Page 76 - STAV broj 346

KULTURA

Piše: Željko GRAHOVAC Istaknuti predstavnik realizma
SOCIJALNO

eđu brojnim djelima pisaca no-
vije turske književnosti koja su
u posljednje vrijeme prevođena ANGAŽIRANA
Mna naš jezik, nedavno je izašao
iz štampe i kratki roman Orhana Kemala
sti (svojim političkim stavovima i opredje- PROZA KLASIKA
(pravo ime Mehmet Raşhit Öğütçü) Kuća
moga oca. Rođen 1914. godine u Adani, ovaj
pisac pripadao je struji socijalne književno-
ljenjima blizak Nazimu Hikmetu), to jest
autorima koji su ideološki naginjali opciji
socijalizma i pritom najčešće bili svrsta- TURSKE
vani u epohalno-stilistički okvir realizma
u književnosti. Nakon burne mladosti i
svih političkih previranja u prvoj polovi-
ni 20. stoljeća u Turskoj, od 1951. Orhan KNJIŽEVNOSTI
Kemal nastanio se u Istanbulu i do kraja
života (umro je 1970) djelovao kao neza-
visni pisac. Objavio je ukupno 28 romana
i deset pripovjedačkih zbirki. Prevođen je Orhan Kemal, “Kuća moga oca”, roman, “ShuraPublikacije”,
na desetak svjetskih jezika, a po njegovim
prozama snimljeno je i više zapaženih fil- Opatija, 2021, Edicija “Poentes”
mova. Zanimljivo je da je ovaj roman (ori-
ginalni je naslov Baba evi, Varlik yayinlari,
Istanbul 1949.) prevela s italijanskog Mir-
na Popadić, te se kao sedamnaesta po redu
ova knjiga uvrstila u Ediciju “Poentes”, u
kojoj se objavljuju prijevodi djela strane
književnosti.
U setu tema i motiva karakterističnih za
socijalno angažiranu prozu Orhana Kemala
(u koje spadaju sadržaji iz života politič-
kih migranata, bolne promjene u strukturi
turskog društva, tegoban život radnika na
farmama i u fabrikama, duga borba osiro-
mašenog naroda za ekonomsku stabilnost,
sudbine političkih zatvorenika te posebno
eksploatacija i represija nad ženama po rod-
noj osnovi), ovaj roman fabulom se bazira
na 20-im i 30-im burnim godinama u Tur-
skoj, u kojima su generacije mladih ponaj-
više osjetile teret tranzicije (višedecenijskog
prijelaza iz jednog zaostalog feudalnog u
napredno demokratsko društvo). Kemal
je inače pisac koji se tematski nije nimalo
udaljavao od stvarnosti, čak se može reći
da je u većini svojih knjiga zapravo obradio
pojedina razdoblja, etape, zbivanja i situ-
acije iz vlastitog života. I Kuća moga oca u
tom smislu je autobiografski roman s ob-
zirom na činjenicu da je piščev otac (kao
i otac glavnog lika) pripadao klasi velepo-
sjednika, koja se opirala promjenama u
pravcu sekularnog demokratskog društva
što ih je forsirao Atatürk i čak je bio u sa-
zivu prvog Parlamenta, među osnivačima
Narodne stranke 1930. godine.
Fabula romana seže do samih životnih
početaka glavnog junaka, koji sve pripovijeda

76 22/10/2021 STAV