Page 61 - STAV broj 351 - 352

jačanje antifašističkog pokreta, ali i na ulogu u tome odigrao je i Nurija Poz- od kojih su mnoge u svom nazivu nosi-
njegovo proširenje na ostale dijelove Bo- derac, koji je, odbivši poziv Džafer-be- le epitet krajiška. Među brojnim borbe-
sne i Hercegovine i Jugoslavije. Nakon ga Kulenovića da uđe u Vladu NDH, nim dejstvima valja istaći i dvije velike
Operacije “Užice”, “Igmanskog marša” jasno stavio do znanja da se ne slaže s neprijateljske ofanzive u kojima su ot-
i Bitke na Kozari, Vrhovni štab NOP-a politikom okupatora. Dolaskom Josipa por pružali i krajiški partizanski odredi.
odlučuje da težište narodnooslobodilač- Broza Tita u Cazin 22. decembra 1942. Jedna je Bitka na Kozari iz juna i jula
ke borbe prenese na Krajinu, kao naj- godine Pozderac je javno pozvao Boš- 1942. godine, a druga Desant na Drvar s
pogodniju oblast za daljnji razvoj borbe njake Krajine da se pridruže partizan- kraja juna i početka jula 1944. godine. U
i stvaranje i jačanje novih partizanskih skim jedinicama i pomognu u osloba- daljnjem toku rata većina partizanskih
jedinica. Omasovljavanjem narodno- đanju zemlje od okupatora. Taj događaj borbi protiv neprijateljskih snaga vodila
oslobodilačkog pokreta u toku 1942. predstavlja prekretnicu u odnosu kra- se u centralnoj i jugoistočnoj Bosni, a u
godine dolazi do oslobađanja velikog jiških Bošnjaka prema antifašističkoj kojima su sudjelovali i partizanski borci
dijela dotad okupirane teritorije. Naj- borbi u Bihaćkoj krajini. iz Bihaćke krajine. Kako je rat odmicao,
veći dio naselja i gradova Bihaćke kra- Slamanje Bihaćke republike označilo broj pristalica antifašističke borbe bi-
jine ušao je u sastav Bihaćke republike, je ponovnu kontrolu njemačke vojske vao je sve veći, a veliki broj Krajišnika
najveće slobodne teritorije na prostoru nad najvećim dijelom Bihaćke krajine. položio je svoje živote boreći se protiv
tada okupirane Evrope, a koja je egzi- Ono što je u svemu tome bila manje fašističkog okupatora. Kao najpoznati-
stirala od početka maja 1942. do počet- loša opcija po krajiško stanovništvo, ji među svima njima svakako je Nurija
ka januara 1943. godine. Među prvim a posebno Bošnjake, jeste činjenica da
oslobođenim krajiškim mjestima bili su su Bihaćku republiku slomili Nijemci,
Drvar i Bosanski Petrovac, koji je po- budući da je to isto imao u planu i Dra-
stao središte slobodne teritorije sve do ža Mihajlović, koji je i napisao nared-
oslobođenja Bihaća 4. novembra 1942. bu svojim četničkim odredima u oko-
godine. Oslobađanjem Bosanskog Pe- lini Kozare, Dinare i Like da se krene
trovca Vrhovni štab Narodnooslobodi- u uništenje Bihaćke republike. Da su
lačke vojske smjestio se u vagone voza četničke snage preduhitrile njemačkog
na Oštrelju. U toku ljeta i jeseni 1942. okupatora, i da su uspjele u svom nau-
godine otpočelo je masovnije pristupanje mu, zasigurno bi i razmjere stradanja
naroda Bihaćke krajine oružanoj borbi bošnjačkog stanovništva u Bihaćkoj
protiv okupatora i njegovih pomagača. krajini bile puno veće.
Početkom novembra 1942. godine usli- Zbog borbenih dejstava i neprijatelj-
jedilo je oslobađanje Bosanske Krupe skog bombardiranja većih naselja u toku
(5. 11), Cazina (6. 11) i Bužima (7. 11). Drugog svjetskog rata, krajiško stanov-
Bila je ovo uvertira u Prvo zasjedanje ništvo doživjelo je velike ljudske i mate-
AVNOJ-a, ključni vojno-politički doga- rijalne gubitke. To je posebno bilo izra-
đaj od početka narodnooslobodilačkog ženo u vrijeme bombardiranja Bihaća,
rata, a koji je održan u Bihaću u noći iz- Bosanske Krupe, Bosanskog Petrovca i
među 26. i 27. novembra 1942. godine. drugih krajiških gradova 1944. godine.
Nakon početnih kolebanja, u toku 1942. U toku Drugog svjetskog rata članovi
godine sve veći broj krajiških Bošnjaka partizanskog pokreta s prostora Bihaćke
pridružuje se partizanima. Presudnu krajine bili su dijelom nekoliko brigada,

