Page 29 - STAV broj 277

sistema pa je početkom decembra 2019. go- Širom Evrope ispoljavaju se socijalni i politički nemiri.
dine stotine hiljada ljudi izašlo na ulice ši-
rom Francuske. Povećava se nezadovoljstvo radnika i svih koji žive od svog
rada. Naprimjer, zbog visokih troškova života, u Francuskoj
IZBORI ZA EVROPSKI PARLAMENT
Predsjednik Francuske Macron o izbo- cijela 2019. godina je protekla u masovnim demonstracijama
rima za Evropski parlament 2019. je rekao antivladinog pokreta “Žuti prsluci”. Dok su svake subote po
da će imati karakter odlučivanja “za ili pro-
tiv Evrope”, odnosno da će imati karakter ulicama mnogih gradova Francuske razbijali i rušili, predsjednik
“referenduma o svih šezdeset godina EU Macron nije izlazio u susret zahtjevima demonstranata. Žestinu
eksperimenta”.
Izbori za 751 poslanika Evropskog parla- sukoba policije s demonstrantima ilustriraju podaci da je u
menta provedeni su od 23. do 26. maja 2019. prvih pet mjeseci bilo na desetine smrtno stradalih, oko 2.000
godine kod svih 28 članica EU, dakle, uk-
ljučujući i Veliku Britaniju, u kojoj su tada povrijeđenih, 8.400 privedenih u policiju i 1.796 zatvorskih kazni
kulminirala previranja o “Brexitu”, uz oče-
kivanja da će nakon njega u tom Parlamentu
ostati 27 članica – 705 poslanika. Brojni sa- na prošlim izborima za Evropski parlament, USAGLAŠAVANJE ZA KANDIDATE I
stav Evropskog parlamenta od 751 poslanika ipak se nisu ostvarila očekivanja mnogih da POTVRDA SASTAVA EK
i nakon “Brexita” je isti jer su predstavnička će oni postići senzacionalan rezultat. Ek- Tokom juna 2019. godine održano je
mjesta Velike Britanije raspoređena Irskoj, stremna desnica napredovala je u mjeri da više konsultativnih sastanaka za kandidira-
Francuskoj, Italiji, Španiji, Poljskoj, Rumu- može ometati, a ne može sprečavati dono- nje i izbor predsjednika Evropske komisije,
niji, Holandiji, Švedskoj, Austriji, Danskoj, šenje evropskih odluka. Evropskog parlamenta, Evropske centralne
Slovačkoj, Finskoj, Hrvatskoj i Estoniji. Cijeni se da “Brexit” nije bitno izmije- banke i visokog predstavnika za vanjsku i
Evropski parlament jedina je institucija nio odnos političke moći između desničar- sigurnosnu politiku. Pri kandidiranju i iz-
EU za koju građani svih zemalja članica glasa- skih evroskeptika i tradicionalnih evropskih boru novih lidera imalo se u vidu da će oni
ju neposredno na izborima. Odobrava budžet stranaka desnog i lijevog centra. djelovati u izuzetno složenim okolnostima
EU vrijedan oko 140 milijardi eura, donosi Karakteristike izbora 2019. godine za zbog posljedica “Brexita”, tenzija između
evropske zakone i potvrđuje sastav Evrop- Evropski parlament relativno su slab rast SAD i EU, sukoba EU i Rusije, eskalaci-
ske komisije. Na izborima za Evropski par- populista, evroskeptika i radikalne desni- je desničarskih organizacija i njihovih an-
lament odmjerava se politička moć i utjecaj, ce, što potvrđuje da migrantsko pitanje, na tievropskih ideja usmjerenih na razbijanje
s jedne strane tradicionalnih evropskih stra- kome je desnica bazirala kampanju, za gra- EU, zatim u okolnostima kada su velike
naka lijevog i desnog centra, a s druge strane đane EU nije najbitniji problem, zatim zna- proevropske stranke u tendenciji slablje-
stranaka krajnje desnice. Za BiH je bio vrlo čajno povećana izlasnost birača i nastavak nja, a manje stranke u tendenciji jačanja,
značajan ishod u toj političkoj borbi zato što slabljenja tradicionalnih stranaka desnog i što otežava da se u procesu odlučivanja u
od novog saziva EK, koji potvrđuje Evropski lijevog centra. Nadalje, zeleni i liberali su Bruxellesu dolazi do kompromisa i odluka,
parlament, zavisi bh. integracijski proces. Po- bitno napredovali, a evropski socijaldemo- a pojedine države članice EU pružaju otpor
bijedila je Evropska narodna partija, dobivši krati nisu ispunili očekivanja za veliki na- donošenju novih i provedbi već donesenih
180 poslaničkih mjesta. Socijaldemokrati su predak. No zabrinjavajući su rezultati radi- odluka od strane institucija EU (Mađarska,
dobili 145, liberali 109 i zeleni 69 poslanika. kalnih desničara u Italiji (58 posto), Velikoj Italija, Poljska, Češka).
