Page 72 - STAV broj 157
P. 72
kultura
“Djeca” Senada Mujić
prigrljuju tradiciju te tragaju za savreme- muslimanka, Bošnjakinja, 23-godišnja FILMOVI U KOJIMA JE ŽENA
nošću pronalazeći ih u odlučnom suko- Rahima (Marija Pikić), koja pokušava sa-
bljavanju dominantnim muškim pojava- čuvati skrbništvo nad maloljetnim bra- ZAPOSTAVLJENA
ma. Glavna protagonistkinja filma Snijeg tom Nedimom (Ismir Gagula), tipičnim Nasuprot ostvarenjima koja nude au-
(2008), prvog filma režiserke Aide Begić sarajevskim tinejdžerom. Nakon što mu tentičan prikaz bosanskohercegovačke
te koscenaristkinje i producentice Elme sin lokalnog političara i moćnika opsuje žene, u našoj postratnoj kinematografiji
Tataragić, mlada je žena Alma (Zana Mar- mater, Nedim mu razbije skupocjeni mo- snimljeno je i nekoliko filmova koja apso-
janović) koja se jedina suprotstavlja izne- bitel. To je događaj kojim započinje grad- lutno zapostavljaju ženske likove, a jedno
nadnim muškim posjetiocima sela Slav- nja krajnje jednostavnog narativa koji će od njih jeste i Epizoda u životu berača željeza
no, bivšem vojniku VRS-a Miri (Jasmin potaći Rahimu da otkrije kako njen brat (2013) režisera Danisa Tanovića. Iako je u
Geljo) te “strancu” Marcu (Dejan Spasić) vodi dvostruki život. Osim linearne fabule stvarnosti glavni junak priče bila Senada s
i njihovom “poslovnom” prijedlogu koji koja u stopu prati glavnu junakinju, forma mrtvom bebom u svojoj utrobi, trpeći sva-
uključuje prodaju svih naseljenih kuća i filma također je posvećena liku Rahime, kodnevno nesnošljive bolove i boreći se za
napuštanje sela. Dok preostali članovi po- odnosno otkrivanju njene unutrašnjosti i svoj život sa svakim novim dahom, režiser
rodice i mještani koji su preživjeli masakr prikazivanju stanja u kojem se ona nalazi, centralnu ulogu dodjeljuje Nazifu, koji je
u kojem su pripadnici Vojske Republike a koje njen izraz lica vješto skriva. na koncu samo obavljao dužnost supruga i
Srpske ubili njihove očeve, muževe i djecu oca. Tako je Senadi pripala sporedna uloga
počinju popuštati i potpisivati ugovore za U većini kadrova kamera prati Rahi- u ekranizaciji vlastitog života i lične, ženske
odlazak, Alma ne odustaje od pripremanja mino probijanje kroz sarajevsku maglu tragedije (gubitak djeteta), a zatim i ostaci
domaćeg bestilja, ajvara, kiselog kupusa, i mrak te zumira njena ramena i glavu, privremene slave u povratku iz “filmske
kao neizostavnog segmenta bh. tradicije, a zamagljuje pozadinu, odnosno ono ka epizode” u stvarni život.
u kojem prepoznaje mogući spas i razlog čemu ide, ukazujući tako na teret što ga Jedno od stranih ostvarenja koje do
ostanka u rodnom kraju. Ipak, kako se nosi na leđima. Jer, ona kroz gustu ma- krajnosti podliježe balkanskim stereoti-
prvi snijeg približava, dani u neizvjesno- glu mora proći sama, bez roditelja, čije pima jeste ratna / ljubavna drama U zemlji
sti prolaze, a jedan po jedan ugovor dobi- je upražnjeno mjesto uporno podsjeća na krvi i meda popularne holivudske glumice
ja vlasnički potpis, Alma podršku dobiva rat i tjera da se osvrće. Borba Rahimine Angeline Jolie. Glavna protagonistkinja
od još jedne žene sa stavom, svekrve Safije tragične prošlosti sa sadašnjošću impre- u ovom filmu, Bošnjakinja Ajla (Zana
(Vesna Mašić). Nakon što Marc, na kon- sivno je prikazana u sceni sna, u kojem Marjanović), predstavljena je kao lik čiji
cu, zaprijeti riječima: “Vi ćete morati otići Rahima u crvenoj haljini progoni Rahi- ženski identitet u najvećoj mjeri zavisi od
odavde. Na ovaj li onaj način”, Safija mu mu u plavoj burci koja, umjesto lica, ima muškarca, srpskog vojnika Danijela (Go-
poruči: “To ćemo još vidjeti!”, na što se ogledalo. Režiserka ovdje kreira znatno ran Kostić), i istinitosti njegove ljubavi
Alma krišom osmjehne. Dok je, dakle, na složeniji ženski lik u kojem se ponovno prema njoj. Jedan od najvećih propusta
jednoj strani Alma, čiji je temelj postoja- sukobljavaju tradicija i savremenost, spi- u filmu jeste pristup temi silovanja Boš-
nja usidren u bh. tradiciji i religiji islama, ritualnost i materijalnost, prošlost i sa- njakinja u proteklom ratu, kojoj se priš-
na drugoj je bivši agresor, a sadašnji kurir dašnjost, ali koji negdje u svojoj suštini lo poprilično površno, a krunski dokaz
za strance, koji se u tolikoj mjeri odrekao predstavlja utjelovljenu Bosnu i Herce- tome jeste scena u kojoj Ajlu brutalno
vlastite duhovnosti i veze sa Stvoriteljom govinu te njenu maglovitu budućnost za siluje srpski vojnik, a onda ona, samo
da nije niti svjestan zločina koje je u ime čijim svjetlom vrijedi tragati. nekoliko dana poslije, regularno uživa u
svog naroda (srpskog) počinio. seksualnom odnosu.
Na tragu ovog ostvarenja, svoju ver- Kult Zemlje kao Majke potječe još iz
ŽENE – “DJECA” ziju kompleksnog ženskog lika ponudio vremena crteža nastajalih u pećinama kao
je i režiser Faruk Lončarević u filmu Sa njenoj utrobi, a prema istočnjačkoj tradiciji
Razvoj stila svojstvenog savremenom mamom (2014), čija se glavna protagoni- naslonjenoj na grčku mitologiju: “Muška-
iranskom filmu, a utemeljenog u islamskoj stkinja umjetnica Berina (Marija Pikić) u rac je nebo, a žena je zemlja.” U savremenoj
filozofiji i bosanskohercegovačkoj tradici- presudnim godinama svog života susreće bh. kinematografiji žena također simboli-
ji režiserka Aida Begić nastavlja i u svom sa smrću majke kao stuba porodice, dok zira zemlju čije su granice najbliže obliku
drugom dugometražnom igranom ostva- istovremeno istražuje i spoznaje vlasti- srca, a čiji otkucaji i dalje odjekuju njenim
renju Djeca (2013), u kojem je glavna pro- tu seksualnost, ženstvenost, tjelesnost te planinama, poniru u duboke rijeke i s lju-
tagonistkinja ponovno mlada pokrivena stvara svoj lični spolni, ljudski i duhov- bavlju stvaraju nove živote. n
ni identitet.
72 8/3/2018 STAV
