Page 12 - 8ศิลปศึกษา ทช11003.indd

5

เรื่องที่ 1.3 รูปแบบและวิวัฒนาการของทัศนศิลปพื้นบาน

ศิลปะพื้นบาน หมายถึง ศิลปะที่มีความงาม ความเรียบงาย จากฝมือของชาวบาน

สรางสรรคผลงานที่มีคุณคาทางดานความงาม และประโยชนใชสอย ตามความตองการและ

สภาพของทองถิ่นนั้น ๆ

ศาสตราจารยศิลป พีระศรี ไดกลาววา “ทัศนศิลปพื้นบานหมายถึง ศิลปะชาวบาน คือ

การรองรําทําเพลง กิจกรรมการวาดเขียนและอื่น ๆ ซึ่งกําเนิดมาจากชีวิตจิตใจของประชาชน
ศิลปะชาวบานสวนใหญจะเกิดควบคูกับการดําเนินชีวิตของชาวบาน ภายใตอิทธิพลของความ

เปนอยู ขนบธรรมเนียมประเพณี ความเชื่อ และความจําเปนของสภาพทองถิ่น เพื่อใชสอยใน
ชีวิตประจําวัน”

สวนประกอบของทัศนศิลปพื้นบาน

ทัศนศิลปพื้นบาน จะประกอบดวยสิ่งตอไปนี้

1. เปนผลงานของชางนิรนาม ทําขึ้นเพื่อใชสอยในชีวิตประจําวัน ความงามที่ปรากฏ

มิไดเกิดจากความประสงคสวนตัวของชางเพื่อแสดงออกทางศิลปะ แตมาจากความพยายาม

หรือความชํานาญของชางที่ฝกฝน และผลิตตอมาหลายชั่วอายุคน

2. เปนผลงานที่มีรูปแบบที่เรียบงาย มีความงามอันเกิดจากวัสดุจากธรรมชาติ และ

ผานการใชสอยจากอดีตจนถึงปจจุบัน

3. แสดงลักษณะพิเศษเฉพาะถิ่น หรือเอกลักษณของถิ่นกําเนิด

4. เปนผลงานที่ทําขึ้นดวยฝมือเปนสวนมาก

5. ผลิตขึ้นตามความจําเปน จําหนายในราคาไมแพง

สาเหตุการกําเนิดศิลปะพื้นบาน สรุปไดดังนี้

1. เกิดจากความจําเปนในการดํารงชีวิต เพื่อตอบสนองความตองการในการดําเนิน

กิจกรรมตาง ๆ เชน การทําเครื่องปนดินเผา เพื่อใชเปนภาชนะหุงตม เก็บกักน้ํา การทอผา

เพื่อใชปกปดรางกาย หรือการทําเครื่องมือเครื่องใช เพื่อใชในการประกอบอาชีพ

2. เกิดจากสภาพภูมิศาสตร และสิ่งแวดลอม ที่แตกตางกันออกไปตามสภาพของพื้นที่

เชน การปลูกสรางที่อยูอาศัย บานที่อยูใกลแมน้ําจะมีใตถุนสูง เพื่อปองกันน้ําทวมตัวบานเปน

ตน

12 ศิลปศึกษา ระดับประถมศึกษา : (ทช11003)
ส�ำนักงำน กศน.จังหวัดกำฬสินธุ์