Page 357 - เมืองลับแล(ง)

ครั้งที่ ๗ กุศโลบาย : บิณฑบาตขอเมืองเชียงชื่น

เหตุการณ์ต่อมาพระราชเทวี พระราชชนนีในสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถสวรรคตที่เมืองสองแคว มี
บรรยายใน ยวนพ่าย โคลงดั้น ในโคลงบทที่ ๗๕ ว่า

๏ ปางพระชนนิศสิ้น เสียสกนธ์

ยังพิมานสวรรค์แชรง ช่อแก้ว

แถลงปางไล่เมืองบน ทิศมาศ
ถวายแต่สรรเพชญแล้ว เลอศคุณ

้
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถจึงว่าจะเสด็จออกผนวช ณ วัดจุฬามณี ซึ่งสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเจา
ได้สร้างวัดจุฬามณียังเมืองพิษณุโลก

ใน พ.ศ. ๒๐๐๗ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐฯ ได้บอกว่า “ศักราช ๘๒๖ วอกศก

สมเด็จพระบรมไตรโลกเจ้าสร้างพระวหารวัดจุลามุนี” แสดงว่ามีวัดจุฬามณีอยู่ก่อนแล้ว ในปีนี้จึงมีการสร้าง
ิ
์
พระวิหารหลวงขึ้น เป็นที่ประดิษฐานหลวงพ่อเพชร ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของพระเจดีย์ทรงปรางคและ
ใน พ.ศ. ๒๐๐๘ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐฯ ได้บอกว่า “ศักราช ๘๒๗ ระกาศก สมเดจ
็
พระบรมไตรโลกเจ้าทรงพระผนวช ณ วัดจุลามุนีได้ ๘ เดือน แล้วลาผนวช” ขณะทรงผนวชทรงมี
พระชนมายุได้ ๔๖ พรรษา โดยมี “สมเด็จพระครูรามาธิบดีศรีศรีนทร บรมจักรพรรดิ ราโชปัธยะ สังฆราช สังฆ

ปริยายก ดิลกรัตนมหาสวามี ศรีปรากรมพาหุ” เป็นพระอุปัชฌาย์ระบุในจารึกหลักที่ ๓๑๓ จารึกลานทอง

ตะนาวศรี พ.ศ. ๒๐๐๙ การเสด็จออกพระผนวชของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถนั้นทรงให้พระอินทราชาธิราช

เป็นผู้สำเร็จราชการเมืองแทน

ี
ุ
ี่
จากข้อมูลในพระราชพงศาวดารจึงไม่ทราบว่าวัดจฬามณทสมเดจพระบรมไตรโลกนารถทรงผนวชอยู่ท ี่
็
ใด กระทั่ง พ.ศ. ๒๔๕๑ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ เสด็จมาตรวจราชการท ี่
เมืองพิษณุโลกทรงพบว่ามีจารึกอยู่ที่ซุ้มด้านหลังมณฑปพระพุทธบาทจำลอง วัดจุฬามณี เมืองพิษณุโลก แก่หอ
พระสมุดวชิรญาณ มีเนื้อความตรงกันกับในพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐฯ ว่า

“ลุศักราช ๘๒๖ ปีวอกนักษัตร อันดับนั้นสมเด็จพระรามาธิบดีศรีบรมไตรโลกนารถบพิตรเปนเจ้า

ให้สร้างอารามจุฬามณีที่จะเสด็จออกทรงมหาภิเนษกรม ขณะนั้นเอกราชทั้งสามเมืองคือ พระญา

ล้านช้าง แลมหาราชพระญาเชียงใหม่ แลพระญาหงษาวดีชมพระราชศรัทธาก็แต่งเครื่อง
็
อัฐบริขารให้มาถวาย ลุศักราช ๘๒๗ ปีรกานักษัตร เดือนแปดขึ้นสิบสี่ค่ำครุเทพวาร สมเดจพระ
รามาธิบดีศรีบรมไตรโลกนารถบพิตรเปนเจ้าเสด็จทรงพระผนวช แลสมเด็จพระราชเอรสท่าน

มหาสรีธัมมติโลกราชะ : ติโลกราชกับอำนาจเหนือดินแดนเหนือล่าง

หน้า ๖๙