Page 49 - STAV broj 392

Momčilo Krajišnik, predsjedavajući jedinice JNA zaprijetili su Muslimani- na glavi’. Uveden je policijski sat koji
Narodne skupštine Rs-a, osuđen u Haa- ma u Gacku da će upotrijebiti silu ako je trajao od 20:00 sati do sljedećeg ju-
gu na 20 godina zatvora, kao i među 20 ovi ne postupe po naređenju SDS-a i tra. Za odlazak na posao bile su potreb-
općina u kojima je progon činio Mićo ne predaju sve oružje. Tom sastanku su ne dozvole milicije. Vitomir Popić je
Stanišić, ministar unutrašnjih poslova prisustvovali i pripadnici ‘Belih orlova’. Muslimane koji su bili u gradu, a nisu
Rs-a tokom 1992, osuđen na 22 godine, ‘Žute ose’ i arkanovci su početkom juna bili zaposleni, raspoređivao na prisilan
ali i među pet općina u kojima je bosan- bili u Gacku, odakle su otišli u Bileću.” rad. Maltretiranje Muslimana je poja-
skohercegovačku multikonfesionalnost čano i Muslimani su se plašili da izlaze
razarao Krsto Savić, načelnik CSB Tre- DOLAZAK PARAVOJNIH JEDINICA I i idu na posao.” Tačka 1206: “U maju i
binje, ministar unutrašnjih djela SAO PROGON BOŠNJAKA junu 1992. godine Muslimane su hapsi-
Hercegovina i član Štaba MUP-a Srpske Razvoj situacije, detaljnije, donosi li. Hapšenja su kondinirali Vitomir Po-
Republike BiH, koji je pred Sudom BiH presuda Mići Stanišiću i Stojanu Žu- pić i kapetan Ljubo Jorgić, komandant
osuđen na 17 godina zatvora. pljaninu, u kojoj tačka 1203 kazuje: ‘Belih orlova’. Jednom muškarcu koji
“Jedinice ‘Belih orlova’ pod komandom je imao oko 70 godina odsjekli su uho
MONSTRUOZNI ZLOČINI Ljube Jorgića, opremljene artiljerijskim prilikom hapšenja. Većina musliman-
Rezultati djelovanja udruženog zlo- i pješadijskim naoružanjem i u saradnji skog stanovništva Gacka povukla se u
činačkog poduhvata u Gackom jasno se s lokalnom JNA, patrolirale su Gackom. Fazlagića-Kulu i Borač. Otprilike 800
vide u tački 1199 presude Mići Stanišiću Pripadnici ‘Belih orlova’ tukli su Musli- žena i djece koji su ostali u gradu Gac-
i Stojanu Župljaninu: “(...) Prema poda- mane i pljačkali njihovu imovinu, a vla- ku odvezeni su u obližnje opštine ili u
cima iz popisa stanovništva BiH iz 1991. sti uopšte nisu reagovale. Lokalni Srbi Makedoniju.”
godine, nacionalni sastav stanovništva pojavljivali su se u gradu naoružani i u Kada je bošnjačko stanovništvo pro-
opštine Gacko činilo je 5.561 (63,3 %) uniformama...” Svu vlast u Gacku je još tjerano iz samog grada, na red je došla
Srba, 3.014 (34,3 %) Muslimana, 21 (0,2 prethodne godine preuzeo krizni štab. džamija. Tačka 1207 kaže: “‘Srbi’ su u
%) Hrvata i 189 (2,2 %) osoba druge ili Tačka 1200: “Srpski krizni štab osnovan julu 1992. digli u vazduh gradsku dža-
nepoznate nacionalnosti. Izvan grada je u maju 1991. godine. Na njegovom čelu miju u Gacku (džamija Mehmed-spahije
bila su dva mjesta s pretežito musliman- bio je Zdravko Zirojević. Ostali članovi Zvizdića). Minaret je srušen, a zidovi
skim stanovništvom: Fazlagića-Kula i oštećeni. Ostaci objekta uklonjeni su
Borač. Za razliku od toga, 1997. godine nakon Daytonskog sporazuma.” Ne-
97,5 % stanovništva opštine Gacko čini- Osim u haškoj presudi što ranije, “17. juna 1992. srpske sna-
li su Srbi, a samo 0,1 % Muslimani.” Po predsjednici Rs-a Biljani ge, uključujući JNA i miliciju, napale
popisu iz 2013, općina Gacko je imala su Fazlagića-Kulu”, kaže tačka 1208.
