Page 23 - Asia Tenggara dalam Kurun Niaga 1450-1680 Jilid I - Tanah di Bawah Angin - Anthony Reid
P. 23

ILMU SEJARAH DAN KEDUDUKAN SENTRALNYA



                  Maluku melihat  s e j umlah kursi.  O r a n g   k a y a   clan  j u g a   para  b a n g s a w a n   tidur

                  di atas b a l a i - b a l a i   a t a u   p a n g g u n g ,   s e d a n g k a n   o r a n g - o r a n g   b i a s a   tidur d i   lantai.

                  Para b a n gs a w a n   clan o r a n g   k a y a   s e p e r t i  para pe d agang memiliki gudang -gudang

                  atau r u a n g a n   di b a w a h   t a n a h   y a n g   t e r b u a t   dari batu bata, clan digunakan unt u k

                  m e n y i mpan  b a r a n g - b a r a n g   b e r h a r ga   y a n g   bisa  t e r h indar  d a r i   api.  Seringkali

                  p a r a   raja m e l a r a n g   ini semua w a l a u p u n   tidak selalu berhasil, k a r e n a   s e r i n g k a l i

                  b a n g u n a n   t e r s e b u t   dijadikan b e n t e n g - b e n t e n g .




                  Peperangan di Asia Tenggara


                  B u k u   ini m e m a n g   m e m p e r l i h a t k a n   k e k a y a a n   i n f o r m a s i   clan  sekaligus k e p r i h a ­

                  t i n a n   terhadap  be r b a g a i  m a s a l a h   y a n g   t i d a k   d i s e n t u h   o l e h   p a r a   s e ja r a w a n

                  k o n v e n s i o n a l ,   s e b a g a i m a n a   dikat a k a n   o le h   Sartono  Kartodirdjo.  A p a   y a n g

                  s e b e n a r n y a   t e r j a d i   dalam  s e j a r a h   A s i a   T e n g g a r a ?   D a n   bag a imana  tin k a h
                                                                                                                   g
                  l a k u   m a s y a r a k a t   d a l a m   s e ja r a h   Asia  T e n g g a r a ?   Sebagai  c o n t o h ,   m i s a l n y a ,
                  p e p e r a n g a n   a t a u   p e r t e m p u r a n   y a n g   terjadi. A d a   p e r a n g   B a b a d   a n t a r a   M a j a ­

                  p a h i t   d e n g a n   P a j a j a r a n ,   S e r a n g a n   Birma  terhadap A y uthia,  l a l u   p e r a n g   antara

                  T r u n o jo y o   dengan  Mataram,  j a t u h n y a   M  a l a k a   di tangan  P o r t u g is ,  kemudian

                  serangan Sultan  Iskandar  Muda  ke S e m e n a n j u n g   M        a l a y a .   A p a   arti  ini  s e m u a ?

                  D a n   a p a k a h   p e p e r a n g a n   ini  sama  d e n g a n   s e p e r t i ,   m i s a l n y a ,   p e r t e m p u r a n   10

                  N o v e m b e r   t a h u n   1945  di  Sur aba ya,  m e d a n   p e r t e m p u r a n   l a u t a n   J a w a   tahun

                  1 9 4 2   (Jepang  m e l a w a n   Se k utu),  a t a u   j u g a   jatuhnya k o t a   B y z a n t i u m   di  t a n g a n

                  T u r k i  p a d a   t a h u n   1453?

                           P e p e r a n g a n   di  A s i a   T e n g g a r a ,  menurut  A.  R e i d ,   cl a n   s e b e l u m n y a   j u g a

                  s u d a h   p e r n a h   d i u n gka p k a n   oleh para  s a r ja n a   la in, pada d a s a r n y a   b u k a n   untuk

                  m e m p e r l u a s  wilayah a t a u   t e r i t o r i   t e r t e n t u .  K e r a j a a n - k e r a j a a n   t r a d i s i o n a l   di Asia

                  T e n g g a r a   t i d a k   memiliki  a l a t - a l a t   seperti  tentara  y a n g   profesional  clan  k o r p s

                  p e g a w a i  untuk  menduduki  s a t u   w i l a y a h   cl a n   k e m u d i a n   m e n g e k s p l o i t a s i n y a
                  u n t u k   k e p e n t i n g a n   d a e r a h   induk, s e b a g a i m a n a   y a n g   d i l a k u k a n   di E r o p a ,   Cina,

                  India,  clan  dunia  Islam  di T i m u r   T e ngah.  K o t a - k o t a   kraton  atau  kota lainnya

                  y a n g   diserang  biasa n y a   tidak  m e m p e r t a h a n k a n n y a   s e c a r a   s u n g g u h - s u n g guh.

                       i
                  Bag penduduk  l e b i h   baik  l a r i   daripada  ditangkap clan  dijadikan  budak o l e h
                  p a r a   penakluk.  M    e r e k a   u m u m n y a   m e n g a s i n g k a n   d i r i   ke  b u k i t - b u k i t   a t a u

                  h u t a n - h u t a n   d i  b e l a k a n g   k o t a   s a m p a i   musuh  meninggalk a n   t e m p a t   te r s e b ut.

                  Or a ng -o r a ng di J a k a r t a   clan Malaka l e b i h   b a i k   m e n yi n g k ir   dari b a h a y a   d a r i p a d a
                  m e n e n t a n g   m a ti - m a t i a n   p a r a   p e n y e r a n g   V O C   cl a n   P o r t u gi s ,   k a r e n a   dalam




                                                                    xx iii
   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28