Page 401 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 401
ั่
ต่อมาใน พ.ศ. ๑๙๘๙ (ในพงศาวดารโยนกตรงกับจุลศักราช ๘๐๙ หรือ พ.ศ. ๑๙๙๐) พระญาสามฝง
้
แกน พระราชบิดาพระญาติโลกราช สวรรคต มีกล่าวในชินกาลมาลีปกรณ์ ว่า “ฝ่ายพระราชบิดาของพระเจา
้
้
ิ
ิ
ติลก มอบราชสมบัตให้แก่พระเจาตลกแล้ว อยู่ต่อมาอีก ๔ ปี ก็สวรรคต เมื่อปี ฉลู พระราชาธิบดตลกไดถวาย
ี
ิ
1
พระเพลิงพระบรมศพพระราชบิดาที่วัดป่าแดงมหาวิหาร ด้วยสักการะเป็นอันมาก” ใน พงศาวดารโยนก ว่า
2
“แล้วสถาปนาพระสถูปบรรจุพระอัฐิธาตุไว้ ณ สถานที่นั้น สถูปนั้นสูง ๙๒ ศอก กว้างยาว ๕๒ ศอก บุดวยแผน
้
่
ทองแดงปิดทองทั้งองค์...และในปีเดียวนั้น พระเจ้าติโลกราชมอบเวนราชสมบัติให้พระมารดาว่าราชการแทน
แล้วพระองค์ออกผนวช ทรงศึกษาปฏิบัติธรรมวินัยพอสมควรก็ลาผนวชคืนราชสมบัติราชาภิเษกเป็นครั้งที่ ๒”
่
้
ในขณะนั้นเมืองน่านยังไม่ได้เข้ามาเป็นประเทศราชของเมืองเชยงใหม่ พระญาอินทแก่นไดสงพระราช
ี
สาส์นมาว่ากองทัพแกว (เวียดนาม) บุกเมืองน่านจึงอยากให้ทพเชียงใหม่ไปช่วย เมื่อมีทัพจากเมืองเชยงใหม่ไป
ั
ี
เหล่าทหารก็ถูกฆ่าตายมากนัก พระญาติโลกราชจึงทรงทราบว่าเป็นกลอุบาย พระองค์จึงนำทัพจากเมือง
ึ
ี
เชียงใหม่ไปตเมืองน่าน เมื่อผ่านเมืองแพร่ ท้าวแม่นคุณ เจ้าเมืองแพร่ไม่ยอมออกอ่อนน้อม พระมหาเทวีจงจด
ั
ทัพไปรบเมืองแพร่ จนเจ้าเมืองแพร่ยอมอ่อนน้อม และพระญาติโลกราชได้นำทัพไปยังเมืองน่านจนได้เมืองน่าน
ใน พ.ศ. ๑๙๙๒ เมื่อเสร็จศึกกลับมาเมืองเชียงใหม่พระมหาเทวี พระราชมารดาได้สวรรคต และได้ถวายพระ
เพลิงพระบรมศพในที่เดียวกันกับพระราชบิดา ที่วัดป่าแดงมหาวิหาร พงศาวดารโยนก มีว่า “ที่ถวายพระเพลิง
3
นั้นให้สถาปนาเป็นพระอาราม เริ่มลงมือสถาปนาในปีมะแม ตรีศก จุลศักราช ๘๑๓ สร้างพระมหาวิหารมี
บริเวณกว้างยาว ๒๐ วาโดยรอบ ล้อมด้วยรั้วเหลกโดยรอบ ทำเป็นรูปพลถือกุณตาวุธ (หอก) เรียงรายล้อม
็
โดยรอบ ครั้นสำเร็จแล้ว ขนานนามว่า วัดอโศการามวิหาร คือวัดป่าแดงหลวง”
หลังจากที่หมื่นลกนครได้ไปรับราชการที่เมืองเชียงใหม่ ได้ตั้ง “หมื่นแก้ว” หรือ “หมื่นคืยหานแต่ท้อง”
เป็นเจ้าเมืองนครลำปางคนใหม่ ใน พ.ศ. ๑๙๘๕ หมื่นคืยหานแต่ท้องได้ถูกกล่าวถึงใน ตำนานพระธาตุลำปาง
4
หลวง ว่า
ในกัดไส้ (มะเส็ง) ศักราชได้ ๘๑๑ (พ.ศ. ๑๙๙๒) เจ้าเมืองหานแต่ท้องมากินเมืองนคร
แล้ว มาอาศัยเซิ่งมหาเถรเจ้าอัตฐะทศทสี เป็นประธานขออาณาเขตแต่พระญาติโลก รัตนบพิตร
เจ้าตนเสวยราชสมปัตติในนพบุรีราชธานีเชียงใหม่ เพื่อจักถาปนาพระเจติยะไว้เหนือที่พระ
สารีริกธาตุประดิษฐานนั้นได้ราชอาณาแล้ว หื้อชำระประเทศที่จักประดิษฐานเจติยะ ก็ตัดไม้ฅะ
1 พระรัตนปัญญาเถระ, แสง มนวิทูร (แปล), ๒๕๕๒, หน้า ๒๔๓.
2 พระยาประชากิจกรจักร (แช่ม บุนนาค), พงศาวดารโยนก, พิมพ์ครั้งที่ ๖, กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา, ๒๕๑๕, หนา
้
๓๒๗.
3 พระยาประชากิจกรจักร (แช่ม บุนนาค), ๒๕๑๕, หน้า ๓๒๘.
4 สรัสวดี อ๋องสกุล, ๒๕๕๘, หน้า ๕๓ - ๕๔.
เจ้าหมื่นด้งนคร : ผีอารักษ์ และมายาคติทางประวัติศาสตร์
หน้า ๑๗
