Page 23 - BNDIA ARUBA
P. 23

a23
                                                                                     bista politico Diahuebs 21 Februari 2019
            Parlamentario Sue-Ann Ras (MEP):

                           ‘Papiamento, mi ta orguyoso di bo como mi lenga materno’


            ORANJESTAD – Awe dia  mas di 7 mil lenga cu ta papi-      ta  importante,  pasobra  e  ta
            21  di  februari  ta  celebra  ando actualmente, ta spera cu  habri  porta  nobo,  kibrando
            Dia Internacional di Len-    50% lo desaparece prome cu  paradigma  y  miedo”,  Ras  a
            ga Materno, cu ta origina  e proximo siglo. Segun Ras, e  enfatisa.
            di  Bangladesh,  Pakistan.  ta haya dificil pa imagina, cu  Segun Ras: “Ta mas cu claro,
            Nos  idioma  Papiamento  despues  di  a  sobrevivi  opre-  cu nan papia cu mi den un id-
            sigur ta un di e idiomanan  sion  y  colonialismo,  e  balor  ioma cu mi no sa, mi ta limita
            cu tambe ta den peliger di  di  nos  lenga  materno,  ta  un  mi mes na expresa di forma
            extension  y  ta  nos  deber  di e lenganan privilegia y cu  simpel  y  esey  ta  netamente
            y  responsabilidad  pa  per-  ta conta cu hopi papiado y a  loke  e  sistema  di  educacion
            cura  pa  nos  idioma,  sigui  hasta incorpor’e den e siste-  a brinda nan y ta brinda nos,
            pasa  pa  e  siguiente  gen-  manan  educativo,  aunke  cu  unda  nan  ta  minimalisa  y
            eracionnan.  “Papiamento  hopi  resistencia  y  falta  di  hasta  cera  e  aprendisahe  y
            ta existi pa mas di 250 aña  aprecio y conocemento di su  interaccion cu un idioma cu
            caba  y  como  bon  Aru-     capacidad y potencialidad.   nan no conoce.”
            biano,  nos  tin  cu  percura
            pa nos lenga materno, no  Nificacion y historia           Calidad di enseñansa
            muri, ya cu esey lo nifica  Si  bay  bek  na  e  origen  di  e  Si no tuma na cuenta e uzo
            cu  nos  lo  perde  siglo  di  fecha di 21 di februari 1952,  di  idioma  materno,  no  ta
            conocemento  y  tradicion,  nos  mester  reflexiona  y  ba-  duna  calidad  di  enseñansa  y
            cu  a  contribui  naforma  lora  con  un  grupo  di  studi-  aprendisahe pa un di dos idi-
            loke nos ta awendia,” par-   ante  tabata  demanda  pa  nan  oma, ya cu ta importante pa
            lamentario Sue-Ann Ras a  lenga  materno,  Bangla,  haya  maneha  e  cuater  habilidad-
            cuminsa na bisa.             reconocemento  como  lenga  nanlinguistico: scucha, papia,
                                         oficial. Y ta door di e acto di  skirbi y lesa, pa crea un papia-
            Idioma materno               balentia  aki,  polis  a  los  tiro  do completo y di e forma aki
            E meta di e dia aki ta pa con-  y  a  tres  hoben  a  fayece.  “Si  haci  posibel  e  enseñansa  di
            scientisa  e  balor  di  idioma  nos  realisa  bon,  esaki  tabata  un di dos idioma, cual lo fa-
            den un sentido general, pero  un acto internacional, di cual  cilita e aprendisahe; pues no
            specialmente di e gran nifica-  hopi di nos no tabatin of tin  ta siña lesa y skirbi dos biaha.
            cion y balor cu bo idioma ma-  conocemento.  E  acto  aki  no  Y esaki ta netamente e fout cu
            terno tin. “Idioma materno ta  ta  refleha  cu  a  tuma  e  dia  nos ta haciendo! Sin laga afo,
            bo prome instrumento cu bo  como un fiesta di folclorisa-  con  cada  educador,  mayor  y
            ta  uza  pa  comunica  verbal-  cion  pa  e  centronan  educa-  adulto  ta  expresa  y  fortalece  scolnan ta un instrumento pa  aunke  nan  no  ta  standarisa,
            mente y ta for di chikito bo  tivo, sino cu e acto violento y  e identidad di idioma mater-  transferi  e  conocementonan  nan ta acepta como patrimo-
            ta siña crea laso y relacion cu  hororoso aki, ta pone nos re-  no den nos muchanan y nos  nobo, fomenta den un educa-  nio  cultural.  “Enfatisando,
            bo mama, tata y otro persona,  flexiona  y  compronde  dicon  hobennan,  desde  e  contexto  cion pa forma e sernan auten-  mi  ta  bisa,  ban  haci  uzo  di
            uzando bo idioma materno”,  ta importante nos lenga ma-   familiar, educativo y comuni-  tico, critico y cu ta identifica  nos lenga, sin importa cua e
            Ras a expresa.               terno  den  sistema  escolar  y  tario. Pa logra esaki nos mes-  como  berdadero  papiado  y  ta. No mester celebra riba un
            Imagina  bo,  cu  Papiamento,  cuestiona  dicon  e  hobennan  ter laga un banda e prehuicio-  no  solamente  di  un  lenga,  dia, sino nos mester corda cu
            tambe ta cay den e idiomanan  aki tabata kier a haya oido y  nan y stereo tiponan como e  sino  di  varios.  Guatemala  ta  un idioma of lenga tin henter
            den peliger di extincion, unda  reconocimento pa nan lucha.  mitonan  linguistico,  etnico  rico  pa  loke  ta  trata  idioma  un cultura y herencia su tras,”
            cu  investigaciona  splica,  cu  E aceptacion di lengamaterno  y  social  un  banda.  Pues  nos  Maya,  unda  tin22  di  nan  y  Ras a finalisa bisando.
            Parlamentario Michael Lampe (AVP):

