Page 33 - ศาสนาพุทธ
P. 33
พระพุทธศาสนา มหายาน
พระพุทธเจ้า ได้ตรัสกับพระอานนท์ว่า “ดูกรอานนท์ โดยกาลล่วงไปแห่งเรา ถ้าสงฆ์ต้องการ ก็ จงถอน
สิกขาบทเล็กน้อยเสียบ้างก็ได้” (มหาปรินิพพานสูตร 10/141) ท่าให้เกิดมีปัญหาว่าแค่ไหนเรียกว่าเล็กน้อย เป็น
เหตุให้ภิกษุบางรูปไม่เห็นด้วยและไม่ยอมรับสังคายนามาตั้งแต่ครั้งแรก และเหตุการณ์เช่นนี้ก็เกิดขึ้นกับหลาย
สังคายนา มีกลุ่มแยกตัวท่าสังคายนาต่างหาก เป็นการ แตกแยกทางความคิดและนิกาย แต่ไม่ควรถือว่าเป็นการ
แบ่งแยกศาสนาแต่ประการใดไม่อาจก่าหนดได้แน่ชัดว่า พุทธศาสนามหายานก่าเนิดขึ้นตั้งแต่เมื่อใด แต่ที่แน่ชัด คือ
พระเจ้ากนิษกะ มหาราช กษัตริย์องค์ที่ 7 แห่งราชวงศ์กุษาณะ ทรงเป็นเอกอัครศาสนูปถัมภกองค์แรกของ
มหายาน ทรงปลูกฝังพระพุทธศาสนามหายานลงมั่นคงในราชอาณาจักร และทรงส่งพระธรรม ทูตออกเผยแพร่ไป
ยังนานาประเทศ
คณาจารย์ผู้วางรากฐานของมหายานอย่างชัดเจน ได้แก่ พระอัศวโฆษ พระนาคารชุน พระอารยะเทวะ
พระวสุพันธุ พระธรรมกีรติ ศานตรักษิตะ โดยเฉพาะคุรุนาคารชุน (ราว ค.ศ 1) คณาจารย์องค์ส่าคัญที่สุดผู้ท่าให้
มหายานทรงอิทธิพลและ รุ่งเรืองที่สุดของพระพุทธศาสนาในพุทธศตวรรษที่ 6-10 มหายานมิได้ปฏิเสธ
พระไตรปิฎกหากแต่ถือว่ายังไม่พอ เนื่องจากเกิดส่านึกร่วมขึ้นมาว่านามและรูปของพระพุทธเจ้าเป็นโลกุ ตระไม่
อาจดับสูญ สิ่งที่ดับสูญเป็นเพียงภาพมายา ธรรมกายอันเป็นธาตุพุทธะยังคงอยู่ต่อไป สรรพสัตว์ทั้งหลายเกิดมา
พร้อมธาตุพุทธะ หากแต่กิเลสอวิชชาได้บดบังธาตุพุทธะจึงไม่ปรากฏ ด้วยมุมมองที่ว่าสรรพสัตว์เป็นพุทธะ สรรพ
สัตว์ทั้งปวงปารถนาที่จะไม่เกิดมาพบกับความทุกข์ ที่ต้องเกิดเพราะกรรมที่ได้สะสมไว้ มนุษย์ผู้โชดดีมีภูมิความรู้ใน
การรู้แจ้งต้องเมตตาส่งเสริม ให้สรรพสัตว์ที่โชคดีน้อยกว่าให้ไปสู่ความรู้แจ้ง ผู้ที่กระท่าการเช่นนั้น คือพระโพธิสัตว์
นั่นคือ ชาวพุทธมหายานต้องเดินแนวทางโพธิสัตว์มรรค เพิ่มเติมจากการเดินในแนวอริยะมรรคเพียงอย่างเดียว ค่า
สอนของของพระโพธิสัตว์ถือเป็นพระไตรปิฎกที่ 2 ที่ต้องปฏิบัติด้วยการยอมรับ หรือศรัทธาต่อ พระโพธิสัตว์ไม่
เท่ากัน ความส่านึกและการแสดงออกจึงต่างกัน ท่าให้มหายานแตกเป็นนิกายต่างๆ มากมายในอินเดียมีประมาณ
4 นิกาย
1. นิกายศูนยวาทหรือมาธยมิก ผู้ก่อ ตั้งคือ คุรุนาคารชุน
2. นิกายวิชญานวาทหรือโยคาจาร ผู้ก่อตั้ง คือ ท่านไมตรีนาถ
3. นิกายจิต อมตวาท
4. นิกายพุทธตันตระหรือมนตรยานซึ่งต่อมาได้พัฒนาเป็นวัชระยาน
