Page 161 - 8.SINIF UYGULAMALI GÜNLÜK PLAN KİTABI

Hava ulaşım araçları nasıl gelişmiştir?

Uçakları havada tutan şeyin motor olduğu sanılmaktadır. Fakat aksine uçağın
havada kalmasını sağlayan yapı, uçakların kanatlarıdır. Motorun uçmadaki rolü, önde-

ki havayı alarak arkaya doğru itmesidir.
Bu olay, uçağa itme gücü sağlamaktadır. Motorun sağlamış olduğu bu itme gücü, uçağın ileri

yönde hareket etmesini sağlar. Uçakların kanatlarının yapısı kesiftir. Bu kesif yapı nedeniyle, uçak ileri yön-
de hareket ettiği zaman kanadın alt tarafında yukarıya doğru olan kaldırma kuvveti doğmaktadır. Bu
olurken hava da uçağa karşı bir direnç göstermektedir.

Kanatların kaldırma kuvvetleri vardır. Uçağın hızı arttığında paralel olarak kanatların kaldırma kuv-
vetleri de artış gösterir. Kanatlarda oluşan kaldırma kuvveti, hava direncinin ve yer çekiminin toplamın-

dan fazladır. Böylece, uçaklar pistte belli hıza ulaştıktan sonra havalanmaya başlar.
Nesnenin ağırlığı kuvvetten büyükse itme kuvveti gerçekleşir fakat cisim yerde kalır. Bazı durumlar-

da da kuvvet nesnenin ağırlığına eşit olabilmektedir. Bu durumlarda ise, nesne nerede olursa olsun ora-
da kalmaya devam eder.

Yani nesnenin durumunda bir değişiklik olmaz. Bazen de kuvvet ağırlıktan büyük olabilir. İşte bu du-
rumlarda varlık havaya doğru yükselmektedir. Yani uçabilmek için kuvvetin, ağırlıktan mutlaka büyük ol-

ması gerekmektedir.
Ulaşım araçlarında dikkate almamız gereken faktörler nelerdir?

Yakıt Tasarrufu
Bir ulaşım aracının hareketlenmesi , hızlanması , ısıtma ve soğutma durumlarında kendisinden

enerji aldığı yakıtın ekonomik kullanımıdır.
Araçlarda kullanılan yakıt türleri; benzin , dizel (motorin, mozot), lpg, elektrik, hidrojen v.s.

Teknolojik buluş ve gelişmelere bağlı olarak araçların yakıt türleri değişebilir. Ancak nominalist fikirle-
rin hayat bulması için idealist tasarımcılara ihtiyaç vardır.
Sürtünme

Birbirine görevli olarak hareket eden iki nesnenin arasında oluşan ve harekete karşı koyan kuvvete

verilen isimdir. Sürtüşme bilimi olarak tanımladığımız tribolojinin ilgi alanıdır. Triboloji, sürtünmenin cisimler
üzerindeki etkilerini incelerken, tasarım bu sonuçları gerçek hayatta bir ürün üzerinde kullanır.
Ulaşım araçlarına etki eden tasarruf ilkeleri nelerdir?

Aşırı hız yapabilen arabalar , yüksek devirde çok yakıt tüketir.

Kalkış süresi az olan ve ani freni olan araçlar çok yakıt tüketir.
Ağırlık yakıt tüketimini yükseltir.

Aerodinamik yakıt tüketimini azaltır. (Arabanın dış yüzey tasarımı)

Lastikler ve hava basınçları yakıtı etkiler. (Lastik tasarımları)
Yolların sürtünme katsayıları yüksekse (bozuk yol) yakıt tüketimi artar.

Motorun devir sayısı ve motor gücü yakıt tüketimini etkiler. (Motor tasarımı)

Klimalı , navigasyonlu , mp4 ve mp3 özellikli araçlar yakıt tüketimini yükseltir.