Page 44 - Adilname 2019 orjinal

Rukiye Kuloğlu : Kıymetli Hocam öğrencilerimizin deizm başlığında larına karşı tepki vardır tabiki. Ama bu tavırların ne kadar dini temsil
oluşmuş bazı soruları var. İzninizle sorularımıza başlayalım. ettiği de tartışmalıdır. Bu tepkilerin deizm olarak yorumlanmasına da
katılmıyorum. Ben de benzer tepkileri zaman zaman göstermekteyim
Nisa Yazoğlu : “Deizm” dediğimizde ne anlamalıyız? ama deizmle bu tepkileri karıştırmamak gerekir. İslamiyet ne aklın
değerini tartışır, onu yadsır, ne de herhangi bir insanın kutsallığını kabul
Deizm dendiğinde Tanrıya inanan ama Kiliseye inanmayan anlayış aklıma eder, onu Allah ile aramıza koyar. Kimse kimseden üstün değildir. Hocalar
gelmektedir. Avrupa’da özellikle 17. Yüzyıldan itibaren hem Kiliseye bile herhangi bir insandan farklı olarak Allaha daha yakın veya imtiyazlı
teslim olmayan hem de ateizmi reddeden bilim insanları doğa ile Tanrı değildir. Peygamberimiz bile sadece bir elçidir, kendisine gönderilen
arasında bir uygunluk görmüş buna müdahale eden ruhbanlık ve ateizmle vahyi insanlara ulaştırmakla yükümlüdür. Müslümanlar için en güzel bir
ters düşmüşlerdir. Ülkemizde kilise gibi bir kurum olmadığından deizme örnektir ve tabir caizse en güzel bir öğretmendir. Sonuçta bir insandır.
gereksinim yoktur. Ancak yetkisiz ve ehliyetsiz de olsa bazı insanların Mesajları önemlidir. Kimse Peygambere veya hocalara tapınmaz ve onlara
din adına sergilediği olumsuz hareketleri bahane ederek bazı insanların ibadet etmez. Aksine Peygamberimizin de gösterdiği gibi herkes sadece
dini değerlere karşı bir tepki oluşturma ve bu tepkiyi kasıtlı olarak deizm Allaha inanır ve sadece ona ibadet eder ve sadece ondan bir şeyler isterler.
adı altında bir modaya çevirme gayreti görülmektedir. Bu da haksızlıktır Ancak bazı insanlar diyanet, ilahiyat, imam-hatip, tarikat, cemaat vb. dini
aslında. kurumları olumsuz göstermeye çalışmakta ve insanlarda bir güvensizlik
oluşturma çabasına girmektedir. Bir kaç insanın yanlış tavırları bahane
Halime Zehra Başar : Tek bir çeşit mi? Varsa çeşitleri nelerdir? edilerek dini inançlara karşı bir tepki oluşturma ve bunu deizm adı altında
bir modaya dönüştürme isteği açıktır. Bu çabalar da kasıtlı olarak deizm
Prof.Dr. Deizm Avrupa’da ilk çıktığı anda çok ılımlı olsa da daha sonra oldukça biçiminde yorumlanan tepkilere neden olabilmektedir.
uçlara kaymış kurumsal din (Hıristiyanlık) adına ne varsa reddetmiştir.
Aydın TOPALOĞLU Tanrı inancının herhangi bir dogmaya dayanmadığını, sadece akılla Zeynep Hıyamlı : Deizmde insan nefsini en çok tatmin eden şey
ulaşılabileceğini bu bağlamda Tanrı ile insan arasına kimsenin nedir?