8.990 stanovnika – 8.556 ili 95,17 posto Plavšić, Gacko se nalazi “Muslimani su se pokušali odbraniti,
Srba, 369 ili 4,1 posto Bošnjaka i 15 ili i na spisku od 35 općina ali srpske snage su upotrijebile artilje-
0,17 posto Hrvata. U samom gradu 2013. riju, minobacače i tenkove. (...) Srpske
bilo je svega 13 Bošnjaka. u kojima je zločince snage su spalile preostale kuće i pobile
Tačka 1204 presude Stanišiću i Žu- 130 žena, djece i staraca koji nisu uspjeli
pljaninu uvodi nas u vrijeme kada je podsticao Momčilo pobjeći. Otprilike 500 do 600 Muslima-
JNA preuzela potpunu kontrolu nad Krajišnik, predsjedavajući na se krilo na jednoj obližnjoj planini.
općinom: “Do aprila 1992. godine grad Ratno predsjedništvo Gacka poslalo
Gacko je bio pod potpunom kontrolom Narodne skupštine Rs-a, je muslimanima Gacka koji su se krili
vojske, a glavni zapovjednik snaga na u planinama poruku kojom je tražilo
tom području bio je general Momčilo osuđen u Haagu na 20 od njih da se predaju. Žene i djeca su
Perišić. Milicioneri muslimanske naci- godina zatvora, kao i među se predali i odvezeni su autobusom u
onalnosti u opštini Gacko otpušteni su Perkovića, Stolac. Vojno sposobni muš-
i zamijenjeni Srbima. Komandir mili- 20 općina u kojima je karci su pješice preko planine otišli u
cije, koji je bio Musliman, zamijenjen progon činio Mićo Stanišić, Mostar.”
je zamjenikom komandira Vitomirom Presuda Momčilu Krajišniku govori
Popićem, koji je bio Srbin. Vojina Po- ministar unutrašnjih o sudbini stanovnika sela Borač i Bje-
povića je Mićo Stanišić imenovao za pri- lašnica, u tački 657 kaže: “(...) Konvoj
vremenog načelnika SJB-a Gacko. (...) poslova Rs-a, osuđen na 22 Muslimana je uspio iz Borača krenuti
Direktori lokalnih preduzeća, fabrika i godine zatvora. prema Kalinoviku, ali srpske snage su
doma zdravlja koji su bili muslimanske ga napale 4. jula 1992. Muškarci u kon-
nacionalnosti otpušteni su, a na njihova voju su uspjeli nastaviti put, ali žene i
mjesta su postavljeni Srbi...” bili su Mitar Lažetić, Vlado Kovačević, djeca su zaostali. Jedan svjedok je čuo da
Presuda Momčilu Krajišniku odre- Obren Govedarica, Vojin Popović (načel- su zarobljeni i odvedeni u Kalinovik i
đuje trenutak početka progona. Tačka nik SJB-a Gacko), Šarović (vođa jedne Foču”, a u tački 658: “Dana 13. jula 1992.
655 ove presude kaže da je “nasilje nad paravojne organizacije) i Lučić (koman- Ratno predsjedništvo Gacka naredilo je
nesrbima počelo u martu, kada su pri- dant TO-a)...” Dolaskom paravojnih je- Muslimanima stanovnicima Bjelašnice,
padnici srpske lokalne paravojne jedi- dinica “Gacko je blokirano i okruženo sela u toj opštini, da predaju svoje oružje i
nice uhapsili, a potom i ubili dva muš- kontrolnim punktovima na svim pute- okupe se na sabiralištu gdje će ih ukrcati
karca muslimanske nacionalnosti”. Ista vima”, kaže tačka 1205. “Muslimanima na autobuse. Svi muškarci će se smatrati
tačka govori i o ulozi JNA u etničkom kretanje nije bilo potpuno zabranjeno, ratnim zarobljenicima i bit će zatvoreni
čišćenju: “(...) Na sastanku održanom 2. ali su ih zaustavljali, maltretirali i zlo- u Bileći, uz mogućnost razmjene, dok će
juna 1992. jedan oficir Hercegovačkog stavljali. Na kontrolnim punktovima žene, djeca i starci biti prebačeni u obli-
korpusa JNA i jedan pukovnik iz niške su dežurali ‘Srbi koji su imali čarape žnje opštine ili u Makedoniju...”

STAV 9/9/2022 49