Page 33 - STAV broj 140
P. 33
savjeta nacionalnih manjima ima pravo Sjećam se atmosfere u Tutinu, gdje nije samo grad bio
da iniciraju i predlažu mjere koje se tiču opkoljen vojskom i policijom, nego u svakoj ulici i na
njihovog statusa, položaja i olakšanog svakom ćošku postojala je vojna i policijska patrola. Bio
konzumiranja njihovih prava. Olakšano sam predsjednik Komisije za održavanje referenduma u
konzumiranje prava jeste zapravo oblik Tutinu i tokom tri dana njegovog sprovođenja ljudi su bili
teritorijalno-političke autonomije. Cje- pretresani na svakom ćošku. Ta energija bila je pretočena
lokupna nastava na bosanskom jeziku u u jednu fascinantnu organizaciju da je u jedanaest
Sandžaku moguća je u Novom Pazaru, Tu- sandžačkih općina bilo podrške od svakog pojedinca za
tinu i Sjenici, gdje je apsolutna bošnjač- održavanje referenduma
ka većina. Imamo problem da Ustavom
i Zakonom zagarantovano pravo imple- imaju svoj pravno-politički status izazi- tu vrstu posebnosti. Međunarodna doku-
mentujemo u Prijepolju, Priboju i Novoj va reakciju. menta i povelje i konvencije su nam dala
Varoši. Vlada Srbije to još uvijek ne do- STAV: U takvoj matrici, ne dočekavši da za pravo da u taj Akcioni plan unesemo
zvoljava. Ovdje je pokušaj da se rješava- svane Ugljaninova izjava, našli su se Mu- obavezu države da rasvijetli šta se dešavalo
njem statusa Sandžaka prevlada priča o amer Zukorlić (BDZ Sandžaka) i Meho devedesetih godina. Da ponudi odgovo-
kojoj govori Vulin, a to je, zapravo, da mi Omerović (SDP Rasima Ljajića). Zukor- re i suoči svoje elite šta se dešavalo. Mi
doživljavamo vlasti Srbije i Crne Gore, ali liću je narednog jutra na “ružičastoj TV” smo naišli na zid ćutanja od strane Vlade
prije svega oni nas doživljavaju kao kolo- dat termin, s jasnim ciljem da napada Srbije i napustili radnu grupu. Smatrali
nizatore. Ta kolonijalna svijest koja vlada Ugljanina. Zašto oni prihvataju tu ulogu, smo da u tom tijelu ne vidimo rješavanje
u političkim elitama i Srbije i Crne Gore imaju li od toga političke poene? Šta su ni jednog svog problema niti spremnost
ima svoju refleksiju u našim zahtjevima stvarni razlozi? države da te probleme još uvijek rješava.
da taj odnos prevaziđemo u okviru šireg DŽUDŽO: Glavni razlozi za takve nastu- Taj akcioni plan nije usvojio Republički
konteksta dijaloga, pomirenja, suočava- pe jesu očuvanje ličnih pozicija, ne samo savjet za manjine niti je dobio podršku
nja srpskih političkih i kulturnih elita sa Zukorlićevo i Ugljaninovo direktno uče- tog državnog mehanizma. Insistiramo da
svojom prošlošću, ne samo iz devedesetih šće u Vladi. Obje te političke opcije na- se svi ti problemi unesu te da se na evrop-
nego u posljednjih sto godina. I da na taj stale su kao poluge beogradskih vlasti. U ski i demokratski princip, s jedne i druge
način prevaziđemo kolonizatorski odnos situaciji kada je za izbore BNV formiran strane, nađe zadovoljavajuće rješenje. Još
Beograda prema Sandžaku i naš odnos da poseban birački spisak imali smo situa- uvijek nemamo odgovora Vlade na to.
