Page 49 - Adilname 2019 orjinal

2019

YAZI:
PERIYODIK TABLO YILI Gülşah KARAKIRIK

Moseley, 1. Dünya Savaşı başladığında
Oxford Üniversitesi’ndeydi. Vatanına borcu

olduğunu düşünen Moseley, Oxford

Üniversitesi’ndeki görevini bırakıp gönüllü
olarak İngiliz ordusuna katıldı. Moseley
sekiz aylık bir eğitimin ardından, Nisan 1915’te

Osmanlı’ya karşı savaşması için Çanakkale
cephesine iletişim mühendisi olarak getirildi.

10 Ağustos 1915’te, bir Türk keskin nişancı
tarafından öldürüldü. İngiltere böylece

Çanakkale’de savaşı kaybetmekle kalmadı,
aynı zamanda bir Nobel Ödülü kaybeˆi.

Moseley ölmeseydi, 1916 yılında, çok yüksek

olasılıkla Fizik Nobel Ödülü’nü alacaktı. O
yıl olmasa da, Moseley’in hayaˆa olması

halinde Nobel Ödülü’nü kazanacağına kesin
Kimya, maddelerin yapısı, iç ve dış özelliklerini, diğer maddelerle Mendeleyev, her bir element için iskambil kağıdına benzer bir kart gözüyle bakılmaktadır. Nitekim Moseley’in
arasındakı etkileşimlerini ve dönüşümlerini inceleyen pozitif bir bilim hazırlar. Kartları dizip bozarak sistemi keşfetmeye çalışır. Gece gündüz
dalıdır. Kimyanın en temelinde madde vardır. Çevremizde gördüğümüz demeden çalışmasının sonunda, sistemin gizemini korumasını sağlayanın çalışmalarını devam eˆiren İsviçreli fizikçi
her şey kimyanın ilgi alanına girmektedir. Evimizde bulunan temizlik henüz keşfedilmemiş elementler olduğunu fark eder. Hatta bir hikayeye Manne Siegbahn 1924 yılında Nobel
malzemlerinden, kullandığımız kişisel bakım ürünlerine, yediğimiz göre, üç gün boyunca uyumadan çalışıp, element kartlarını yeniden ve Ödülü’ne layık görüldü.
içtiğimiz hazır gıdalardan, kullandığımız kırtasiye malzemelerine kadar yeniden dizdikten sonra uyuya kalmış ve rüyasında bir masanın üzerine
her şeyin temelinde kimya bulunur. yerleştirilmiş kartlarda periyodik cetveli görmüştür.

Moseley’in ölümü, İngiltere’nin askerlikle ilgili
Kimyada olmazsa olmazlardan en önemlisi de elementlerdir. Elementler Mendeleyev’den sonra yeni elementler keşfedildikçe, periyodik tablonun
aynı atomlarda oluşan saf maddelerdir. Kendilerinden daha farklı üstün bir zeka ürünü olduğu anlaşılmıştır. Mendeleyev elementleri o yasalarının değişmesine neden oldu.
bir maddeye parçalanmazlar. Elementlerin belirli özelliklerine göre günün şartlarından atom kütlelerine göre sınıflandırmıştır. 1913 yılında Moseley’den sonra başka önemli bilim
düzenlenmesiyle periyodik tablo oluşmuştur. Sistemli olarak elementlerin Henry Moseley bazı elementlerin yaydığı X ışınlarının spektrumlarını fo insanlarını gelecekteki savaşlarda kaybetmek
gruplandırılmasını ilk olarak Rus kimyager Dimitri Mendeleyev bundan toğraflayarak, bu ışınların dalga boyları ile elementlerin atom numaraları
tam 150 yıl önce yapmıştır. Mendeleyev elementleri belli bir sisteme arasında bir ilişki bulunduğunu ve elementlerin özelliklerinin atom istemeyen İngiltere, başarılı ve parlak bir
göre sıralayan bir tablo yapılırsa aynı özellikleri gösteren elementlerin, ağırlıklarına değil atom numaralarına bağlı olduğunu, periyodik tablonun kariyer vaat eden bilim insanlarının askere
alt alta geleceğini fark eder. Üstelik o sırada elementlerin birçoğu atom numaralarına göre sınıflandırılması gerektiğini bulmuştur. alınmasını yasaklayan bir yasa hazırladı.
keşfedilmemiş, bazıları ise tanımlanmamıştır. Periyodik tablonun keşfinin
esas ilginç tarafı, henüz keşfedilmemiş olan elementlerin hem varlıklarını Bu nedenledir ki 2019 yılı Birleşmiş Milletler tarafından Periyodik tablo Buna göre önemli bir bilim insanı istese
hem atomik kütlelerini hem de kimyasal özelliklerini öngörmüş olmasıdır. yılı ilan edilmiştir. Birleşmiş Milletler, kimyanın sürdürülebilir kalkınmayı de savaşta askerlik yapamaz.
Yeni elementlerin keşfi ile tablodaki boşluklar Mendeleyev’in öngördüğü nasıl teşvik ettiğinin ve enerji, eğitim, tarım ve sağlık alanlarındaki küresel
şekilde tamamlanmıştır. zorluklara çözümler sağladığı konusunda küresel farkındalık yaratmanın
önemini kabul ettiğini göstermiştir.
46 | ADİLNÂME / 2019 47 | ADİLNÂME / 2019