Page 68 - ומלאו את הארץ / דורון בר

È˘ ˜¯Ù

ÂÓ˜ÂÓ˘ ˙ÂÈÓ¯ ˙Âȇ·ˆ ˙Â„ÂˆÓ Ï˘ ·Á¯‰ ͯÚÓÏ ,ÍÂÓÒ· ‰¯·Ú˘ ,ÂÁȯȖԇ˘
ËÏ· ‰Ê ¯˘˜‰· 62.‰„‰È Ô¯Ó¢ ¯·„Ó ˙ӂ„ ˙ÂÏÈÏ„· ÌÈ·˘ÂÈÓ ¯ÙÒ È¯Âʇ·
Ï˘ ÈÓ¯„‰ ‰Ï·‚Ó ˜ÏÁ ‰È‰Â ·‚‰ ÔÂÙˆ·Â Ô¯·Á ¯‰ ÈÏ¢· ̘‰˘ ˙„ˆӉ ˜
ÌÈÈ¯ÈÚ ÌÈ·Á¯Ó· ‰˘ ˙Âȇ·ˆ‰ ˙„ÈÁȉ ˙È·¯Ó ÈÎ ‡ÂÙ‡ ¯ÎÈ 63.˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ‰
ÌÈÁÂ˙Ù‰ ÌȯÂʇ· ̘ÂÓÓ ‰È‰ ÈÓ¯‰ ‡·ˆ‰ ÔÓ ËÚÓ ˜¯Â ı¯‡‰ Ï˘ Ï·‚‰ ȯÂʇ· ‡
ÌÈ„Â‰È ÔÈ· Ìȯ˘˜ ÏÚ ÌÈ„ÓÏÓ‰ ,Ï"ÊÁ ˙¯ÙÒ· ÌÈ„Á‡ ÌȯÂÎʇ ˙¯ÓÏ .ÌÈȯÙΉÂ
‡·ˆ‰ È˘‡ ÌÚ ÌÈȯÙΉ È˘‚ÙÓ ÈÎ ‰‡¯ 64,˙ÂÈÓ¯ ˙Âȇ·ˆ ˙„ÈÁÈÏ ‡·ˆ È˘‡Ï
,˙ÈÓ¯‰ ÌÈ˘È·Î‰ ˙˘¯· ÌÈȯÙΉ Ï˘ ˙ÈÒÁÈ ¯È„‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ˙Ú· ˜¯ Âȉ ÈÓ¯‰
˙ÂÁÈ˙Ó Ï˘ ˙Â˙Ú· ÔÈÙÂÏÁÏ Â‡ ÒÓ ˙ÈÈ·‚· ÂÙ˙˙˘‰ ÌÈÏÈÈÁ‰˘ ˙ÂÙ˜˙‰ Íωӷ
‰˙Èȉ χ¯˘È-ı¯‡ 65.¯˙ÂÈ ˙ˆ¯Ó ÈÓ¯‰ ‡·ˆ‰ ˙ÂÏÈÚ٠ȇ„· ‰˙Èȉ ʇ˘ ,„¯ÓÂ
χگÊÈ ˜ÓÚ· È˘È˘‰ ÔÂȂω ˙ÂÁÎÂ ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ ÌÈ·Â˘ÈÈ· ‰ÙÂو ‰˘ ı¯‡ ÌÓ‡
‰Ù˜˙‰ Ï˘ ‰ÈÈ˘‰ ˙ȈÁÓ· ÈÎ ¯ÂÎÊÏ ˘È ͇ .ı¯‡‰ Ï˘ ÈÂÙˆ‰ ‰˜ÏÁ ÏÎ ÏÚ ‰ȯ˜‰
˙Âȇ·ˆ ˙„ÈÁÈ˘ ¯Á‡Ï χ¯˘È-ı¯‡· ˙ȇ·ˆ‰ ˙ÂÁÎÂ‰ „Â‡Ó ‰ÓˆÓˈ‰ ˙ÈÓ¯‰
˙È˘ÈÏ˘‰ ‰‡Ó‰ È‰Ï˘· .˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ‰ Ï˘ ÌÈÈÁ¯ÊÓ‰ ‰ÈÏÂ˘Ï ÂÊʉ ˙·¯
Ï˘ ÌÈȯ·„Ó‰ ÌȯÂʇ· ‡·ˆ ˙ÂÁÓ ‰ÓÎ ¯ÂӇΠÂӘ‰ ˙ÈÚÈ·¯‰ ‰‡Ó‰ ˙È˘‡¯·Â
‰È‰ ͇ 66,ȯÙΉ ·Á¯ÓÏ ÚÙÚÙÏ ‰ÈÂ˘Ú ‰˙Èȉ ˙ÈÓ¯‰ ‰ÚÙ˘‰‰ Ìί„˘ ,ı¯‡‰
ÌȯÂʇ‰ ÈÏ¢· ˜¯Â ,˙¯Á‡Ӊ ˙ÈÓ¯‰ ‰Ù˜˙‰ È‰Ï˘· ,˙ÈÒÁÈ ¯ÁÂ‡Ó ·Ï˘· ‰Ê