giremeyeceğini söylemek deizmde ortak bir tavırdır. Sırasıyla yaratılışa,
vahye, inayete (ilahi yardıma), ahlaka, ibadetlere, duaya ve ahiret gününe Deizmde Tanrı inancı vardır. Dolayısıyla bir insanın hem Tanrıya inanıp
nsanoğlunun yeryüzü yolculuğu, bir arayış olarak görülebilir. Bilgi inanan veya inanmayanlar olarak kendi aralarında farklılaşırlar. Samuel hem de ona inanmazmış gibi saygısız, sorumsuz ve ahlak dışı yaşaması
arayışı, kimlik arayışı ve bu çerçevede kendini güvende hissedebileceği Clarke (1675–1729) bu çeşitlerden söz eden ve deizmi bizlere anlatan en mümkün değildir. Deizmin her türlü rahatlığı hoş gördüğü, ibadetlerden
İbir mekan arayışı, en önemlisi de etrafında olup biten her şeyi önemli düşünürlerden biridir. uzak bir yaşama olanak tanıdığı ve dahası her türlü ahlak dışı eyleme
atfedebileceği bir neden veya üstün bir varlık arayışı… bir özgürlük alanı açtığı düşüncesi yanıltıcıdır, yanılsamadır, sadece bir

İrem Ak : Deistik Eğilimin çıkış nedenleri nelerdir? tuzaktır. Ayrıca gerçek din de insanları boğmaz onları bıktırmaz ve onların
Hocamız 1964 Malatya doğumludur. 1986 yılında Dokuz Bu arayışa bağlı olarak da insanın zihnini her daim kurcalayan sorular: mutsuz olmasını istemez. Peygamberimizin insanlara ne kadar sevecen
Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. Varlık, inanç, din ve yaratıcıyla ilgilidir. Bunlara verilen cevaplar da her Deistik eğilimin ortaya çıkışı her konuda kilisenin akla ve bilime aykırı yaklaştığı onların mutluluğunu gözettiği, sevinçlerini önemsediği, üzüntü-
1989 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler daim değişiklik gösterir. dayatmaları olmuştur. Ülkemizde
Enstitüsü’nde “Farabi ve Thomas Aquinas’a Göre Tanrı’nın bu veya benzeri eğilimin ortaya
Varlığı ve Sıfatları” adlı tezle yüksek lisansını, 1997 Fıtratının da kendisi yönlendirdiği, kişiyi koruyup gözetecek üstün bir çıktığına inanmıyorum. Hiçbir
yılında aynı enstitüde “Çağdaş İngiliz Felsefesinde Ateizm varlığa inanma ihtiyacı insan için kuşkusuz en önemli konudur. Taklidi yetkili ve sorumlu din görevlisi
Problemi” adlı tezle doktorasını tamamladı. imandan, tahkiki imana geçiş sürecinde çokça soru işareti oluşturan bilime karşı konuşamaz, konuşmaz,
bu konu ve bu çerçevede soru işaretlerinin de en yoğun olduğu gençlik aksine bilimin öneminden söz eder.
İSAM’da araştırmacı ve Sofya Yüksek İslam Enstitüsünde dönemi yine bu açıdan en önemli dönem olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla böyle bir eğilimin dini veya
Rektör yardımcısı olarak görev yaptı. düşünsel temeli bulunmamaktadır.
Hızla değişen dünyada her alanda çoğalan sorunlar ve sorular karşısında İslamiyet’in doğası buna uygun
Kahire, Londra, Sofya, Moskova ve Tahran gençlik, tamda böyle bir durumun ortasında kalmaktadır. değildir.
Üniversitelerinde çeşitli araştırmalarda bulundu.
İşte genç dimağların bu sorular neticesinde gerek mensubu bulunduğu Rumeysa Bozdemir : Özellikle
Halen İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde Din dinde aradıklarını bulamama gerek yanlış yönlendirilme gibi -daha Türkiye’yi konuşmak
Felsefesi Bölüm Başkanı ve öğretim üyesi olarak görev birçoğuyla uzatabileceğimiz- sebeplerle ilgi çeken Deizm, Agnostizm ya gerekiyorsa, gençliğin bu akıma
yapmaktadır. da en ciddisi Ateizm sadece bunlardan birkaç başlık. rağbet etmesinin nedenleri neler
Bizler kökeni çok geçmişlere dayanan, Türkiye’yi ise yakın dönemde olabilir?
İngilizce, Fransızca, Arapça, Bulgarca bilen hocamızın, daha bir etkisine alan Deizmi konuşalım istedik.
çeşitli dergilerde yayınlanmış pek çok makalesi ve beş Türkiye’de gençliğin deizme rağbet
adet kitabı bulunmaktadır. Bu alanda uzman olan hocamıza ulaştık ve bizleri Deizm hakkında ettiğini kabul etmiyorum. Gençler
aydınlatmasını ve sorularımıza yanıt vermesini rica ettik. arasında bazı ehliyetsiz hocaların
veya hoca diye bilinen bazı kişilerin
Bizleri kırmayarak aramıza gelip, sorularımıza tatmin edici cevaplar akıl mantık dışı, ayrımlaştırıcı,
veren değerli hocamız Prof. Dr. Aydın Topaloğlu’na çok teşekkür ediyoruz. ötekileştirici ve cinsiyetçi açıklama-
42 | ADİLNÂME / 2019 43 | ADİLNÂME / 2019