Page 64 - STAV 62 12.05.2016

DRUŠTVO

Mehmed-paše Sokolovića iz 1572. godi-
ne, također izgrađena u Istanbulu, ubra-
ja se u najljepše manje džamije Mimara
Sinana. Uz džamiju gradi tekiju i me-
dresu. Čini se zanimljivim spomenuti
da su dijelovi crnog kamena (al-hajar
al-aswad) ugrađeni u dijelove ove dža-
mije, odnosno, jedan iznad ulaza, jedan
u mihrab i dva u mimber. Druga džami-
ja Mehmed-paše Sokolovića u Istanbulu
poznata je kao Azap Kapi džamija i opet
je djelo velikog Sinana, a izgrađena je
1578. godine. Premda je manjih dimen-
zija, džamija nalikuje Selimiji džamiji u
Edirneu. Mimar Sinan za ovog velikog
vezira podiže hamam u Edirneu sklad-
nih proporcija i s odvojenim prostorija- Kompleks objekata Lala Mustafa-paše,
ma za muškarce i žene. U Siriji, tačnije Ilgın (1562)
Halepu, Sokolović 1574. godine podiže
kompleks u sklopu kojeg je karavan-saraj LALA MUSTAFA-PAŠA, KUJUDŽU MURAT-PAŠA,
Han Al-Džumruk. Turbe Mehmed-paše VAKIF KIPRA I SIRIJE SULTANOV PUNAC
Sokolovića i njegove supruge sultanije Brojni su ljudi iz Bosne u Egipat od- Na mjestu velikog vezira od 1606. do
Ismihan Sinanovo je djelo nastalo 1569. lazili kao namjesnici, kadije, učenjaci, 1611. godine bio je Kujudžu Murat-pa-
godine. Kompleks uz turbeta čine me- te kao tragaoci za znanjem. Među njima ša (?–1611). Poput svog sunarodnjaka i
drese, škola Kur’ana i nekoliko šadrva- je i Lala Mustafa-paša (oko 1500–1580), prethodnika Lala-paše, podiže kompleks
na. Kao sjećanje na svog ranopreminulog koji je kratko služio kao upravnik Egipta u Damasku, odnosno pijacu i bezistan
sina Kasima, angažira Mimara Sinana za 1549. godine. Bio je imenovan i za begler- nedaleko od velike Omejadske džami-
gradnju džamije Kasim-bega Sokolovi- bega Damaska, a na mjestu velikog vezira je. Nije zaboravio podignuti ni objekte
ća u Havsi. Gradnja je dovršena 1577. proveo je samo tri mjeseca 1580. godine. u Istanbulu, te tako gradi medresu, koju
godine. Arslanagića most na Trebišnji- Poznat je po osvajanju Kipra 1571. go- danas koristi Univerzitet u Istanbulu.
ci podigao je Mehmed-paša Sokolović. dine. Nakon što je zauzeo kiparsku luku Treba dodati da je bio u rodbinskim ve-
Tačan datum gradnje nije poznat, kao Famagusta, katedralu Sv. Nikole preu- zama sa sultanskim dvorom, jer je nje-
ni datum gradnje karavan-saraja koji se redio je u džamiju. Deceniju prije, 1562. gova kćerka Fatma Hatun bila supruga
nalazio nedaleko od mosta. Postoji pre- godine, Lala Mustafa-paša u Erzurumu sultana Ahmeda I.
danje da je i most podigao kao sjećanje gradi džamiju. Iste godine podiže vakuf u
na sina Kasim-bega. Ovo su odabrani Ilgınu, kojeg su činili džamija, bezistan, SILAHDAR MUSTAFA-PAŠA,
objekti koje je Mimar Sinan projektirao medresa, imaret, tabhana i karavan-sa- VAKIF HADŽI SINTEKIJE
za Mehmed-pašu, tako da nije čudno za- raj. Prvi veći vezirski vakuf u Damasku Još jedan veliki vakif vodi pori jeklo
što se upravo Mehmed-paša Sokolović bila je Lala-pašina džamija, a kompleks iz Bosne. Riječ je o Silahdar Musta-
smatra za jednog od najvećih naručila- su pored džamije činili hamam, tri hana fa-paši. U rodnom kraju poznat je po
ca najznačajnijeg osmanskog arhitekte. i dvije pijace. gradnji tekije u Sarajevu 1638. godine.
Premda je poznata po Mustafinom ocu
Hadži Sinanu, tekija originalno nosi
ime po svom utemeljitelju. Obavljao
je dužnost silahdara (oružara) sultana
Murata IV, a bio je i beglerbeg Dama-
ska, kapudan-paša (kapetan mornarice)
te beglerbeg Budima i Rumelije. Uprav-
ljajući Damaskom, predvodio je sirijske
trupe u osvajanju Bagdada, gdje se po-
kazao kao vrstan vojskovođa. U Bosni
je malo poznato da je 1637. godine sa-
gradio karavan-saraj u gradu Malatya
sa sto sedamdeset soba. U svom opisu
Istanbula Evlija Čelebija prenosi da se
njegov dvor nalazio nedaleko od džamije
Sulejmanije, te dodaje da je Mustafa-paša
1636. godine sagradio javnu česmu. U
riznici Topkapı Sarayı u Istanbulu nala-
zi se naročit dijamant s manjim dragim
kamenjem, a na ploči koja ga uokviruje
zapisano je da je to dar Mustafa Silah-
dar-paše. Puška Mustafa-paše čuva se
Karavan-saraj Silahdar Mustafe-paše, u Vojnom muzeju i kulturnom centru
Malatya (1637) komande u Istanbulu. n

64 12/5/2016 STAV