Page 15 - 20170304

Zaterdag 4 maart 2017 Literatuur 15
goud’

ten zuiden van La Guajira, was ke schepen vertrokken, welke
meer voor lokale consumptie. schepen mochten binnenko-
Vooral deze koffie werd uitge- men, wat er werd verhandeld en-
voerd naar Aruba. Het idee van zovoorts. Zij zorgden er ook
Wolter was simpel: in Colombia voor dat de Colombiaanse doua-
is heel veel koffie die net niet ne niet al te moeilijk deed. De
goed genoeg is voor, laten we bootjes hadden onderweg nog
zeggen, de officiële export. We het meeste last van de Venezo-
brengen die koffie naar Aruba, laanse kustwacht, die was verve-
we maken de bonen schoon en lend en niet altijd gevoelig voor
laten ze goed drogen, we men- omkoping. Er zijn schepen
gen al de ver- spoorloos
schillende verdwenen
soorten bonen Arubaanse koffie, tussen La
door elkaar, Guajira en
herpakken al- miljoenenhandel Aruba,
les in nieuwe nooit aan-
zakken en dan gekomen,
jaren 60 en 70
exporteren terwijl het
maar weer, vooral naar Amerika. prachtig weer was. Je kunt niks
Product of Aruba! Die koffie bewijzen, maar in dat soort situ-
ging naar Miami, naar New aties werd er altijd gekeken naar Voor- en achterkaft van het boek.
York. Miljoenen Amerikanen de Venezolaanse kustwacht. Om
dronken Arubaanse koffie. Dat de Venezolanen een beetje te
het geen eerste kwaliteit was, dat misleiden werd er heel veel ge- Arubaanse koffieplantages?
proefden ze daar toch niet. Er wisseld van vertrekhaven in La
werd trouwens ook geëxporteerd Guajira, maar dat werkte toch
naar Europa, naar Nederland bij- niet altijd.” Nel Harms, een van de cies zat met de koffieplan- honderduit praatten over
voorbeeld en naar België.” grote Arubaanse koffie- tages op Aruba. Was dat de Arubaanse koffie, waren
Al snel was Carlos Wolter niet de exporteurs, vertelt in het eiland eigenlijk niet veel te de Amerikanen diep onder
Hoe legaal was dit allemaal? enige die in koffie handelde. boek van Romero de vol- droog en te warm voor de indruk van de koffie-
,,Alles wat hier gebeurde was le- ,,Nee, zeker niet. Degene die de gende anekdote: ,,Halver- koffie? Eenmaal op Aruba plantages die ze onder zich
gaal, absoluut. Het probleem handel echt groot heeft gemaakt wege de jaren zeventig werden ze uitgenodigd om zagen. Uitgestrekte planta-
voor Colombia was dat het zich in Aruba was Nel Harms. Hij wilden enkele Amerikaanse vanuit de lucht een en ges, dat zeker - op de hel-
moest houden aan allerlei inter- werkte eerst voor Wolter, maar koffie-importeurs toch wel ander te bekijken. Terwijl lingen van de Venezolaan-
nationale afspraken die in de begon in de jaren 60 voor zich- eens zien hoe dat nou pre- de Arubaanse gastheren se Andes.”
koffiehandel waren gemaakt, en zelf. Harms had eigen boten,
dan met name over de hoeveel- een vliegtuigje, loodsen hier en
heden die mochten worden uit- in Amerika. Maar ook bijvoor-
gevoerd. Dankzij de omweg via beeld Don Elias Mansur en Car-
Aruba kon Colombia veel meer los Hochman, de eigenaar van ken koffiebonen naar Aruba en was het toerisme inmiddels ik heb mensen laten vertellen en
koffie afzetten op de wereld- La Linda, gingen in koffie. Voor verkochten die dan hier aan een steeds belangrijker geworden als herinneringen laten ophalen.