.χ¯˘È-ı¯‡ Ï˘ ÌÈ·˘ÂÈÓ‰
˙ÈÓ¯‰ ˙·¯˙‰ ˙ÚÙ˘‰ ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‡Â·Ï ‰ÈÂ˘Ú ‰˙Èȉ ‰·˘ ˙ÙÒÂ ͯ„
‡·ˆ‰ ˙·¯ÂÚÓ ˙ÂÚˆÓ‡· ‰˙Èȉ χ¯˘È-ı¯‡ Ï˘ ¯ÙΉ ȯÂʇ ÏÚ ˙ÈχȯÙÓȇ‰
ÔˆÂÙÈ˘· ÈÓ¯‰ ‡·ˆ‰ Ï˘ ˙·¯ÂÚÓ‰ ÔÓ .ÌÈ¢ ÌÈ˘È¯ٷ ˙ÈÁ¯Ê‡ ‰ÈÈ·· ÈÓ¯‰
È¯È˘Ú‰ ÔÂȂω ÈÏÈÈÁ Ï˘ ‰Î‡ÏÓ È˙· ˙ÙÈ˘ÁÓ ÌÈÏ˘Â¯È ‰È¯ÒÈ˜Ï ÌÈÓ‰ ˙ÂÓ‡ Ï˘
ÁÂ˙ÈÙ·Â ÈÂÈ·· „Â‡Ó ·¯ÂÚÓ ‰È‰ ÈÓ¯‰ ‡·ˆ‰ ÈИÈÒ‰˘ Âȉ ÌÈÏ˘Â¯È ˙·¯˜·

‰Ê ¯Âʇ· ˙ȇ·ˆ ˙ÈÓ¯ ˙ÂÁÎÂÏ ˙ÂÙÒÂ ˙ÂÈ„ÚÏ .9 'ÓÚ ,(1978) ÂÒ–‰Ò ,Ì˘ ,'ÌÏ˘ Ï˙' ,(¯·ÁÓ 62

N. Tzori, ‘An Inscription of the Legio IV Ferrata from the Northern Jordan Valley’, IEJ, ‡¯ 63

ÒÂ‡È¯„‰ ¯ÒȘ‰ Ï˘ ‰Ê¯·‰ ÏÒÙ ˙‡ Ì‚ ÛÈÒÂ‰Ï ˘È ‰Ï‡ ˙ÂÈ„ÚÏ ,21/1 (1971), pp. 53–54 64
,(‰"Ï˘˙) 31–30 ,˙ÂÈÂÓ„˜ ,'ÔÂȯ˘ ‰ËÂÚ ÒÂ‡È¯„‰ Ï˘ ‰Ê¯· ÏÒÙ' ,¯ËÒ¯Ù '‚ ,Ì˘ ‰Ï‚˙˘
65
.40–38 'ÓÚ 66

χ ˙·¯È'Á· ˙ÈËÊÈ·‰ ‰Ù˜˙‰ ÔÓ ¯ÊÓ ÈÓ¯ ¯ˆ·Ó' ,Ô‚Ó 'È Ì‚ Ï˘ÓÏ Â‡¯Â .·/Â"Ó˘˙ ,˜Êȇ
.50–45 'ÓÚ ,(Ë"Ó˘˙) 86–85 ,˙ÂÈÂÓ„˜ ,'‰ÈÏÈÎ

Ï˙· ˙¯ÈÙÁ‰' ,‰È¯‡ ˙È· 'È Ï˘ÓÏ Â‡¯ χ¯˘È-ı¯‡ ̯„· ˙ÈÓ¯‰ ˙ȇ·ˆ‰ ˙ÂÏÈÚÙ‰ ÏÚ
.Ê"˘˙ ,χ¯˘È ԉΠ;39–38 'ÓÚ ,(Á"˘˙) 115 ,˙ÂÈÂÓ„˜ ,'ÌÈÈÈ· ÌÂÎÈÒ :‰˙ÁÏÓ

;‡"Ó˘˙ ,ȇ¯ÙÒ '˘ ‡¯ ÔΠ,310–269 'ÓÚ ,1990 ,˜Êȇ Ï˘ Â˙¯È˜Ò ˙‡ ‡¯ Ì‰Ó ‰ÓÎÏ
.114–103 'ÓÚ ,(30 ‰¯Ú‰ ,ÏÈÚÏ) ÔÈÂÏ ,Z. Safrai, ‘The Roman Army in the Galilee’,
.435–427 'ÓÚ ,1990 ,˜Êȇ
.198–186 'ÓÚ ,Ì˘ ,·‚· ˙„ˆӉ ͯÚÓ Ï˘ ‰¯È˜Ò Ï˘ÓÏ Â‡¯

58