Page 36 - STAV broj 259
P. 36
DRUŠTVO
plemstva protiv Ostoje, postavio u Vranduk”,
zapisat će Truhelka i nastaviti dalje: “Tek
god. 1431. čujemo opet za taj grad, jer je u
ljetu te godine boravio pod Vrandukom (so-
tto Vranduch) dubrovački poslanik. Restić,
koji je odavle poslao svojoj republici vijest
o vijećanju izmegju Radoslava Pavlovica i
turskog poslanika. Kada se zakraljio Stefan
Toma za bosanskog kralja, bijaše mu Vran-
duk prvih godinc vlade i prijestonicom. On
je tu stolovao u god. 1446., te je uz ostale iz-
dao i listinu, kojom dariva sinovima Ivani-
ša Dragišića, nekoć vlastelina vojvode Jurja
Vojsalića Ključ i velika imanja od Ključa
prema Vrbasu sa 60 sela.
Sam kralj Toma, odrekav se bogornil-
ske vjere, a prešav na katoličku, sazidao je
u Vranduku crkvu sv. Tome, posvećenu
svomu zaštitniku, a papa Nikola V. podije-
lio je g. 1447. posjetnicima te crkve oprost.
Knecom Vranduka imenovao je svoga brata
Radivoja, koga je papa 1446. takogjer primio
pod svoje okrilje i koji se pokazao revnim
katolikom, zidajući crkve na više mjesta.
I godine 1449. boravio je kralj Toma još u
Vranduku, te je tamo izdao zanimljiv ugo-
vor, u kome se miri s trogirskim knezom
i daje Trogiranima trgovačke sloboštine u Kula i Sultan Mehmedova džamija
Bosni... Od sviju gradova diljem rijeke Bo-
sne, od ušca do vrela, bijaše Vranduk jedi- Doboj, Žepče, Vranduk i Visoki, kojim se prostora posvetiti Vranduku pod vladavinom
ni, koji se je opro vojsci slavnog principa malo kašnje i Maglaj pridruži. Kraljevi bo- Osmanlija: “Stari, pred 56 godina napušteni,
Eugena, kada je letimice 1697. prodro od sanski, cieneći položaj tih gradova, dolazili grad Vranduk s dvie kule i uza nj naselje od
Save do u srce Bosne...” bi u nje te se ondie neko vrieme zadržavali. kojih stotinjak i više stanovnika, s džami-
Historijom Vranduka, skoro četvrt Stjepan Tvrdko Tvrdković bavio se g. 1430 jom sultana Mehmeda II., osvajača Bosne, i
stoljeća prije Truhelke, bavit će se i Fra- u Vranduku; ovdje je Stjepan izdao g. 1446 jednim mektebom nije odvajkada neznatno
njo Rački, koji će o tome ponešto zapisati dne 22. augusta darovnicu sinovom vojvode i tiho mjesto kao danas. To je bio kraljevski
1880. godine u Bosansko-hercegovačkim no- Ivaniša Dragičića; ovdje se god. 1447. spo- grad, ili točnije dvor, a poviš njega tvrđava
vinama. “Od vajkada vodila je cesta doli- minje nova crkva sv. Tome. Isti kralj Stje- i u neposrednoj blizini varoš, o čemu nam
nom rieke Bosne. Ova cesta išla je od Save pan izdao je god. 1458, 14. oktobra u Žepcu još danas svjedoče nazivi lokaliteta Višegrad
na jug u nutarnjost zemlje Bosne, te biješe povelju Stjepanu Rackoviću...” i Varošište”, piše Kreševljaković opisujući za-
s toga od velike i trgovinske i strategičke Prvog januara 1944. godine Hamdija uzimanje Vranduka: “Turci su zauzeli Vran-
znamenitosti... Na toj cesti, idućoj doli- Kreševljaković objavit će u Narodnoj uzda- duk godine 1463. i u nj stavili svoju posadu,
nom Bosne a lievom obalom rieke, ležali nici svoj članak o Vranduku. Za razliku od koju je zatekla i okupacija godine 1878. Deset
su sa sjevera na jug glavni gradovi: Dobor, Truhelke i Račkog, Kreševljaković će najviše godina po okupaciji držali su i Austrijanci
36 20/2/2020 STAV
