Page 69 - STAV broj 189

Spomenik KuK vojnicima I tako, daleke 1878. godine, kada je
ondašnja najveća vojna sila u Evropi
udarila na Bosnu i počela osvajati naše
gradove, ljuti Krajišnici nisu ustuknuli.
Borili su se kao lavovi. Kada je palo Sa-
rajevo i skoro svi ostali bosanski gradovi
i kad su shvatili da su možda ostali sami,
i tada su se opirali, a svoju sudbinu pre-
pustili Stvoritelju.

Snagu, hrabrost i fanatičnost Krajiš-
nika vidjela je i moćna Austro-Ugarska,
pa je protiv njih angažirala sve veći broj
vojnih jedinica. Iako je okupaciju Bosne
i Hercegovine počela s 80 hiljada vojnika,
na kraju je, da bi pokorila Krajinu, mora-
la angažirati znatno veće snage. “Vijesti o
masovnim pokretima i oružanim pripre-
mama Muslimana u Bosanskoj krajini i
Zapadnoj Bosni natjerale su austrougar-
ski generalštab da pojača snage i mobiliše
nove trupe. Od njih je obrazovana 2. ar-
mija, koja se sastojala od 159 pješadijskih
bataljona, 30 konjičkih eskadrona s 300
topova, 30.000 zaprežnih kola i 110.000
konja s ukupno 6.280 oficira i 262.353
vojnika”, stoji u knjizi Zijada Šehića Ot-
por okupaciji BiH 1878. godine.

Na svom osvajačkom pohodu prema
sjeverozapadu Bosne i Hercegovine, au-
strougarske snage nailazile su na sve ži-
laviji otpor branilaca. Krajem augusta,
njihova moćna vojna mašinerija stigla je
u blizinu Ključa. Bosanski branitelji su
se tu 24. augusta 1878. godine sukobili s
neprijateljem i nanijeli mu gubitke. Tri
poginula vojnika, jedan izgubljen i de-
vetnaest ranjenih, bilo je jasno upozo-
renje neprijatelju da s njima nema šale.
Okupacione trupe, na čelu s generalom
Samecom, ipak su krenule dalje. Uju-
tro 6. septembra, sa šest bataljona i dvije
gorske baterije, stigli su pod grad Ključ.
Nastala je žestoka borba koja je potrajala
sve do 8. septembra. Tog dana branitelji
su napokon pokleknuli i spas potražili u
okolnim šumama.

Neprijatelj je ušao u grad uz velike gu-
bitke, 313 poginulih i ranjenih, od čega 13
oficira. Bio je to snažan udarac moćnom
Švabi. Neprijatelj nije očekivao da će im
ovaj gradić pružiti jači otpor od jednog
Sarajeva. “Samo šest sati trajala je borba
oko glavnog grada. Za to kratko vrijeme
padoše 56 momka i 1 časnik, bi ranjeno
305 momaka i 9 časnika, a zagubiše se dva
vojnika. Ustaše se razbjegoše na sve strane,
a najviše prema Goraždu i Rogatici, osta-
vivši za sobom mnogo municije i ratnih
sprava”, zabilježio je Mihovil Mandić u
djelu Povijest Okupacije BiH 1878. godine.

Istovremeno, dok je trajala borba oko
Ključa 7. septembra, general Zach na-
pao je na Bihać. Nije ni slutio da će tog
dana preživjeti pravi džehennem koji su
mu priredili Krajišnici i da će mnogi u

STAV 18/10/2018 69