markt. Dat kon, dat mocht, al Hochman werd het allemaal ge- handelaar. Van dat geld konden bron van inkomsten, dus in die Mijn boek is een eerste verken-
was het natuurlijk vreemd om regeld door zijn schoonzoon, ze dan in Colombia weer een zin was het wegvallen van de ning; er is echt nog heel veel
de naam Aruba terug te zien in David Cybul, een Poolse jood, paar maanden leven, ze konden koffiehandel ook weer niet zo’n meer met het onderwerp te
overzichten van koffie-exporte- die via Colombia op Aruba te- hun kinderen weer naar school probleem.” doen. Een econoom kan zo
rende landen. Maar in die lijstjes recht was gekomen.” sturen, de dokter betalen voor promoveren op de Arubaanse
stonden wel meer landen waar een operatie.” Is met dit boek nu alles verteld koffiehandel. Het is daarnaast
geen koffie werd verbouwd, Een miljoenenhandel? over de Arubaanse koffiehandel? prachtig materiaal voor een
maar die wel koffie van andere ,,Ja zeker, letterlijk: miljoenen. Wanneer kwam er een definitief ,,Nee, absoluut niet. Mijn boek historische roman. Elke schrij-
landen doorvoerden. Wat er in al Elke dag kwamen die bootjes uit einde aan de Arubaanse koffie- is niet meer dan een begin. Ik ver kan er zo mee aan de slag.
die kleine Colombiaanse haven- Colombia, vol met koffie, 400 handel? ben journalist en ik ben als jour- Wie weet schrijf ik zelf die ro-
tjes van La Guajira gebeurde, zakken, 600 zakken, en 70 kilo ,,In 1994 besloot David Cybul er nalist te werk gegaan. Ik heb ge- man nog weleens, na m’n pensi-
was weer een ander verhaal. De per zak, dus dat ging echt om definitief mee te stoppen, hij praat met directbetrokkenen en oen!”
autoriteiten hadden daar niet zo enorme hoeveelheden, en om was de laatste. Anderen, Nel
veel te zeggen, in de praktijk wa- enorme winsten. De gouden tijd Harms bijvoorbeeld, waren al
ren de lokale leiders, de caci- was van halverwege de jaren 60 eerder gestopt. Eigenlijk liep de
ques, de baas. Zij bepaalden wel- tot halverwege de jaren 70, met handel al terug vanaf eind jaren
winstmarges van meer dan 10 70. Het werd vanaf die tijd alle-
procent. Die koffie was echt zeer maal minder, de koffieprijzen
belangrijk voor de Arubaanse daalden, er kwam meer regelge-
economie. Het leverde niet al- ving in Colombia, in Amerika,
leen veel op voor mensen als in Europa, er kwamen import-
Harms en Cybul, maar ook voor quota enzovoorts. Colombia
heel veel anderen. Wat dacht je ging ook de mindere kwaliteit
van de bemanningen van die bo- koffie via de officiële kanalen ex-
ten, de sjouwers, de mensen die porteren en daarnaast werden
de zakken naaiden, degenen die andere producten belangrijker
de bonen sorteerden en weer op de wereldmarkt, zoals thee en
verpakten? Elke grote handelaar cacao. Maar er was nog iets, een
had zijn eigen groep mensen heel nieuw product: marihuana.
om al die werkzaamheden te De handel in koffie tussen Co-
doen. Maar ook voor heel veel lombia en Amerika via Aruba
gewone mensen in Colombia, werd steeds meer geïnfiltreerd
en dan met name natuurlijk door drugshandelaren. Nel
voor mensen in La Guajira, was Harms vertelde me dat die hele
die Arubaanse koffiehandel inte- handel in marihuana eigenlijk Het schip Clara van de ge- De haven van Aruba ten tij-
Carlos Wolter, foto in het ressant. Mensen reisden met zo- de koffiehandel de das om heeft broeders Pinzón, foto in het de van de gouden jaren van
boek. FOTO CARI WOLTER ’n bootje met twee of drie zak- gedaan. Trouwens, op Aruba boek. FOTO’S ANA de koffiehandel.