Page 15 - 20190921

Achtergrond 15
Zaterdag 21 september 2019

Joe Fortin: Tartamudo

Jo Fortin biedt zijn boek ‘Canto di lama’, maar later ook Tartamudo aan de nationale bibliotheek van Aruba aan.

kaar wederzijds. Alles wordt uit- verwarring brengt. Zo zijn het ‘Estetica’ lustige moordenaar zijn slacht- plaatsen in de verhalen zeven
eindelijk tot literatuur herleid als derde en vierde verhaal in Tarta- In de laatste twee verhalen geeft offers ontleedt, zo fileert een au- keer voor, ook aan het betekenis-
een streven naar het absolute dat mudo helemaal aan elkaar gelijk de verteller zijn poëtica, zijn teur zijn personages, heet het. volle einde waar de auteur zélf
nooit bereikt wordt, in een pro- in een volkomen herhaling, opvattingen over het schrijven Maar de realiteit te vangen in verhaalpersonage dreigt te wor-
ces waarbij de verteller zich én maar met een essentiële afwij- en lezen van literatuur, in de een verhaal blijkt te kort te schie- den: ,,paso si si si si mi mi mi mi
openbaart én verbergt, zoals aan king aan het slot dat het perspec- vorm van een luguber verhaal ten: ,,E imposibildad di splica e si si sis si sigui scu scu scu scu
het slot van het eerste verhaal tief plotseling volledig omdraait. en een quasi theoretische maar estetica di un crimen.” De scucha mi mes, mi lo lo lo lo bira
over bedrieglijke herinnering: Het verhaal ‘E totalidad di un persoonlijke verhandeling als schrijftechniek schiet steeds te- un un un per per per … persona
,,loke ta, no lo ta. Y lo ke no lo ta, imagen ta un menasa pa su frag- een handleiding voor schrijvers kort. En aan het ironische einde … ay, leumay.”
lo ta.” Met het woordspel met lo- mentacion’ is een variant op het en lezers, met de ironie van een van het verhaal is de verteller Leven en literatuur schieten
ke (als één woord) en lo ke (los titelverhaal in de debuutbundel onbetrouwbare verteller als wa- zélf aan de beurt als de lezer het beide te kort - de literatuur zal
geschreven). In ‘Deseo ta un me- City Store. ‘Sirena den un soño’ pen. werk van de auteur fileert… Zo het nooit van het leven winnen,
tonimia’ maakt de literatuur mo- met de zee en het strand als Di berdad mi mester acepta cu loopt een aanvankelijk misdaad- maar omgekeerd schiet leven
gelijk wat in de werkelijke metafoor voor eenzaamheid en mi ta un escritor mediocre cu ta verhaal uit op een analytische zonder literatuur eveneens te
wereld onhaalbaar is. De litera- het verlangen naar contact, kan purba di tur manera pa bira uno beschouwing over het schrijver- kort. ‘E laberinto naratologico
tuur is hier placebo voor de rea- gelezen worden als een echo op cu ideanan filosofico y intelectual, schap, een procedé dat de schrij- fortinesco’, is een intrigerende
liteit. de dichtbundel Canto di lama pero ta parce cu tur e ideanan cu ver herhaaldelijk toepast in deze bundel met verhalen over tekor-
Literatuur is een ernstig spel met zijn ‘canto na canto di la- mi tin den mi cabes no por sali di ‘meta-bundel’ die in wezen een ten, een labyrint van twijfels
vol verrassingen dat de lezer in ma’. un of otro manera cu uno cliche y steeds terugkerende variatie op voor én auteur én lezer: ,,For
het creatieve schrijfproces zélf truth is always strange; stranger
mal formula. Den mi cabes e stori-
beschrijft: ,,E geometria di e ac- than fiction.” (Lord Byron) En
anan ta cana bon, tin bon intriga y
tonan literario a duna mi e liber- dat voor een onderzoeker die
desaroyo y un final envidioso, pero
tad pa compone un manera mas een dissertatie over een narrato-
ora mi purba pone esaki riba e
logico, mas estetico y mas inten- logisch onderwerp voorbereidt:
pantaya, e frasenan ta sali mescos
so.” de verhalen van collega auteur
cu fruminga desordona for di nan
Maar schrijven is bepaald niet Jossy Tromp.
neishi riba e papel digital. Nan ta
probleemloos. De bundel heeft
core sin rumbo ni destino manera
immers als titel ‘Tartamudo’
den busca di un dios cu por uza e J.L. Fortin: Tartamudo (2019)
(stotteren). Voorbeelden van dat
conopi di delete pa scapa nan di e Print on demand Lulu.com
stotteren komen op essentiële
bida insoportabel y indesea. (Este- ISBN 978 0 244 79112 4
tica)
Het verhaal ‘Estetica’ begint
als een soort misdaadverhaal, of-
tewel ‘un novela di detective di
calidad inferior’. De verteller
ontmoet een echtpaar dat zijn
weerzin opwekt, vooral nadat ze
aansturen op seksuele experi-
menten: ,,Ora cu nan a haya
interes pa mi anhelonan profun-
do y scondi, mi fuse a bula.” Hij
besluit het echtpaar te doden. De
nietsontziende moordenaar
snijdt daarbij zijn slachtoffers
open en wisselt de organen van
de slachtoffers tot een mooie
compositie. Dat leest gruwelijk
en de vraag luidt waarom? Maar
dan maakt het bloederige ver-
haal plaats voor een poëticale be-
schouwing over het schrijver-
schap. De bloederige geschiede-
nis blijkt een metafoor voor het
Ook Hotel Bates (Bates Motel) inspireert de Arubaanse au- In het verhaal wordt verwezen naar onder andere het levens-
schrijverschap. Zoals de wel- FOTO BBC
teur. verhaal van Alan Turing.