Page 71 - STAV broj 405

U tom smislu, Ćelahmetović je sasvim strahove, dileme i nadanja, svitanja i po- Pod lupom piščeve poetske
nepretenciozni pjesnik – ne traži velike teme mračenja ljudske duše, vraćajući čovjeka
(ili se to samo nama čini, jer je njegova tema njegovoj izgubljenoj i zapretenoj suštini. S objekcije našle su se, ustvari,
ustvari golema, velika tema tragična sama po tim što su i muka, i strahovi, dileme i na- velike teme: nacionalna
sebi i sama za sebe), odnosno ne traži velike danja narodna kolektivna opsesija u tom
efekte i ne teži velikim zaključcima. U prvi poganom svakodnevlju. uskogrudnost, etnička
mah bi se čak moglo pomisliti da se ne udu- Pjesnikov ključni stav da nam takav surevnjivost, plemenska
bljuje, da ne ponire do kraja, da ne stavlja svijet nije dom mogli bismo nazvati nekom
sve u zalog. Ova poezija u tom prvom, dakle, vrstom pesimizma duše, koji u svom jez- sujeta i državni despotizam
vanjskom omotaču djeluje gotovo prigodno, gru sadrži i pesimizam prolaženja. Pjesnik, jer je sve to stvarni uzrok
međutim, čim se malo začeprka po spoljaš- prema tome, nije na kategoričkoj Baudri-
njem omotaču Ćelahmetovićeve pjesme, ukaže llardovoj tvrdnji da za smisao života više pjesnikove patnje i strahova.
se mnoštvo suštastvenih, sržnih stvari, obi- nema nade. Ćelahmetović ne afirmira neku Njegova intima iščupana iz
lje intimnih, dubokoumnih činjenica koje sveobuhvatnu misao života kojom bi radi-
na nas djeluju poput tužnog, poučnog filma. kalno mijenjao svijet, već je riječ o filozofiji svog tradicionalnog odredišta
Jezik u ovoj poeziji dobiva novu dimen- prolaženja, o melanholičnoj i pesimističkoj (porodičnog doma) omogućila
ziju, proširujući svoja pojmovna značenja misli sublimiranoj u poeziji.
oslobađajući se okova banalnosti koja se Pjesnik ne uobražava da poezija može je složenije i dublje izražavanje
gotovo odomaćila u epistolama. Pjesma mišlju da izgradi neki jedinstveni, sistem- svijeta i odnosa u njemu.
odražava unutarnja raspoloženja, daje tač- ski pogled na pravedni svijet i moralnog
nu, gotovo spiritualnu sliku misli, obilje čovjeka, jer je takvo uobraženje stvar proš-
mirisa, boja pjesnikovih snova, slutnji i losti čak i za filozofiju. Ali poezija je moćna vjekove. Šta povezuje književni tekst i pro-
strahova. Sadržaj pjesnikovog kazivanja u svojim lirskim sadržajima, pa filozofski mjenjivu društvenu stvarnost? To su znače-
jeste posljedica preživljenog užasa i fana- stavovi postaju djelatni kao lirski stavovi. nja ili smisao. U svakoj kulturi jezik oblikuje
tičnog vjerovanja u osnovne univerzalne Zbivanja u intimnoj sferi Ćelahmeto- neka značenja koja se bez obzira na upotre-
etičke postulate i pravdu. vić ubacuje u kontekst univerzalnog do- bu jezika prenose i ostaju konstantna. Jezik
Pod lupom piščeve poetske objekcije gađanja tako da čovjek postaje tragičan izražava bogatstvo misli, čulnih impresija,
našle su se, ustvari, velike teme: nacio- u svojoj nemoći pred životom i vlastitom emocionalnih stanja. Značenje je suštinska
nalna uskogrudnost, etnička surevnjivost, sudbinom. Ovu artističku igru s ružnom odlika jezika, a upravo u tome treba vidjeti
plemenska sujeta i državni despotizam jer svakodnevicom skloni smo čitati isključivo povezanost sa stvarnim svijetom. Pod pojmom
je sve to stvarni uzrok pjesnikove patnje i u estetskom ključu. Međutim, lirski izraz spoljašnji svijet ili stvarnost podrazumijevaju
strahova. Njegova intima iščupana iz svog Rasima Ćelahmetovića svagda je pod pri- se i misaone tvorevine filozofije, nauke, poli-
tradicionalnog odredišta (porodičnog doma) tiskom stvarnosti. Pjesnik je u tome ned- tike, religije. Književnik može koristiti i ova
omogućila je složenije i dublje izražavanje vosmislen jer pjesničko djelo uvijek raču- značenja, ali pod uvjetom da poštuje estet-
svijeta i odnosa u njemu. Sačuvana je ele- na na stvarnost, bilo da je poriče ili slavi. sku svrhu svoga djela i umjetnički postupak.
mentarna autentičnost i priroda sandžačke, Ćelahmetovićeva poezija odgovara na Drugim riječima, misli, značenja, poruke iz
bošnjačke, muslimanske osjećajnosti, koja pitanje kako od autonomne riječi preći u neknjiževnih tekstova mogu se susresti sa
je istovremeno veoma moderno lirski uobli- književnu autonomiju. Njegova poezija značenjima književnih tekstova a da nače-
čena i artikulirana pa dodatno zrači osobe- je uvjerljiv indikator stvarnosti jer nije lo autonomije ne bude narušeno. Koliko i
nim vidom doživljavanja života i svježom prigodnog već esencijalnog karaktera. Društva kakva će autonomija književnog teksta biti
formom literarnog otkrivanja. Ćelahme- se mijenjaju, a neka književna djela prije ili realizirana, stvar je vještine i umijeća pisca,
tović u stihove pretače svoju ličnu muku, kasnije padaju u zaborav, a druga žive kroz a Ćelahmetović je od onih koji umiju. n