jesmo okupirano područje koje traži rje- ciju i imamo legitimitet da kao bošnjač-
šenje i odgovor u okviru međunarodnog ka lista i SDA Sandžaka imamo legitimi- STAV: Koliko je danas spominjanje auto-
prava i svih konvencija i povelja koje go- tet od preko 55 posto Bošnjaka. Upravo nomije dobro za podršku u bošnjačkom
vore o pravu naroda na samoodređenje. za ideju autonomije Sandžaka i uživanja biračkom tijelu? Da li i koliko Bošnjaci
No, ideološka matrica trenutnih politič- kolektivnih prava dobijamo natpolovič- Sandžaka (u Srbiji i Crnoj Gori) vjeru-
kih elita u Srbiji ista je kao i devedesetih nu većinu, više od 55 posto. Direktni iz- ju državi, koliko je osjećaju kao svoju?
godina, čak i u personalnom smislu. Na bori za BNV najbolji su odgovor tog ras- DŽUDŽO: Dio našeg naroda nije spre-
bilo koji pokušaj da inicirate i predlažete položenja. Imamo i sociološki fenomen, man da se suoči i taj dio glasa za Ljajiće-
mjere, ono što jesu nadležnosti BNV-a, kao i kod svakog drugog naroda, da ljudi vu opciju koja je uvijek bila prodržavna,
koja se tiču statusa i položaja Bošnjaka, glasaju za nešto što ne nosi odgovornost prosrpska, a u posljednje vrijeme transfor-
ista je reakcija kao i devedesetih godi- i donošenje historijskih odluka koje ne misala se u portparola Vlade Republike
na. Srbija je najcentralizovanija država moraju uvijek da budu prijatne. Ono što Srbije, da su protiv svakog legalnog i le-
u svijetu. Svaki spomen o decentraliza- radi BNV i SDA Sandžaka izvlači Boš- gitimnog zahtjeva Bošnjaka. To su histo-
ciji, svaki spomen o regionalizaciji, sva- njake iz letargije stogodišnjih progona,
ki spomen da, prije svega, građani jedne asimilacije, pa sve do genocida i ratnih
historijske, tradicionalne regije i oblasti zločina četrdesetih i devedesetih godina.
STAV: Ugljanin je rekao i da su svi pred-
stavnici Vlade Srbije založili da u Ak- rijske kontroverze koje će rezultate naći
cioni plan ne uđu izvještaji o ubijenim na sljedećim izborima. Ako bismo stvo-
i kidnapovanim Bošnjacima, kao ni je- rili jedan potpuni demokratski, evropski
dan izvještaj o masovnim zločinima nad ambijent, potpuno sam siguran da bi, ne
Bošnjacima. “U takvoj srpskoj državi mi samo Bošnjaci nego jedan veći dio i srp-
Bošnjaci ne vidimo svoju budućnost”, skog i crnogorskog stanovništva, glasao
ocijenio je on. Ako su sada, praktično, za autonomiju Sandžaka. Benefite od re-
u srbijanskoj vlasti Ljajić i Zukorlić, za- gionalne samouprave ne bi dobili samo
što, po Vašem mišljenju, ne govore na Bošnjaci već, po građanskom principu,
ovu temu, a istovremeno dobijaju gla- svi građani koji žive u ovoj regiji. Domi-
sove Bošnjaka? nantno su Srbi i Crnogorci, između dvaju
DŽUDŽO: Nije isti slučaj kada nešto u ratova i prije sedamdeset godina, afirmisa-
Srbiji traže Bošnjaci i, recimo Slovaci ili li i predvodili političku ideju autonomije
Rusini, upravo uzimajući stoljetno histo- Sandžaka. Strah beogradskih elita upravo
rijsko naslijeđe. Druge manjine nemaju je zato što je ideja o autonomiji Sandžaka
potpuno živa i samo čeka ambijent da se
pretoči u ravnopravnost, dostojanstvo i
slobodu sandžačkog čovjeka. Ova ideja
nije okrenuta ni protiv interesa ni Srbije
ni Crne Gore. Ovo je sandžačka integra-
tivna ideja. n
STAV 9/11/2017 33
