Page 64 - STAV broj 327

DRUŠTVO

položaju. Neki historiča-
ri, kao i Muvekkit, navode
da je Gazi Husrev-beg još
1506. godine imenovan za
bosanskog namjesnika. Na
osnovu tih izvora i Bašagić
je pisao da je Gazi Husrev-
beg bio bosanski namjesnik
1506. godine. Međutim, na
temelju relevantne historij-
ske građe, posebno poda-
taka iz Državnog arhiva u
Dubrovniku, Behija Zlatar
dokazuje da on u to vrijeme
nije bio u Bosni.
Naime, Dubrovčani su
revnosno bilježili imena po-
klisara koji su redovno od-
lazili na poklonjenje svakom
novom bosanskom namjesni-
ku noseći uobičajene darove.
Na osnovu te građe vidi se da
su u Bosni, u vrijeme koje Gazi Husrev-begovo pismo s njegovim Dokument iz Državnog arhiva u Dubrovniku o
kupovini skupocjenih tkanina za Husrev-bega
Muvekkit navodi kao doba pečatom upućeno mletačkom duždu
u kojem je Gazi Husrev-beg
bio bosanski namjesnik, na ovom polo- bio tri puta, imali su i šira ovlaštenja od
žaju bili Firuz-beg (1505–1512), Junuz- namjesnika provincija u unutrašnjosti
aga (1512–1513), Sinan-paša Borovinić Carstva.
(1513–1514), Junuz-aga (1514–1515) i Prije nego što je postavljen za bosan-
Mustafa-paša Jurišević od 1515. godine. skog namjesnika Husrev-beg bio je sme-
Osim toga, i podatak iz Jahja-pašine va- derevski namjesnik od 1519. do 1521. go-
kufname, iz koje se vidi da je 1506. go- dine. U to vrijeme Smederevski sandžak
dine Husrev-beg bio carski kapidžibaša, predstavljao je graničnu oblast prema
opovrgava tvrdnje Safvet-bega Bašagića Kraljevini Ugarskoj pa su odatle često
i njegovih istomišljenika da je u to doba organizirani pohodi osmanske vojske
bio bosanskim namjesnikom. prema zapadu.
I Ibrahim Alajbegović Pečevija u svojoj Nije slučajno da je sultanov blizak ro-
Historiji donosi pogrešne podatke o vre- đak Husrev-beg postavljen za smederev-
menu namjesnikovanja Gazi Husrev-be- skog sandžak-bega. Još dok se školovao u
ga u Bosni navodeći da je više od trideset saraju, kao sultanov unuk, stekao je povje-
godina bio namjesnik Bosanskog sandža- renje svoje bliže rodbine, te je postavljen
ka, što nije tačno. za carskog kapidžibašu.
Nema mnogo podataka o Gazi
TRI PUTA BOSANSKI NAMJESNIK Husrev-begovom upravljanju u Smede-
Gazi Husrev-beg živio je u vrijeme revu sve dok sultan Sulejman nije podu-
kada je Osmansko Carstvo bilo u uspo- zeo pohod na Beograd 1521. godine. To je
nu, kada su se njegove teritorije širile. doba velikog uspona Osmanskog Carstva
Nakon smrti Selima I, Osmansko Car- kojem je pečat davala markantna i snažna
stvo obuhvatalo je 6,000.000 kvadratnih ličnost sultana Sulejmana Veličanstvenog.
kilometara, a u vrijeme Sulejmana Veli- Gazi Husrev-beg bio je svestrana lič-
čanstvenog površina Carstva iznosila je nost koja je za sedamnaest godina, kroz
14.000.000 kvadratnih kilometara. Vla- tri namjesništva, proširila granice Bosne
davinu sultana Sulejmana obilježile su, prema sjeveru, zapadu i jugu i učvrstila
između ostalog, česte izmjene u upravi osmansku vlast nad Bosnom. Uz sve to,
u osmanskim administrativnim provin- gradio je u Sarajevu vakufe koji su omo-
cijama. U prvim godinama Sulejmanove gućili da taj grad postane važno središte i
vladavine u Bosni imenovane su sve same jedan od najvećih i najrazvijenijih osman- Ferman sultana Sulejmana iz 1533. godine
znamenite vojskovođe. Inače, prema pisa- skih gradova u Evropi. n upućen Gazi Husrev-begu
nju nekih historičara, Bosna je zbog svog
položaja bila pokrajina Osmanskog Car- Rodio se u grčkom Serezu, gdje je njegov otac Ferhad-beg
stva koja je povjeravana na upravu ista-
knutijim vojskovođama. bio namjesnik. Otac mu je bio rodom iz Hercegovine, a
Namjesnici sandžaka na granicama majka princeza Seldžuka, kći sultana Bajazida II, sestra
Carstva, kakvi su bili smederevski i bo-
sanski, na čijem je čelu Gazi Husrev-beg sultana Selima I, a tetka Sulejmana Veličanstvenog.

64 11/6/2021 STAV