Page 31 - STAV broj 215

Omer Behmen, tajni snimak UDB-e Fotografija i lični list Omera Behmena Presuda Omeru Behmenu i ostalima
‘70-ih godina prošlog stoljeća
do njenog raspada. Iako oni nikada nisu danima je, pa i mjesecima, pratila, sorti- da će se lično obračunati s “Mladim mu-
bili protiv države Jugoslavije već protiv rala i pripremala planove ‘prevaspitava- slimanima” govori kolika je opsesija ko-
režima koji je vladao Jugoslavijom i onoga nja’ koji će se realizirati i dosljedno spro- munista bila ovim pokretom, ali govori
što je taj režim donio Bošnjacima u Bo- voditi... Goli otok je ‘savezni’ aranžman i o snazi pokreta, prije svega intelektual-
sni i općenito Jugoslaviji. “Mladi musli- dirigiran iz Beograda i CKKPJ, direktno noj, i utjecaju koji je imao u bošnjačkom
mani”, kao i drugi politički zatvorenici Rankovićeva nadležnost, nad kojim je narodu. Među “Mladim muslimanima”
u komunističkim zatvorima, doživjeli Tito imao potpuni uvid, kao i Staljin što nije bilo onih koji su revidirali stavove,
su ogromnu fizičku i psihičku torturu u je ima nad gulazima. Dolaskom u Srem- Omer Behmen je bio poznat po svojoj od-
istrazi, ali i nakon presuda u procesima sku Mitrovicu i u razgovoru sa političkim lučnosti i tvrdoglavosti. Tako je u svim
koji su trebali da dovedu do njihovih “re- zatvorenicima vidjeli smo da tamo nema zatvorskim i UDB-inim izvještajima sta-
vidiranja stavova”, odnosno odricanja od baš ove kampanje revidiranja, tj. nije tako jalo da je nesalomiv. U jednom izvještaju
dotadašnjih ideja i prihvatanja komuni- izražena... Revidiranje ovako razrađeno upravnika zatvora u Zenici (upravnik u
stičke ideologije. Fenomen “revidiranja” je, ipak, bosanski komunistički dijalog jednom periodu) Gojka Latinovića stoji:
bio je, čini se, proizvod UDB-e u Bosni UDB-a – politički osuđenici.” “Za cijelo vrijeme izdržavanja kazne ima
i Hercegovini, ili je bar bio najizraženi- Bosanski komunisti su od revidiranja neprijateljsko držanje prema društvenom
ji u bh. zatvorima s političkim zatvore- napravili instituciju na koju su puno po- uređenju. Može se reći da je to osuđenik
nicima, posebno u zeničkom zatvoru u lagali, a Jure Bilić, upravnik zatvora u Ze- na koga uopšte ne djeluje kazna, nego čak
vrijeme kada je upravnik bio Jure Bi- nici, posebno. U noći dočeka 1951. godine šta više iz dana u dan postaje sve veći ne-
lić. On je doveden na tu poziciju 1950. u zatvorskoj sali Jure Bilić čestita Novu prijatelj. Radi ovoga svoga neprijateljskog
godine zbog spremnosti na okrutnost u godinu i šalje sljedeću poruku: “Vrijeme djelovanja bio je nekoliko puta kažnjavan
procesima “revidiranja”. Tog stanovišta je da se neprijatelji naroda prevaspitaju i od strane uprave doma, ali sve je bilo be-
je i Omer Behmen, za koga smo rekli da dođu pod vođstvo Tita i Partije. (…) A to skorisno. Naposletku, dat je u izolaciju
je u dva procesa komunista protiv njega će dokazati revidirajući svoj stav, svoj ži- od ostalih osuđenika kako ne bi na njih
1949. i 1983. osuđen na ukupno 35 godi- votni put. Oni koji to ne budu htjeli naći negativno utjecao.”
na zatvora, što je najveća kazna za poli- ćemo načina, i to među njima samima. Pa
tičkog protivnika komunističkog režima će ustaše isljeđivati ustaše, četnici četnike, “OMICA ĆE I UMRIJETI,
u Jugoslaviji. Deklarirani četnici, ustaše, a ja ću lično ‘Mlade muslimane’.” ALI NEĆE PROGOVORITI”
koljači i masovne ubice nisu bili kažnja- Ovu čestitku bilježi Omer Behmen u Torturu i mučenja kroz koja su prošli
vani u mjeri kao čovjek koji se nije htio svojoj knjizi, a lično ju je slušao kroz pro- mladomuslimani u istražnim zatvorima
odreći interesa svoje vjere i svog naroda. zor samice u po zlu poznatoj staklari ze- najbolje ilustriraju zatvorski dani neko-
Treba spomenuti da je Omer Behmen u ničkog zatvora. Upravo je tu noć završio licine mladomuslimana koji su osuđeni
dva procesa odležao 17 godina u zatvoru, u samici u 23:00 sata kažnjen jer je tokom na smrt. Jedan od njih jeste Omer Ko-
što je nakon kosovskog Albanca Adema radne obaveze tog dana prišao Bećiru Ta- vač, koji je bio učenik IV razreda Gazi
Demaćija najviše odležanih godina u ju- noviću da malo porazgovaraju. U samicu Husrev-begove medrese i uhapšen je na-
goslavenskom komunističkom zatvoru je smješten samo u donjem vešu, a prije kon što je tadašnji direktor Medrese Su-
kao politički zatvorenik. ulaska naređeno mu je da skine prozor i lejman Kemura otkrio kod Omera neke
Omer Behmen u svojoj autobiograf- da na taj način ostane u samici u hlad- mladomuslimanske letke i prijavio ga
skoj knjizi Na dnu dna o fenomenu “revi- noj i snježnoj noći 31. decembra 1950. državnim organima. Omer Kovač zvani
diranja” kaže: “Uprava, praktično UDB-a, na 1. januar 1951. godine. Najava Bilića Omica prilikom hapšenja rekao je ocu:

STAV 18/4/2019 31