Page 17 - MMK2020 Mobile Souvenir
P. 17
श्री. प्रशांत सुिवत भा चंद्र ठोसर, ठार्णे
े
।। छत्रपतत मर्वाजीमहाराजांच अनुर्ासन ।।
े
े
"हे हहिंदवीस्वराज्य व्हावे ही तो श्रीं ची इछॎछा"! ज्ञानेश्वर िाऊ ींनी िाधगत पसायदान “जो जे वांधछ , तो ते
ाहो”, तुकाराि िहाराजांच्या िनाती सुप्त इछॎछाआकांक्षांचे िूतयस्वऱूप, सिथ रािदास स्वािींना
य
े
े
े
णशवशाहीच्या ऱूपात अपेमक्षत अस जनसािान्यांसाठीचे "आनंदवनभुवन ", िहाराजसाहब सर ष्कर
शहाजीराजांचे आत्यंवतक परंतु अपूर्णय राहह स्वराज्यिापनेचे प्रयत्न, वडी खूजीराज जािवराव
े
े
े
आणर्ण बंिूंच्या मनघर्ण हत्येपासून पोटच्या थोरळॎया शंभाजीराजांच्या िृत्यूिळ अखंड जीवन यज्ञाती पववत्
ु
े
ृय
समििेप्रिार्णे तेवत परंतु संतुष्टतेने जीवन व्यतीत करर्णारी िहन्माता आई णजजाऊसाहब या सवांच्या
े
पववत् आत्म्ांच्या अंतःिनाती इछॎछांना ज्यांनी सऺॎयाद्रीच्या कशीती रायरेश्वराच्या णशविंददराती
ु
य
े
प्रवतज्ञेद्वारे शब्दऱूप दद ते णशवबा त्यासियी अवघ्या सोळा वर्ांचे होते.
े
े
ु
प्रिावपत वतनदार, जहाधगरदार, दशिुख, दशपांड, पाटी , क कर्णी, खोत इत्यादींच्या वारसदारांनुसार
े
े
णशवबाराजे क्षर्णकाळ ही वतय नाहीत. कारर्ण अस उत्तुंग व्यिीित्व वकत्येक सहहॎथॎरकांतून एकदाच
े
जन्मा ा येते. िहाभारतात पाथयसुत अमभिन्यूने िातेच्या उदरात असताना "चक्रव्यूह" भेदतॎयाची कथा
े
ै
ऐक ी व पुढ प्रत्यक्ष सिरांगर्णात त्याचा वापर क ा . िात् त्याच्या दुदवाने त्याची आई त्यावेळी झोपी
े
ु
े
े
े
गेळॎयाने चक्रव्यूहातून सहीस ाित बाहर कस पडावे हे त्यास अवगत होऊ शक नव्हते व तो करुक्षेत्ावर
े
अििायने िार ा गे ा. िात् णशवरायांना गभायत असताना व नंतर ही णजजाऊसाहबांनी सांधगत ळॎया
े
रािायर्ण, िहाभारताती कथा त्यांनी नुसत्याच ऐकळॎया नाहीत तर त्याती त्ुटी टाळन त्यांनी पुढ े
ू
पन्नास वर्े यवनांच्या, अििायच्या, अनीतीच्या, अन्यायाच्या ववरोिात प्रचंड असा यशस्वी ह कल्लोळ
े
े
े
क ा व रािायर्ण, िहाभारतापेक्षाही कांकर्णभर सरस अस "णशवभारत" घडवव आणर्ण हे पुरार्णाती सांगी-
े
वानगीप्रिार्णे नसन आपर्ण आजही तब्ब साड तीनशे वर्ांनंतरही हे सारे गड-दुगय, नार्णी, कागदपत्े,
ू
े
राजिुद्रा, त्यांचा राज्यकारभार कसा करावा यावर म हवून घेत ा "आज्ञापत्" हा ग्रंथ, सिका ीन
े
खकांनी म हह ग्रंथ अशा अनेक गोष्टींतून हे सारे प्रत्यक्ष अनुभवू शकतो.
े
े
े
णशवचहरत्च का? असा प्रश्न जर कोर्णाच्या िनात प्रसव ा तर अस ठािपर्णे सांगता येते की णशवचहरत्
े
यॎहर्णजे सािान्यांनी घडव ा असािान्य इवतहास आह. आज्ञापत्कते हुकितपन्हा रािचंद्रपंत अिात्य
ू
े
े
े
असे यॎहर्णतात की "णशवरायांनी तो साक्षात नूतन सृष्टीच मनिायर्ण क ी". सृष्टीमनिायत्या ब्रयॎहदवानंतर हा
े
िान फि णशवछत्पवतिंनाच मिळा ाय हे आवजन क्षात घर्णे आवश्यक आह. हा मनव्वळ रंजक इवतहास
े
ूय
े
नसून एक द्रष्टी व्यिी अवघ्या पन्नास वर्ांच्या का ियायदत काय-काय कऱू शकते याचे णशवराय आणर्ण
े
े
ृ
णशवचहरत् हे सवोत्कष्ट उदाहरर्णच आह. येर्णाऱ्ा अनंत वपढ्ांना ते खधचतच िागयदशयक ठरर्णार आह. नव्ह, े
तर या दशा ा, नागहरकांना णशवशाहीच्या पाऊ वाटने पुढ गेळॎयास मनमितच आत्मसन्मान, गतवैभव,
े
े
े
प्रवतष्ठा प्राप्त होई यात तसूभरही शंका नसावी.
े
पुरार्णकथेत वािनाने तीन पाव ात वत् ोक व्याप होते. अन्याया ा पाताळात ढक होते. तद्वत
े
ं
े
णशवराय आणर्ण सहकाऱ्ांच्या पराक्रिाची गाथाही याहीपेक्षा दशांगुळ उच आप ी यशोपताका फडकवत
े
े
े
े
े
आह . क ै. वविंदा करंदीकरांनी रािायर्णाचे सार दोन ओळीत ववर्द क होते अस िाझ्या ऐवकवात आह. ते
यॎहर्णत,
े
" रािायर्ण ते वाचून सगळ बोि कोर्णता घ्यावा आपर्ण ?
श्रीरािांसि मिळता नायक, वानर िाऱू शकती रावर्ण ."
17