Rasim Ćelahmetović, od oca Hasana i majke Hafize, rođen Priređivač je antologije “Otisci začaranih ogledala”, poezi-
je 15. 8. 1945. godine u Priboju, u srbijanskom dijelu San- je Bošnjaka u Srbiji, koja je sastavni dio Antologije “Trajnik”,
džaka. Rasimovi roditelji nisu cijenili bogatstvo u kućama, li- poezije pjesnika nacionalnih manjina i etničkih zajednica u
vadama i plodnim potkućnicama, već blago u hairli evladu, u Srbiji, a koja je na Sajmu knjiga u Beogradu bila izdavački
njihovoj slozi, međusobnoj ljubavi i harmoniji. Imali su devet poduhvat Srbije za 2009. Pored ove antologije, obznanio je
sinova za ponos i zakletvu i četiri kćerke da im razgale dušu, jedan fenomen u pjesničkom Priboju, kada je aktivno pisa-
ukrase odaje, uzvrate pažnju i ljubav. lo i poetski se ispoljavalo preko 60 poetesa, kroz antologiju
Rasim je u rodnom gradu završio osmogodišnju i srednju eko- “Pjesnikinje Priboja”.
nomsku školu kao đak generacije. Dalje školovanje nije mogao O književnom stvaralaštvu Rasima Ćelahmetovića pisali su
nastaviti zbog porodičnih prilika. Cijeli svoj radni vijek proveo istaknuti književni kritičari i književnici u Beču, Sarajevu, No-
je u Industriji “Poliester” Priboj. Pored ostalog, obavljao je vom Pazaru, Priboju, Prijepolju, Sjenici, Plavu…
dužnost šefa službe za informisanje, reklamu i propagandu, Član je Udruženja književnika Srbije i član Udruženja pisa-
a preko dvije decenije bio je rukovodilac kadrovske službe ca Sandžaka.
u pomenutom preduzeću. Za njegov nesumnjiv doprinos u Objavio je knjige: “Preprane vatre” (zbirka poezije), Pljevlja,
radu i razvoju “Poliestera” dobitnik je značajnog društvenog 1974; “Zimzelene tuge” (zbirka poezije), Pljevlja, Priboj, 1992;
priznanja – Ordena rada sa srebrnim vijencem. “Kazivanja o crnim gujama” (zbirka poezije), Pljevlja, 1993;
Zastupljen je u antologijama, zajedničkim zbirkama, zbornici- “Pisma sinu Samiru” (zbirka poezije), Novi Pazar, 1998; “Ne-
ma poezije i tematskim knjigama. Bavi se književnom kritikom pomenice” (priče), Priboj, 1996; “Za vodom bi krenule obale”
i esejistikom. Pjesme su mu prevođene na turski, poljski, bu- (izabrane pjesme), Užice, 2004; “Alkatmeri u bašti sudbine”
garski, makedonski i albanski jezik. (izbor iz književnog stvaralaštva), Novi Pazar, 2007.

STAV 9/12/2022 71