                               ‘Mester crea un destinacion unda experiencia cultural

                                                            ta e atraccion principal’



            ORANJESTAD  -  Miem-         a expresa su preocupacion  Lampe  a  accentua  cu  ta  ambiente,  pensando  con  pa  dad  e  solucion  sostenibel  ta
            bro di parlamento pa par-    relaciona cu binimento di  hopi importante pa corda  desaroya esaki, na luga di djis  pa bin cu mas hotel. Ta hopi
            tido AVP, Michael Lampe,  un otro proyecto hotelero.  cu  como  pais  bo  mester  yega haci locual e kier pa asi-   ta esunnan preocupa y esey ta
                                                                      tin bo identidad y cultura  na facilita un hotel mas riba  conta pa partido AVP tambe,
                                                                      cu ta balornan grandi, no  nos isla.                      e parti medio ambiente sigur
                                                                      solamente pa nos, pero pa                                 tumando na cuenta tur e de-
                                                                      e  turistanan  tambe.  Nos  Ta  importante  pa  sinta  y  saroyonan anterior pa locual
                                                                      bishitantenan ta en busca  brinda  San  Nicolas  e  ayudo  ta trata e sector hotelero como
                                                                      di  e  experiencia  cultural  di por desaroya su mes, rete-  tambe e areanan caminda nan
                                                                      aki cu nos mester tene na  niendo su identidad. Tenien-   ta situa.
                                                                      cuenta.  Nan  kier  conoce  do e comunidad na cuenta y
                                                                      mas di e Isla, mas di e cul-  su  experiencia  cultural  rico  No  por  keda  sin  menciona
                                                                      tura  y  e  autenticidad  cu  cu  nan  ta  posee.  San  Nico-  tambe cu Centrale Bank a in-
                                                                      nos tin pa ofrece.           las ta un area di gran beyesa,  dica cu turismo ta stagna, ye-
                                                                                                   un  diamanta  den  locual  ta  gando un punto cu lo no bay
                                                                      Solucion no ta pa bin cu mas  identidad y cultura. “Nos no  na  un  siguiente  nivel  mas.
                                                                      hotel grandi! Na momento di  mester comete e eror di desa-  Mas hotel no necesariamente
                                                                      anuncia un proyecto di hotel  roya cantidad grandi di hotel  kiermen mas turista y esey ta
                                                                      all inclusive asina aki, e Min-  causando daño na medio am-  bisto.  “San  Nicolas  mester
                                                                      ister di Infrastructura mester  biente y mas ainda un efecto  di  stimulacion  economico  y
                                                                      tene  na  cuenta  e  area  asina  negativo na e experiencia cul-  mas  cu  claro  nos  ta  sostene
                                                                      importante  di  naturalesa  cu  tural di nos isla”, di acuerdo  esaki  pero  den  pensamento
                                                                      e  ta  bay  na  inversionistanan  cu parlamentario Lampe.  diferente  con  pa  yega  miho
                                                                      internacional.  Minister  Ot-                             na esaki”, asina e miembro di
                                                                      mar  Oduber  mester  por  sa  Na final e miembro di parla-  parlamento  a  termina  bisan-
                                                                      cu  e  mester  respeta  medio  mento  a  cuestiona  si  enber-  do.
   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28