Page 23 - STAV 77 25.08.2016

Piše: Hamza RIDŽAL društvima nerijetko temelji na pretpo- ULOGA MEDIJA
hamza@stav.ba stavci da je čak opravdano biti islamo- U savremenom svijetu univerzaliza-
fob s obzirom na “zbilju” islama i mu- cije lažne demokratije, moć, kako bi re-
kao francuski filozof Michel Foucault,
slimanske kulturne prakse, što podsjeća
“ Zapad” je mrtav – trijumfalno tvrdnjama da je crna rasa inferiorna u prezentacije i interpretacije stvarnosti, kao
konstruira, kreira i generira realnost uz
na opravdavanje rasizma kvazinaučnim
pomoć diskursa. A diskurs je svaki oblik
odnosu na bijelu.
što je kućno vaspitanje, religijske propovi-
Stav o opravdanosti islamofobije u
izjavljuju pojedini teoretičari i
jedi, književnost, medijsko informiranje,
velikoj mjeri (re)produciraju medijski
filozofi poput Hamida Dabas-
iskustvo na radnom mjestu i svakodnev-
natpisi u kojima se pod pojmom religije,
hija. Mrtav je kao ideja, kao ci-
nom životu. Šta ćemo tretirati kao istinu
i to samo u slučaju islama, podrazumije-
vilizacijska formacija, kao logocentrična
tvorevina, kao režim istine. Kraj “nadmo-
i ekonomska pitanja društvenih konflikta.
ći Zapada”, smatra Dabashi, nesumnjivo
John L. Esposito uočava da su neredi u
je dobra stvar jer je ta “nadmoć” počiva- vaju pitanja identiteta, kao i demografska samo je produkt opisanog konteksta moći,
FRANCUSKA
la na masovnim ubistvima i zločinima i francuskim ruralnim područjima nasta-
pljačkanju resursa širom svijeta. njenim sjevernoafričkim Arapima opisani Rast
“Kao kategorički imperativ, ‘Zapad’ kao muslimanski, a ne socijalni čiji uzrok islamofobičnih napada
umire, i to je dobra stvar — zato što to treba tražiti u nezaposlenosti i siromaš-
znači da će svijet biti oslobođen od naj- tvu. Pomjeranje fokusa sa socijalnog as- Verbalni
napadi
groznijih imperijalnih projekata koje je pekta društvenih konflikta na identitet Fizički napadnutih
historija ikad iskusila”, piše Dabashi u njihovih aktera Espozito prepoznaje kao napadi su žene muškarci
knjizi Biti musliman u svijetu. Dabashi, dominantan problem u kreiranju islamo- U izvještaju Collectif Contre lislamophobie en France (CCIF) publicirani su
prije svega, piše o finansijskom bankrotu fobnog diskursa. On piše: islamofobični napadi zabilježeni tokom prve polovine 2015. godine
Grčke, mjesta fiktivnog rođenja Zapada, “Muslimanski bojkoti u Londonu, u NJEMAČKA
političkoj korupciji i ekonomskoj stagna- znak protesta protiv danskih karikatura
ciji te diplomatskoj nemoći zapadnih sila u kojima se Muhammed predstavlja kao Islam nije dobrodošao na Zapad
u rješavanju globalnih političkih pitanja. terorist s bombom u turbanu, te konflikti Muslimani su prijetnja
Pišući o smrti Zapada, on posebno isti- zbog hidžaba u Francuskoj, Turskoj i Dan- Istraživanje Bertelsman fondacije o stavu Nijemaca prema muslimanima
če postojanje dvaju odvojenih političkih skoj promatraju se isključivo kao religijski BELGIJA
entiteta, Amerike i Evropske unije, koje problemi, ali ne i kao pitanja građanskih
muslimani tretiraju kao Zapad. Stoga Da- prava i sloboda, kao što je pravo žena da
bashi smatra da je razgovor sa Zapadom, izaberu kako će se odijevati. Zato što su
žena
muškaraca
ispod 29 godina
ustvari, razgovor s mrtvim sugovornikom evropski muslimani definirani pojedno- Organizacija Muslims Right Belgium (MRB) napravila je pregled
jer ideološka tvorevina koju nazivamo stavljeno, u smislu njihove vjere, ovi pro- islamofobnih napada u Belgiji
Zapad odavno ne postoji. Iako Dabas- blemi i pitanja neispravno se posmatraju V. BRITANIJA
hijeva obdukcija nad mrtvim Zapadom kao muslimanska pitanja, mada ona, za-
izgleda vjerodostojno u teoriji, stvarnost pravo, s obzirom na prirodu i primarne
nameće pitanje o mogućem uskrsnuću uzroke, zahtijevaju društvena, a ne reli-
tog “mrtvaca”. gijska rješenja ili politiku.”
Porast terorističkih napada u svijetu, U tekstu Iz đavoljeg rječnika S. Sayyid osjaća se lojalnim smatra da muslimani misli da je teško
uključujući američke terorističke vojne objašnjava da se islamofobija javlja u V. Britaniji moraju poštovati biti musliman u
V. Britaniji
zakone ove zemlje
kampanje tokom prve dekade 21. stoljeća, kontekstu u kojem biti musliman ima Stav muslimana u V. Britaniji
podsjetio je na “avet islama” kao glavnog političko značenje. Ono što islamofobija HRVATSKA
neprijatelja “zapadne civilizacije”. Usred nastoji disciplinirati, smatra Sayyid, je-
su ove spirale straha i bijesa “islam i Za- ste mogućnost muslimanske autonomije,
pad” još jednom postavljeni kao glavne tj. afirmaciju muslimanskog političkog
kategorije jedne globalne konfrontacije identiteta kao legitimnog historijskog
dvaju nepomirljivih protivnika. Diskurs subjekta. Na taj se način u postkoloni- negativno pozitivno bez komentara
islamofobije, koji se od 11. septembra 2001. jalnom dobu ipak osigurava prevlast Za- ITALIJA Hrvatsko viđenje migranata
godine u zapadnim medijima i popular- pada nad zemljama s većinskim musli-
noj kulturi nametnuo kao interpretativni manskim stanovništvom, i to ne samo u osjeća se nelagodno
radeći s muslimanima
ključ razumijevanja terorizma i geopoliti- smislu međusobnog takmičenja s njima
ke, prerastao je u novu ideologiju Zapada. nego i upravljanja tim zemljama. Sayyid,
kao i većina drugih teoretičara, ne po- osjeća se ugodno ukoliko su
im djeca u vezi s muslimanima
BITI MUSLIMAN stavlja pitanje o funkciji islamofobije.
IMA POLITIČKO ZNAČENJE Ona se najčešće posmatra kao fenomen
Sveprisutnost islamofobije nadilazi koji prijeti stvaranju zdravog okruženja Eurobarometar o stavu Italijana prema muslimanima
njene pojmovne definicije. Islamofobija na Zapadu. No, ukoliko islamofobiju po-
je fantomski pojam koji, kako objašnjava smatramo kao novu ideologiju, za šta po-
Chris Allen u tekstu Islamofobija: nova stoje sve teorijske pretpostavke, što ćemo
ideologija za medijsku generaciju, “okuplja vidjeti u nastavku, kakva je onda njena
mnoge i raznovrsne forme diskursa, go- uloga? Služi li samo legitimaciji vojnih
vora i djelovanja, koji izviru iz identič- akcija na Istoku ili je ona važan mehani-
nog ideološkog jezgra, a to je iracional- zam homogenizacije zapadnog hrišćan-
ni strah od islama”. On se u zapadnim skog stanovništva? Infografika: Merve GÜNES
STAV 25/8/2016 23