Page 27 - ชุดการเรียนการสอน สาระประวัติศาสตร์ 100
P. 27
พัฒนาการทางประวัติศาสตร์
ด้านการเมืองการปกครอง
ในสมัยรัชกาลที่ 1-3 พระมหากษัตริย์ทรงมีพระราชอ านาจสูงสุดในการปกครองประเทศ การจัดระเบียบการปกครองยังคง
ยึดถือตามแบบอย่างสมัยอยุธยาตอนปลาย มีดังนี้
* การปกครองส่วนกลาง มีเสนาบดีท าหน้าที่บริหารราชการ ได้แก่
สมุหกลาโหมมีอ านาจบังคับบัญชาหัวเมืองฝ่ายใต้ ทั้งทหารและพลเรือน มียศและราชทินนามว่า
เจ้าพระยามหาเสนา ใช้ตราคชสีห์ เป็นตราประจ าต าแหน่ง
ผ
สมุหนายก มีอ านาจบังคับบัญชาหัวเมืองฝ่ายเหนือ ทั้งกิจการทหารและพลเรือนเทียบเท่า
กระทรวงมหาดไทยในปัจจุบัน มียศและราชทินนามว่า เจ้าพระยาจักรี หรือเจ้าพระยาบดินทร์เดชานุ
ชิต ใช้ตราราชสีห์เป็นตราประจ าต าแหน่ง
เสนาบดีจตุสดมภ์ เป็นต าแหน่งรองลงมา ประกอบด้วย
–กรมเวียง หรือกรมเมือง เสนาบดี คือ พระยายมราช มีหน้าที่ดูแลกิจการทั่วไปในพระนคร
–กรมวัง เสนาบดี คือ พระยาธรรมา มีหน้าที่ดูแลพระราชวังและตั้งศาลช าระความ
-กรมคลังหรือกรมท่า เสนาบดี คือ พระยาราชภักดี, พระยาศรีพิพัฒน์ หรือพระยาพระคลังมี
หน้าที่ด้านการเงิน การคลัง และการต่างประเทศ
-กรมนา เสนาบดี คือ พระยาพลเทพ มีหน้าที่ดูแลไร่นาหลวง และเก็บภาษีข้าว