Dakle, najviše predstavnika u Evropskom Britaniji (45 posto), Francuskoj (36 posto), U takvim uvjetima početkom jula 2019.
parlamentu dobile su tradicionalne evropske Mađarskoj, Poljskoj te u zemljama Istočne godine evropski lideri usaglasili su da pred-
stranke desnog i lijevog centra. U odnosu na Evrope gdje su desničari dobili od 29 do 62 sjednik Evropskog parlamenta bude Italijan
raniji sastav Evropskog parlamenta, pobjed- posto glasova, dok su holandski, grčki, dan- David Maria Sassoli, predsjednica EK dota-
nička Evropska narodna partija izgubila je ski, njemački i španski desničari umanjili dašnja njemačka ministrica odbrane Ursula
34 mjesta, a socijalisti i demokrati izgubili broj zastupnika u Evropskom parlamentu. von der Leyen, predsjednik Evropskog vijeća
su 31 mjesto. Da bi imali većinu, nužna je tadašnji belgijski premijer Charles Michel,
njihova koalicija sa zelenima, koji su napre- visoki predstavnik za vanjsku i sigurnosnu
dovali i dobili 22 predstavnika, i s liberali- politiku tadašnji šef španske diplomatije
ma, koji su dobili 39 predstavničkih mjesta. Josep Borrell, predsjednik Evropske cen-
Očekivalo se da će na tim izborima de- tralne banke ondašnja šefica Međunarod-
sničari senzacionalno pojačati učešće u nog monetarnog fonda Christine Lallouette.
Evropskom parlamentu te ojačati de- Novoizabrana predsjednica EK Ur-
struktivni utjecaj putem težnji da dio sula je prihvatila inicijativu Parlamen-
ovlasti od institucija EU prenese drža- ta i Vlade Austrije da Johannes Hahn
vama članicama, što ima smisao podri- nastavi funkciju evropskog komesara
vanja vrijednosti kojima je motiviran za proširenje. Početkom augusta 2019.
nastanak EU jer je, po ocjeni predsjed- godine Vijeće EU imenovalo je austrij-
nika Stranke evropskih socijalista Sergeja skog diplomatu Johanna Sattlera za šefa
Staniševa, u porastu nacionalni egoizam i Delegacije EU u BiH.
stranački populizam za jačanje nacionalnih Evropski parlament 27. novembra 2019.
država, po paroli “Evropa nacija”, što neki godine, s 461 glasom za, 157 glasova protiv
nazivaju “balkanizacijom” Evrope. Takvo i 89 uzdržanih, potvrdio je mandat novog
stanje otežava proširenje EU na Balkan. sastava Evropske komisije na čelu s pred-
Iako su desničari postigli veći rezultat nego sjednicom Ursulom.

STAV 25/6/2020 29