Page 13 - STAV broj 209

Cvijet težak milion tona

SRBI I BOŠNJACI

Munira govori nešto Vučiću i daje mu “srebrenički cvijet” u ruku.

Vučić se sagne, zagrli Muniru i uzme cvijet, ali ga ne stavi na rever.
Korak dalje čeka ga Hatidža. Pored nje je i Hajra. Hatidža, onda,
Piše: Hasan NUHANOVIĆ cvijet, bez oklijevanja, stavlja Vučiću na rever. Vučić se ukočio.
Ispravio se, ali je skamenjen. On nema izbora. Doveden je pred
svršen čin – sasvim spontano i neplanirano. Najvažnije stvari u
životu i u historiji čovječanstva dogode se spontano

io sam zatečen upitom koji sam
dobio od Filipa Mursela Bego-
vića, glavnog urednika časopisa
BStav, ne znajući da li da mu od-
govorim da u ovoj javnoj diskusiji ne
mogu učestvovati ili da ću, ipak, dati
neki svoj doprinos.
Statistički gledano, ljudski gledano,
ako iz četveročlane porodice preživi je-
dan član, a sve ostale, skoro pa na njego-
ve oči, bez ikakvog razloga, ubiju Srbi,
tijela bace u masovne grobnice, primar-
ne i sekundarne, sve to kasnije negiraju
i na ličnoj i na kolektivnoj ravni, nije za
očekivati da taj jedini preživjeli član, pa
čak i dvadeset četiri godine kasnije, pre-
zentira neku formulu o odnosu Bošnjaka
i Srba – a da ta formula bude racionalna i
da doprinese pozitivno rješavanju jednog
od najkompleksnijih i najtežih pitanja
u ovoj državi, pa, ako hoćete, i u regiji.
Mogao sam kratko odgovoriti i re-
torički uz tvrdnju i stav da ovo pitanje
nema nikakvu osnovu, da je to pitanje
koje vještački, unaprijed proizvodi od-
govor koji potire svrhu samog pitanja,
a koje bi trebalo biti dobronamjerno – a postojao bi kao posljedica dešavanja iz Većina će pravnika, vjerujem, reći da ne
taj je retorički stav da za mene postoje devedesetih prošlog stoljeća. govorimo o kolektivitetu već eventualno
samo građani Bosne i Hercegovine, da je Istovremeno, odgovornost za srebre- o pravnom licu. Vojska Republike Srp-
potrebno da se borimo za uspostavljanje nički genocid, naprimjer, utvrđuje se na ske više ne postoji, ali policija Republike
pravne države na svakom kvadratnom Haškom sudu isključivo u odnosu na po- Srpske postoji.
metru njene teritorije, te da će, kada se jedince, a na onom drugom sudu, Među- A cijela Republika Srpska zasnova-
to jednog dana dogodi, sve ostalo, pa i narodnom sudu pravde, koji je isto lociran na je na konceptu ekskluzivnog srpskog
odnosi Bošnjaka i Srba, biti riješeno. u Hagu, određuje se u odnosu na države. kolektiviteta od samog njenog imena pa
No, ovdje, i u pitanju i u odgovoru, Dakle, od tri moguće vrste odgovornosti: nadalje. U Republici Srpskoj jedino ge-
neizbježno, imamo onaj element kolek- pojedinac, država i kolektivitet, odgovor- nocid počinjen devedesetih nije srpski.
tiviteta za koji mnogi tvrde da ne bi tre- nost za ovo treće se ne utvrđuje na sudu. U ovih nekoliko paragrafa već sam
bao da bude koncept organizacije života No, i to je pitanje za sebe jer – ako u pre- ušao u sferu apstraktnog, sferu prava,
u BiH, i ja se s tim slažem – ali Ustav, sudi Međunarodnog suda pravde iz febru- sudske pravde, dejtonske strukture BiH
ipak, navodi kolektivitete. Pa čak i da ih ara 2007. godine piše da je genocid poči- itd. Zato bih se sada vratio na ono što je
ne navodi, čak i da Ustav BiH prepozna- nila vojska i policija Republike Srpske, a opipljivo i razumljivo običnom čovjeku,
je isključivo građane, a ne i kolektivite- piše crno na bijelo, da li onda govorimo o iz čega bi se mogle nazrijeti konture pro-
te, problem odgovornosti kolektiviteta pojedincima, državama ili kolektivitetu? blema i rješenja.

STAV 7/3/2019 13