Page 76 - STAV broj 308

KULTURA

Samootkrivanje i
poništavanje Bola

KRHOTINE

ALIJE

MUSIĆA,

POSVUDA

OKO NIČEG

Alija Musić, Putnici tramvaja broj 3, Društvo
pisaca BiH, Sarajevo, 2020.

Piše: Željko GRAHOVAC

lija Musić pripada skupini najznačajnijih pripovjedača u koju smješta svoje likove svjesno je odabrana upravo kao takva
u novijoj bošnjačkoj i bosanskohercegovačkoj književ- – kao što su i izraz, ekspresija, pa i konstrukcija ovih proza moza-
nosti. Stablo u dnu sobe, Poljana kod Šeste vodenice, Grad- ični, izvedeni kao na prvi pogled nepovezani niz crtica, anegdota,
Aska kapija, Stanica bez perona, kao i izvrsni roman Zemlja začudnih ili čak fantastičkih otklona od stvarnosti.
kamenih svatova – to su naslovi knjiga ovog autora, koji je u više Musić u ovoj knjizi često će nas podsjetiti na Harmsov apsur-
od pola stoljeća svog književnog stvaralaštva ovjenčan brojnim dizam, na marksovsku hiperbolizaciju sirove realnosti, na pleme-
književnim nagradama (Nagrada Kočićevog zbora, Nagrada “Ivo nitu, a u isto vrijeme i razornu ironiju jednog Perutza (iz roma-
Andrić” za priču lista Oslobođenje, Nagrada “Zija Dizdarević” te na Noću ispod Kamenog mosta): on se očito poigrava s dojmovima,
Nagrada “Glasa” i Radija Federacije za priču, Nagrada Fondacije predstavama, doživljajima, očitovanjima svojih manje-više fanta-
za izdavaštvo FBiH, Srebrno “Planjaxovo” pero). Pišući prozu za stičnih likova (od kojih se njih nekoliko provlači kroz više dionica
djecu i omladinu i uređujući Male novine, dao je veliki doprinos romana – Tasin Bregat, teleprinterist/stenodaktilograf, Dažden,
afirmaciji naše književnosti za djecu i mlade – iako su najbolja nje- umjetnik, roker Miro Lampa, Nadr, čovjek s pogrešnim imenom,
gova ostvarenja i inovativnost njegovog duhovnopoetičkog posta- penzionirani profesor Stane, advokat Beganović, potom irealni
va najviše došli do izražaja u prozama za odrasle (Stablo u dnu sobe trolik/trolist zvani Hata-Nata-i-Kata)... To su sve likovi koji su
i Zemlja kamenih svatova). Osim dvojezičnog izdanja Stabla u dnu možda nekad bili to što su bili, ali su u tome što jest romaneskno
sobe (i na holandskom) 2016. godine (“Buybook, Sarajevo/Zagreb), “sada” poprilično zalutali/zabludjeli: autor ih provodi od jednog
pjesme i proze su mu prevođene na njemački, engleski, švedski i do drugog suočavanja i očitovanja, od jednog do drugog nespora-
bugarski jezik. Od 1995. skoro dvije decenije živio je i radio u Ho- zuma/iskliznuća – postižući taj “antiefekt” još više kad se radi o
landiji kao novinar, a posljednjih desetak godina živi u Sarajevu. priči, o fabuli (nego kad se radi o nekom slijedu i kontinuitetu, o
Petnaest pripovjedačkih dionica (teško ih je, naime, nazvati pri- nekoj povijesnosti svijeta koji se predstavlja).
čama) sačinjavaju ovaj kratki roman, koji je redaktor u podnaslovu Fantastički motivi (hvatanje sjenki kipova, čime se bave Daž-
odredio kao “roman antihroniku” (a s čim se autor, šta bi drugo, i den i Nadr, pojava usred čaršije “urotničkih” malih obavijesti/ce-
sam složio); antihronika i nije loše određenje upravo zato što Musić dulja s ispisanim citatima iz Mesnevije, koja izaziva uzbunu kod
u ovoj prozi, uplićući jedne s drugima motive iz baštine (starine) i vlasti i kod “pravovjernih”, obnavljanje devastiranih kuća i sta-
narodnih legendi sa sadržajima života u bivšoj zajedničkoj nam dr- nova pomoću skrivenog zlata, bajkovite epizode o nasljednici-
žavi i s poslijeratnim zbivanjima i iskustvima svojih likova, odbija ma koji se vraćaju da bi “dovršili” ili ispunili sudbinu nesretnih
evocirati ili sugerirati bilo kakav povijesni kontinuum, odriče se predaka, “prirodna medicina” Hate-Nate-i-Kate) uvijek se već
svake mogućnosti rekonstruiranja bilo kakve cjelovite slike svijeta vezuju za krugove koje pravi tramvaj broj 3 (na relaciji Baščarši-
(sredine, mentaliteta, kulture): krhotinska priroda ambijentacije ja – Ilidža): u tom tramvaju Tasinov ispisnik s mature saznaje da

76 28/1/2021 STAV