Page 26 - TAI LIEU GIAO DUC DIA PHUONG LOP 7

1. Về nguyên liệu

Người Êđê chủ yếu sử dụng các nguyên liệu từ rừng, từ tự nhiên. Họ thường hái các
loại lá cây rừng, đọt măng,... để ăn trực tiếp hoặc nấu thành món ăn. Trong chế biến món
ăn, những loại lá này thường phối hợp với các loài thuỷ sản bắt được ở sông, suối. Thịt
được phơi khô, cất trên giàn bếp để nấu ăn dần. Tim, gan, ruột, chân, xương của con thú
nấu canh với một số loại lá trong rừng.

2. Cách thức chế biến
Người Êđê có hai phương thức: chế biến không qua lửa và chế biến qua lửa. Chế biến
không qua lửa là cách làm các món ăn không dùng nhiệt lượng của lửa, thức ăn được chế
biến trong thời gian ngắn để sử dụng bằng cách làm sạch (ngă mtah), giã nát và ướp gia vị
(tlê) hoặc muối chua (ngă msăm) để ăn dần. Chế biến qua lửa gồm có: Ăm (nướng), K’ŭl
(luộc), Đeh (rang) và Tŭk (nấu).

3. Vị chủ đạo trong món ăn

Người Êđê ở Đắk Lắk ăn cay. Ớt là gia vị không thể thiếu trong bất kể món ăn nào của
họ: ăn sống chấm muối ớt, luộc chấm muối ớt, canh cũng nêm muối ớt.

4. Một số món ăn truyền thống của người Êđê

a. Canh bột lá yao

Canh bột lá yao - một món ăn truyền thống trong ngày Tết. Đây là món ăn mang tính
gắn kết cộng đồng vì khi chế biến món canh, nhiều người tập trung cùng làm, mỗi người
một khâu; người giã gạo, người tước môn,... vừa làm, vừa nói chuyện, chia sẻ về cuộc
sống. Canh bột lá yao được chế biến từ nhiều nguyên liệu, gia vị kết hợp như: thịt/ xương
heo hoặc vếch bò (phần đầu ruột non của bò), cây môn thục, cà đắng phơi khô, đu đủ
xanh, gạo, lõi chuối, lá yao (một loại lá rừng có vị ngọt, mùi thơm, hình dáng giống lá trầu
không), củ nén, muối, ớt, bột ngọt. Gạo sau khi ngâm thì để ráo nước sau đó giã chung
với lá yao cho tới khi nát đều, mịn. Để món canh bột lá yao được ngon miệng, đậm đà,
cách thức nấu được tiến hành theo một trình tự nhất định: thịt/ xương được xào trước,
tiếp theo cho đu đủ, lõi chuối, môn thục, cà đắng vào xào chung. Sau đó đổ một ít nước,
đun cho sôi. Khi mọi thứ vừa chín tới, chắt nước từ hỗn hợp bột gạo với lá yao đã giã nát
để bỏ vào nồi canh. Cuối cùng nêm gia vị cho vừa miệng.

Hình 5.1. Nguyên liệu để làm canh bột lá yao Hình 5.2. Canh bột lá yao

26