Page 48 - 8ศิลปศึกษา ทช11003.indd

41

บทที่ 3

นาฏศิลปพื้นบาน

เรื่องที่ 3.1 นาฏศิลปพื้นบานหมายถึงอะไร

นาฏศิลปพื้นบาน หมายถึง ศิลปะการเคลื่อนไหวสวนตาง ๆ ของรางกาย ใหมีลีลาอัน

งดงาม ไดแก รํา ระบํา ฟอน ซึ่งเปนที่นิยมเลนหรือแสดงกันในทองถิ่น มีดนตรีพื้นบาน

ประกอบ ซึ่งอาจจะใหทวงทํานองเปนเพลงบรรเลงลวน ๆ หรือเปนบทเพลงที่มีการขับรอง

ประกอบรวมดวย และอาจเปนองคประกอบหนึ่งของการละเลนพื้นบาน

นาฏศิลปพื้นบาน มีลักษณะอยางไร

ลักษณะของนาฏศิลปพื้นบาน
1) นาฏศิลปพื้นบาน มักจะถายทอดกันมาโดยการสังเกต จดจํา เลียนแบบ การบอก

เลา กลาวสอน โดยมิไดมีการจดบันทึกไวเปนลายลักษณอักษรหรือตําราตาง ๆ
2) นาฏศิลปพื้นบาน มักมีความเรียบงาย และมีอิสระในการแสดงออก ผูแสดงสามารถ

ที่จะสรางสรรค ทวงทาลีลาการเคลื่อนไหวไดหลายทาง มิไดมีทาแมบทเปนหลักแบบนาฏศิลป

ที่เปนแบบแผนอยางของราชสํานัก หรือของกรมศิลปากร แตมีลีลาที่งดงามสอดคลองกับ

ทวงทํานองเพลงพื้นบานและแสดงออกถึงเอกลักษณของวัฒนธรรมทองถิ่นนั้น ๆ ที่ทําให

สามารถบอกไดวาเปนนาฏศิลปของทองถิ่นใด

นาฏศิลปพื้นบานมีวิวัฒนาการอยางไร

นาฏศิลปพื้นบาน กําเนิดดั้งเดิมมักจะเกี่ยวเนื่องกับกิจกรรมอื่น เชน ปรากฏในพิธีกรรม

ทางทางศาสนา ความเชื่อ ประเพณีบางอยาง มิไดมีจุดประสงคมุงความบันเทิงเปนสําคัญมาแต

แรก เชน การฟอนผีมด มาจากพิธีกรรมบูชาผีปูยา หรือผีบรรพบุรุษ เปนตน การศึกษา

นาฏศิลปพื้นบาน จึงตองรูถึงประวัติความเปนมา หรือจุดมุงหมายแตเดิม ตลอดจนรูปแบบ

ทาทางของนาฏศิลปพื้นบานในยุคหลัง ตอมาจนถึงปจจุบันไดถูกกําหนดแบบแผนโดยผูรู หรือ

ไดรับอิทธิพลจากวัฒนธรรมของเมืองหลวง ทําใหแปรเปลี่ยนจากความเรียบงาย หรือลักษณะ

เสรีไปสูทวงทาที่เปนแบบแผนมากขึ้น ดังเห็นไดจากในปจจุบัน ตัวอยางเชน การที่ครูนาฎศิลป

ในสถาบันการศึกษาตาง ๆ นําลักษณะการฟอนของชาวบานไปประยุกตใหมใหมีลีลางดงาม

48 ศิลปศึกษา ระดับประถมศึกษา : (ทช11003)
ส�ำนักงำน กศน.จังหวัดกำฬสินธุ์