Page 402 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 402
จาวต้นอันพระญาพลราชปลูกไว้สังเกตที่ถาปนาธาตุนั้นเสีย แล้วก็หื้อขุดพายต่ำได้กระดูกฅนทัง ๔
อันพระญาพลราชฝังไว้นั้น พระญาก็หื้อประดิษฐานเจตยะหลัง (ลวง) กว้าง ๙ วา ลวงสูง ๑๕ วา
ิ
อันสมเร็จแลว ด้วยอิดกะ(อิฐ) แลสะทาย (ปูน) อันควรบริสุทธิ์ทกสิ่งแลว พระญาก็หื้อก่อไว้ทบา
ี่
้
้
ุ
ทะลักขณะหื้อสมเร็จแล้วบัวรมวลแล ห้องเจ้าเมืองหานแต่ท้องแล้วเท่านี้แล
ุ
ดังนั้นจากข้อความในตำนานพระธาตลำปางหลวงที่กลาวถึงการสร้างพระธาตลำปางหลวงนั้น ได้สร้าง
ุ
่
ขึ้นโดยหมื่นหานแต่ท้อง เจ้าเมืองนครลำปาง เมื่อ พ.ศ. ๑๙๙๒ ซึ่งถือว่าเป็นเกียรติประวัติอย่างยิ่งแห่งการบำรุง
พระศาสนาในดินแดนล้านนา เหตุที่ได้นามว่า “เจ้าหาญแต่ท้อง” นั้น เหตุว่ามารดาของหมื่นแก้วได้เข้าส ู่
้
สมรภูมิศึกครั้งหนึ่งในรัชสมัยพระญาสามฝั่งแกนโดยอุ้มครรภ์หมื่นแก้วอยู่ คนทั่วไปจึงถือว่าทารกนั้นไดออกรบ
้
ึ
พร้อมกับมารดาของตน ต่อมาไดไปครองเมืองคืย (กืย) จึงได้สมญานามว่า “หมื่นคืยหานแต่ทอง” ต่อมาจงได ้
้
ครองเมืองนครลำปางแทนบิดา (หมื่นลกสามล้าน) จึงได้ชื่อว่า “หมื่นหานนคร บ้าง, หมื่นหาญนคร บ้าง, หมื่น
1
แก้วนคร บ้าง” แล้วแต่เอกสารนั้นจะบันทึก ส่วนชื่อสร้อยนามต่อท้ายผู้ครองเมืองว่า “นคร / นคอร” (อ่านว่า
หนะ - กอน ชาวบ้านทั่วไปจะเรียกว่า “ละคอร” ออกเสียง หละ - กอน) ในที่นี้ หมายถึงบริเวณอันเป็นที่ตั้ง
ของเมืองเขลางค์ เมืองโบราณรูปหอยสังข์ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณฝั่งตะวันตกของแม่น้ำวัง อยู่ใน ตำบลเวียงเหนือ
อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง ส่วนคำว่า “ลำปาง” เป็นนามที่ปรากฏในตำนานพระธาตลำปางหลวง มีชอ
ุ
ื่
เรียกเป็นภาษาบาลีว่า “ลัมภะกัปปะนคร” ตั้งอยู่บริเวณพระธาตุลำปางหลวง อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง ไป
ุ
ุ
ทางทิศใตของแม่น้ำวังในปัจจบัน มีลักษณะเป็นเวียงพระธาตเช่นเดียวกับเวียงสวนดอกที่เมืองเชยงใหม่, เวียง
้
ี
ช่อแฮ่ที่เมืองแพร่ หรือเวียงภูเพียงแช่แห้งที่เมืองน่าน
2
ี
ซึ่งใน พ.ศ. ๑๙๙๒ ตำนานมูลศาสนา ฝ่ายป่าแดง เชยงตุง ได้กล่าวถึงหมื่นหานนคร เจ้าเมืองนคร
ลำปาง ว่า
ปีกัดใส้ สักกราชได้ ๘๑๑ (พ.ศ. ๑๙๙๒) พระญาหลวงเมืองลครมีราชนิมนหื้อหมื่นสาม
สานกับแสนเมืองมาขึ้นราธนาลงชำระอันตรายเมืองลคร มหาญาณคัมภีระเจ้าเป็นเคล้าชาวเจ้า
ั
๒๒ ตน ก็ลงมาลครอยู่วัดแสนเมืองมา แล้วก็ขึ้นทำสงคหะด้วยยักขผีวิสาดทั้งหลาย มากระทำร้าย
เข้าสิงแก่นางพระญาแลนางนาฏสนมทั้งหลาย แล้วบวชพระแลคนคฤหัสถ์ทั้งหลายมากนัก นับ
อารามได้ ๒๑๗ ก็เข้ามาในสำนักมหาญาณคัมภีระเถระเจ้าแล
1 เกริก อัครชิโนเรศ, “หมื่นแก้วนคอร คือ หมื่นคืยหาน แต่ไม่ใช่หมื่นด้ง” ข่วงผญา : รวมบทความล้านนาศึกษา
ฉบับฉลองพุทธชยันตี ๒๖๐๐ ปีแห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า, เชียงใหม่ : สถาบันภาษา ศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัย
ราชภัฏเชียงใหม่, ๒๕๕๕, หน้า ๖๙.
2 ประเสริฐ ณ นคร และปวงคำ ตุ้ยเขียว, ตำนานมูลศาสนา เชียงใหม่ เชียงตุง, กรุงเทพฯ : สมาคมประวัติศาสตร์
ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี, ๒๕๓๗, หน้า ๑๘๘ – ๑๘๙.
เจ้าหมื่นด้งนคร : ผีอารักษ์ และมายาคติทางประวัติศาสตร์
หน้า ๑๘
