหนดอารมณ์ได้ยาก บอกไม่ถูก ไม่รู้ว่าดูอะไร ก็คือ ลักษณะอารมณ์หลักของการเจริญสติปัฏฐาน ๔ ดูกาย ดูเวทนา ดูจิต แล้ว ก็ดูธรรม หรือดูลมหายใจเข้าออก ดูพองยุบ ดูเวทนา รู้ความคิด รู้สภาพจิต รู้ต้นจิต ดูอาการเกิดดับของอารมณ์เหล่านี้ อย่างเช่น ดูรูป ดูอาการของ ลมหายใจเกิดดับในลักษณะอย่างนี้
บางทีเรายกจิตขึ้นสู่ความว่างได้ปุ๊บ พอหลับตาเห็นอาการเกิดดับ ขึ้นมา แล้วบอกไม่ได้ว่าเป็นอาการเกิดดับของอะไร ถ้าสังเกตดี ๆ เราก็จะรู้ ว่าอาการเกิดดับของอะไรปรากฏขึ้นมา ของรูปบริเวณไหน ? อย่างเวทนาก็ เหมือนกัน พอถามว่าเวทนามีหรือไม่มี ถ้ามี เวทนานั้นเป็นเวทนาแบบ ไหน ? ต้องแยกให้ชัด เวทนาช่วงนี้มีอาการแปลบ ๆ เบา ๆ หรือเป็นแท่ง หนัก ๆ เวทนาที่เป็นความปวดก็บอกว่าปวดไปเลย เวลาเล่าสภาวะให้พูด อย่างนั้น ถ้ารู้สึกว่ามีอาการคัน พูดว่าคันไปเลย มันจะชัด แล้วอาการชาก็ คือชาไปเลย ตรงนี้เราพูดถึงลักษณะของสภาวะที่เกิดขึ้นได้ชัดเจน
ถ้าเราสื่อตรงนี้ชัด เราพูดได้ชัด ต่อไปอารมณ์ต่าง ๆ ก็จะชัดด้วย เรา จะจาได้แม่น ถ้าเราพูดแค่ว่าเวทนามีอาการเกิดดับ เกิดดับ เกิดดับ... ก็ยัง ไม่ชัด ต้องบอกว่าดับในลักษณะอย่างไร ลักษณะอาการเกิดดับมี ๓ ขณะ ที่ปรากฏให้เราเห็น เพียงแต่ต่างกันที่ความชัดเจน ความแรง ความละเอียด ความบาง ความเบา ความใส ลักษณะอาการเกิดดับที่เราจะเห็นได้มี ๓ ขณะ หนึ่ง คือเห็นการเกิดของเขา เห็นแต่ตอนเกิด ตอนดับไม่เห็น สอง เห็นตอนเกิดขึ้นแล้วก็ตั้งอยู่ แต่ตอนดับไม่เห็น สาม เห็นเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้ว ก็ดับไป