BRAĆO MUSLIMANI!

Provalom okupatora u našu zemlju nastupili su za nas muslimane da se borimo protiv zatirača slobode, din-dušmana, Švaba, četni-
najcrnji dani u našoj povijesti. Njemački okupator i ustaše uspjeli ka i ustaša. Oni koji polože svoj život u toj svetoj borbi biće šehiti.
su pomoću Džafera Kulenovića, Hakije Hadžića, Ademage Mešića, Švabama, ustašama i četnicima gori tlo pod nogama. Nije daleko
Šuljka i drugih da jedan dio muslimana pošalje u Hitlerovu i ustašku dan slobode i pobjede. Zadnji je čas da oni muslimani koji su za-
vojsku. I dok su oni ginuli za džahilsku stvar Hitlera, švapske snage kasnili u izgradnji naše slobodne domovine listom pređu na stranu
– krvožedni četnici klali su muslimane kao janjce na kućnom pra- Narodnooslobodilačkog pokreta i u redove NOV. U ovim odlučnim
gu... Mi, Ilmija Bosanske Krajine, živeći ranije pod okupatorskom časovima ostati po strani grijeh je po islam i zločin prema svom na-
vlašću, a sada na oslobođenoj teritoriji, uvjerili smo se ko nam je rodu. Pozivamo svu Ilmiju Bosne i Hercegovine, Sandžaka, Make-
prijatelj, a ko neprijatelj. donije i Crne Gore da se priključi Narodnooslobodilačkom pokretu.
Jedini naš prijatelj, zaštitnik i spasilac koji nam je u teškim danima U životnom interesu, radi očuvanja islama, spasa naših sela i gra-
pružio bratsku ruku i pokazao put spasa je Narodnooslobodilački dova, našeg sibjana i jetima, dužnost je svakog muslimana da kre-
pokret sa svojom slavnom Narodnooslobodilačkom vojskom. Bor- ne putem zajedničke oružane borbe s braćom Srbima i Hrvatima
ci te narodne vojske, nemilosrdno uništavajući okupatora i njegove protiv zajedničkih neprijatelja, Švaba, četnika i ustaša.
sluge četnike i ustaše, borili su se i bore se i za spas muslimana, Stupajte odmah smjelo i neustrašivo pod bajrak Narodnooslobodi-
čuvaju i štite naša ognjišta, žene, djecu. lačke vojske, kojom rukovodi proslavljeni narodni vođa, najviši za-
Zahvaljujući golemim naporima i žrtvama najboljih sinova svih na- štitnik nas muslimana, Maršal Jugoslavije Josip Broz Tito.
roda Jugoslavije, udareni su temelji Federalnoj jedinici, slobodnoj Smrt fašizmu – Sloboda narodu.
Bosni i Hercegovini, u kojoj ćemo mi muslimani, zajedno sa bra- Uz bratski selam.
ćom Srbima i Hrvatima, uživati jednaka prava i imati slobodan eko- (Isječak iz proglasa Ilmije Bosanske krajine s konferencije imama
nomski i kulturni razvitak... Naša vjera, uzvišeni islam, nalaže nam u Velikoj Kladuši iz marta 1944. godine)

STAV 26/11/2021 61