Page 397 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 397
ส่วน ตำนานพระแก้วมรกต พระบรมราชาธิบายในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ระบุว่า
“พระแก้วมรกตปรากฏขึ้นที่เมืองเชียงรายใน พ.ศ. ๑๙๗๙ เจ้าเมืองเชียงใหม่ได้ส่งขบวนช้างไปรับเสด็จพระแก้ว
ี่
มรกต แต่ช้างได้วิ่งตื่นมาทางเมืองนครลำปาง จึงยอมให้ประดิษฐานทเมืองนครลำปาง จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๐๑๑
เจ้าเมืองเชียงใหม่องค์ใหม่จึงดำริให้อาราธนามาไว้ในเมืองเชียงใหม่ แล้วสร้างพระอาราม วิหารถวายให้เป็น
ปราสาทยอด แต่มีเหตุอสนีบาตต้องทำลายยอดจึงได้เชิญพระแก้วมรกตไว้ในพระวิหาร จนเมื่อ พ.ศ. ๒๐๙๕
์
1
พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชจึงอัญเชิญไปเมืองหลวงพระบาง” แต่ใน รัตนพิมพวงศ รจนาโดยพระพรหมราชปัญญา
ไม่ได้บอกปีศักราชชัดเจนบรรยายแต่เนื้อความถึงการพบพระพุทธพิมพ์ที่เมืองเชียงราย แล้วมหาราชเชยงใหม่มี
ี
้
ั
้
ิ
้
ปรารถนาให้มาประดษฐานที่เมืองเชียงใหม่แล้วเชิญพระพุทธพิมพ์ขึ้นหลงชางแล้วขบวนชางไดมาถึงเมืองนคร
(ลำปาง) แล้วเจ้าเมืองชื่อ อุทรสุโนมได้ครองเมืองนคร (ลำปาง) แล้วได้ประดิษฐานพระพุทธพิมพ์ในปราสาท
เจดีย์ แต่เมื่อก่อปราสาทอสนีบาตผ่าลงมาที่ก่อนั้น จึงประดิษฐานพระพุทธพิมพ์ในพระวิหาร ถัดมาเจ้าเมือง
ี่
นคร (ลำปาง) ชื่อ สุมนา หรือ พระนรินทรได้สร้างวิหารเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธพิมพ์” จบทพระพุทธพิมพ์
2
หรือพระแก้วมรกตประดิษฐานที่เมืองลำปาง จึงเห็นความคลาดเคลื่อนของข้อมูลนี้อยู่ หากพิจารณาตำนาน
พระแก้วมรกตในชินกาลมาลีปกรณ์ – รัตนพิมพวงศ์ เป็นไปได้ว่า เจ้าเมืองนครลำปางที่ชื่อ สุวรรณอำมาตย์ กับ
อุทรสุโนมอำมาตย์ ควรเป็นบุคคลเดียวกัน ซึ่งหมายถึงหมื่นลกสามล้าน และสุมนาหรือ พระนรินทร ควร
หมายถึงหมื่นแก้วหรือหมื่นหาญแต่ท้อง ขณะเป็นเจ้าเมืองนครลำปาง
เมื่อพิจารณาจากพระบรมราชาธิบายในรัชกาลที่ ๔ ได้มีการพบพระแก้วมรกต ใน พ.ศ. ๑๙๗๙ ใน
คราวที่พระญาสามฝั่งแกน เป็นกษัตริย์ครองเมืองเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ. ๒๐๑๑ เป็นช่วงที่หมื่นด้งนครไปรักษา
ราชการที่เมืองเชลียง (เชียงชื่น) ทำให้พระญาติโลกราชโปรดให้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่เมือง
เชียงใหม่เพื่อเป็นการรักษาพระพุทธรูปสำคัญของแว่นแคว้น
1 ตำนานพระแก้วมรกต และ ตำนานพระพุทธสิหิงค์, พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนางจัด ลี้ศิริเสริญ ณ
เมรุวัดอนงคาราม ธนบุรี วันจันทร์ที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๓, หน้า ๑๓ – ๑๕.
2 พระภิกษุพรหมราชปัญญา, พระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ ตาละลักษณ์) แปล, รัตนพิมพวงศ์ ตำนานพระแกว
้
มรกต, พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนางสุภาพ ตาละลักษณ์ ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมนัสวิหาร วันที่ ๑๔
กันยายน พ.ศ. ๒๕๑๒, หน้า ๔๔ – ๕๓.
เจ้าหมื่นด้งนคร : ผีอารักษ์ และมายาคติทางประวัติศาสตร์
หน้า ๑๓
