Page 38 - STAV broj 398

DRUŠTVO

imaju pozamašnu sociopolitičku hegemo- ko god ubije dušu osim za dušu ili zbog duhovnih, transcendentnih i osvjetljava-
niju nad muslimanskim nacijama. Filmo- pokvarenosti [učinjene] na zemlji – to je jućih aspekata vjere.
vi kao što su Arapske noći i Bagdadski lopov kao da je ubio čovječanstvo u potpunosti. On se udubljuje u svaki od njih u pot-
prikazuju islamsku ili bliskoistočnu kul- A ko spasi jednog – kao da je u potpunosti punosti, počevši od Malcolma X i kako se
turu kao egzotičnu i onostranu s džinima, spasio čovječanstvo.” lik El-Hajj Malika Shabazza pojavljuje u
letećim tepisima, čarobnim lampama i ša- Iako muslimani više nisu prikazivani kolektivnoj svijesti američkog muslima-
šavim junacima kao glavnim elementima kao jednodimenzionalni fundamentalisti, na. Biografska slika Spike Leeja iz 1993. s
priče. Muslimani ili Arapi uglavnom nisu ovi filmovi odražavaju stav američkih vla- ulogom Denzela Washingtona, nominira-
prikazani u ovim filmovima kao bijeli glum- da prema zagovaranju “humanog” rata na nom za Oskara, počinje kao ulični makro
ci koji se odijevaju te maskiraju poput onih Bliskom istoku. Stoga, filmovi kao što je koji je zatvoren i želi otkriti istinu, a film
u velikim holivudskim produkcijama kao Iron Man prikazuju jasnu granicu između kulminira prekrasnom montažom Malcol-
što je Kleopatra. Kretanje ka realizmu u dobrih muslimana koji su namijenjeni da ma koji posjećuje islamski svijet i završava
kinematografiji tokom 50-ih i 60-ih godi- budu spašeni i loših muslimana nad kojima hadž. Denzel, kao Malcolm X, čita suru al
na dvadesetog stoljeća također je utjecalo vladaju projektili i dronovi i kojima ne Fathia (Otvaranje) u cijelosti u Aja Sofiji u
na avanturistički žanr velikog spektakla, kao trebaju sudski procesi. Kako tehnologija Istanbulu. Njegovo prisustvo nastavlja da
što je prikazano u filmu Lawrence od Arabi- može precizno identificirati ko je loš, a ko nadahnjuje vjernike da učvrste društveno
je ili u Khartoumu. Ovi su filmovi koristili dobar? Pa, u slučaju američke vojske, sred- svjesni element u islamu koji dovodi u pi-
prave arapske glumce i snimani su u musli- stva obično opravdavaju ciljeve. tanje status quo i osposobljava mumine da
manskim zemljama, prikazujući historijske Jasno je u istraživanju ovakvih feno- se sjete citata: “Pribjegavate zakletvama
događaje, odnosno arapsku pobunu protiv mena da se povezuju vojno-industrijski kao oruđima međusobne prevare kako bi
Osmanlija tokom Prvog svjetskog rata i op- kompleksi s medijskim konglomeratima jedan narod iskoristio veću prednost od
sadu Kartuma 1885. godine od Muhameda za korištenje opreme i osoblja. drugog, iako vas Allah kroz to stavlja na
Ahmeda, sudanskog vojskovođe. Četvrti dio zadire dublje u psihologiju, kušnju. On će sigurno na Sudnjem danu
Drugi dio bavi se decenijama kinema- što se odnosi na publiku koja ima potrebu razjasniti istinu o stvarima oko kojih ste
tografije osamdesetih i devedesetih, one za lošim momcima kako bi navijala. Odakle se razišli.”
koja je uzela elemente realizma i spojila dolazi ova urođena sklonost? Za shvatanje
ih s akcionim trilerima kao što su Istinite se treba usredsrediti na “pristranost unutar
laži i Izvršna odluka. Ovi filmovi su se ba- grupe” koristeći klipove u kojima su dru-
vili političkim temama kao što su domaći ge nemuslimanske grupe bile antagonisti,
terorizam, arapski nacionalizam i uspon kao što su Vijetnamci tokom angažmana
globalizacije sa “superherojem” kao što je SAD-a u Vijetnamu i istočnih Evropljana
Arnold Schwarzenegger, što je na kraju spa- tokom hladnog rata. Također je preneseno
silo stvar. Postkolonijalni sukobi s musli- istraživanje o tome kako pozitivno prika-
manskim zemljama, onda uspon Palestin- zivanje manjinskih grupa kroz izlaganje
ske oslobodilačke organizacije pa Iranska kinematografiji može smanjiti implicitnu
revolucija zahtijevali su zlikovce protiv pristranost i kakav praktični učinak na sve
kojih bi američka publika mogla navijati. to imaju pravosudni sistemi. Na kraju se
Rambo III je istaknut kao jedinstven pri- govori o integraciji duhovnih/svjesnih alata
mjer u kojem su mudžahedini ili talibani za smanjenje predrasuda, čak i za muslima-
prikazani kao dobri momci koji pomažu u ne, budući da su mnoge predrasude vođe-
porazu Sovjeta. Ovi filmovi bili su odraz ne nesvjesno ili “mentalnim prečicama”.
američkih vanjskopolitičkih odnosa i voj- Jedan dio istraživanja bavi se prika-
no-industrijskog kompleksa SAD. Skoro zima muslimana/islama iz svih perioda
deceniju kasnije vidjeli smo kako mediji u Hollywoodu, za koje Rizvi smatra da
ismijavaju ideju da je Amerika moralno su najbliži prikazu društveno svjesnih,
ispravan osvetnik u svijetu, kao u filmu
Tim Amerika: Svjetska policija.

PRIJE SEPTEMBRA JEDANAESTOG KAO
PRIJE NOVE ERE
Treći dio studije Syeda Rizvija bavi se
razdobljem nakon terorističkog napada u
SAD-u od 11. septembra 2001, kada je doš-
lo do rekontekstualizacije složene geopoli-
tičke napetosti s Bliskim istokom. Filmovi
poput Syriana, Body of Lies, The Kingdom
i Izdajica prikazuju “rat protiv terorizma”
kao dezorijentirajuću močvaru birokratskog
nemara i konfuzije. Izdajnik, naprimjer,
prikazuje Dona Cheadlea kao pobožnog
muslimana koji radi pod dubokim zaklo-
nom za FBI, ali počinje sumnjati u to da
li su njegovi postupci moralno opravdani.
Film završava citatom iz Kur’ana: “Zbog
toga smo odredili sinovima Israilovim da

38 21/10/2022 STAV