Page 73 - STAV broj 270

Kapetan i posada parobroda “Bosna”

koji je tada plovio pod svojim starim ime- bio s brodom “Bihać”, koji je po osnivanju od prvih novoizgrađenih brodova Kralje-
nom “Bosanka”. Veteran je porinut u New- te kompanije dodijeljen Jadranskoj slobod- vine Jugoslavije. U Jugoslaviju je vraćen i
castleu 1905. godine, a dok nije odvezen u noj plovidbi. Taj je brod bio nekadašnji parobrod “Livno”, nekadašnja “Luciana”,
rezalište, pripao je Jugoslavenskoj linijskoj “Princ Andrej” u vlasništvu “Dubrovačke izgrađen 1928. godine. Još jedan parobrod
plovidbi. Također, te 1945. godine u Jugo- plovidbe”. Izgrađen je u Glasgowu 1930. “Tuzla” porinut je u Glasgowu 1902. go-
slaviju se vratila “Sutjeska”, brod koji je godine i bio je jedan od novijih brodova u dine. Stari brod preživio je dva rata pod
godinama plovio u raznim konvojima pod floti. Nakon sedam godina plovidbe u ino- imenom “Kostrena”. Nakon rata, dobija
imenom “Timok”. Porinut u Rotterdamu stranstvu, “Kozara” se vratila 1946. godine ime “Tuzla” i postaje vlasništvo kompani-
1924. godine, nosio je 29 članova posade. u jugoslavenske vode. Nekadašnji “Niko- je “Oceania Beograd”.
Neki od brodova bili su opremljeni za la Pašić” “Dubrovačke plovidbe” porinut Vlada tadašnje FNRJ osnovala je 20.
plovidbu u ratnim uvjetima. Takav je slučaj u Glasgowu 1927. godine, a bio je jedan januara 1947. tri velike kompanije: Jugo-
slavensku slobodnu plovidbu “Sušak”,
Brodovi NDH Jadransku slobodnu plovidbu “Sušak” i
Jadransku linijsku plovidbu “Sušak”. To-
“BOSNA” I “VRBAS” U NDH kom 1948. godine osnovano je Brodarsko
poduzeće “Rijeka”, a 1949. Jugoslavenska
Kapitulacijom i propašću Jugoslavenske kraljevske ratne mornarice značajan dio oficira slobodna plovidba ušla je u sastav Jugo-
slavenske linijske plovidbe. Nakon što je
i mornara bivše države pristupio je novoformiranoj mornarici NDH, uglavnom nevoljno
jer je neodazivanje pozivu nosilo teške posljedice. Prema Hitlerovim privremenim smjer- osnovana “Jugolinija”, neki od njenih pr-
vih brodova bili su “Livno”, “Neretva”,
nicama za podjelu Jugoslavije i Rimskim ugovorom, NDH je dobila dio obale od Kralje-
vice do Zrmanje i od Omiša do Cavtata, s nekim ostrvima i poluostrvima, dok je ostalo “Prenj”, “Prozor”, “Sutjeska”... Krajem
pedesetih godina jugoslavenska flota de-
anektirala Italija. Budući da se NDH Rimskim ugovorom odrekla mora, morala se odreći
i mornarice, ali se u nekim dokumentima i dalje spominje “pomorska vojska” u sastavu centralizira se na nekoliko brodarskih
kompanija. Splošnoj plovbi “Piran” pre-
hrvatskog domobranstva.
Krajem 1941. osnovana je Riječna flotila, koja je preduzela radove na podizanju poto- daje se nekoliko brodova, među njima su
“Bihać” i “Neretva”, Atlantskoj plovidbi
pljenih brodova bivše jugoslavenske RRF na ušću Save u Dunav. Tako su podignuti to-
kom 1942. godine topovnjače “Sava” i “Morava”, a kasnije i komandni brod “Cer”, koji “Dubrovnik” pripada “Livno”, Jugoslaven-
skoj oceanskoj plovidbi “Kotor”, između
je nakon rekonstrukcije dobio ime “Vrbas”. “Sava”, “Bosna” i “Vrbas” bili su uglavnom
usidreni u Slavonskom Brodu tokom 1943. i 1944. godine. Patrolirali su Savom štiteći ostalih, brodovi “Kozara” i “Prenj”, a Ju-
goslavenskoj tankerskoj plovidbi “Zadar”
njemačke konvoje. U septembru 1944. godine posada je potopila brod “Sava” i prebje-
gla u partizane. “Bosna” i “Vrbas” potopljeni su pred kraj rata. tanker “Jajce”.
Kasnije iz riječkog brodogradilišta izla-
ze brodovi “Drvar” i “Trebinje”. “Drvar”
je bio značajan jer je projektiran kao tram-
per za slobodnu plovidbu po svim morima
svijeta. Jedan od posljednjih brodova “Ju-
golinije”, koja će kasnije postati “Croatia
Line” pa bankrotirati krajem devedesetih
godina prošlog stoljeća, bio je ogromni “Sa-
rajevo Express”, izgrađen 1987. godine, koji
je plovio prema New Yorku, Baltimoreu,
Norfolku, Savanni... n

STAV 7/5/2020 73