Page 35 - STAV broj 328

međunarodnom planu štiti ujgurske aktivi-
ste u egzilu, od kojih neki, kako tvrdi zva-
nični Peking, otvoreno rade na otcjepljenju,
postoji rašireno uvjerenje da Washington
svojim diplomatskim i vojnim prisustvom
u Srednjoj Aziji pruža tajnu podršku etnič-
kom separatizmu Ujgura kako bi destabi-
lizirao rast Kine. Iako je ove tvrdnje teško
dokazati, ta mogućnost nije u potpunosti
neosnovana. Xinjiang predstavlja važno
strateško područje, kako za Kinu, tako i
za politiku SAD-a u regiji. Evidentno je
da Kina provodi strategiju zatiranja par-
tikularnih identiteta manjinskih naroda
u korist han-nacionalizma. Takva politika
motivirana je strahom od vlastite dezinte-
gracije. Budući da Ujguri Xinjianga dijele
više povijesno-kulturoloških karakteristika Ured za informacije državnog Vije- Posebno je problematično oslanjanje
sa stanovnicima zemalja Srednje Azije nego ća Narodne Republike Kine nedavno je zapadnih vlada i medija na međunarodne
s Han-Kinezima, utoliko je strah Pekinga objelodanio zvanični dokument pod na- izvore i eksperte o Xinjiangu koji su pre-
od njihove secesije i njihove potencijalne zivom “Zapošljavanje i radnička prava u poznati kao propagandisti i protagonisti
instrumentalizacije u cilju destabilizacije Xinjiangu”, u kojem je detaljno obrazlo- interesa američke hegemonije, kao što je
Kine od strane njenih zapadnih protivni- žena državna strategija proaktivne politi- njemački antropolog Adrian Zenz, kojeg
ka. Kina, stoga, nastoji uspostaviti snažne ke zapošljavanja u regiji. Ovim dokumen- su kritičari optužili da nije kompetentan
diplomatske veze sa zemljama Srednje Azi- tom kineske vlasti nastojale su odgovoriti poznavalac situacije u Xinjiangu, te da je
je, a s Pakistanom njeguje posebno bliske na niz međunarodnih kritika na račun isuviše blizak zvaničnoj politici Washingto-
odnose kako bi ojačala svoj utjecaj u toj Pekinga glede neprihvatljivog tretmana na. Slične kritike idu na račun analitičara
regiji i umanjila mogućnost podržavanja Ujgura, ali i opravdati politiku koju kriti- prestižnog Instituta za stratešku politiku u
separatističkih tendencija u Xinjiangu od čari i Ujguri koji su uspjeli pobjeći, a koji Canberri ASPI Alexa Joskea i Nathana Ru-
strane srednjoazijskih susjeda s kojima Uj- su također bili izloženi sličnim mjerama, sera, koji također kinesku politiku smatraju
guri dijele povijesno-kulturološku bliskost. vide kao neopravdanu represiju nad Uj- genocidom, a čija se institucija djelimično
Kina to ostvaruje pružanjem ekonomske gurima kojih, kako tvrde neki kritičari finansira od donacija američkih korporacija
pomoći, povoljnih kredita, izgradnjom Kine, u koncentracijskim logorima ima koje proizvode oružje. Nezavisni i daleko
velikih infrastrukturnih projekata i aktiv- oko milion, pa čak i više, a u kojim se vrši objektivniji akademski eksperti kao što je
nim učešćem u borbi protiv ekstremizma. sistematska indoktrinacija i prisilna asi- Michael Clarke s Australijskog nacional-
milacija, što predstavlja najteži oblik kr- nog univerziteta u Canberri, smatra da je
NEOPRAVDANA REPRESIJA šenja vjerskih i kulturnih prava i sloboda fizički aspekt kineske politike u Xinjiangu
Budućnost uspješne implementacije ki- etničke manjine muslimana Ujgura. Sistem (sabirni kampovi, zgrade, škole za preobu-
neske globalne ekonomske inicijative “Pojas reedukacije i preobuke Ujgura do danas je ku i sl.) prilično poznat jer su ga zabilježili
i put” u velikoj mjeri ovisi o miru, stabilno- temeljito dokumentiran, a ne negiraju ga satelitski snimci, ali i rijetki kontrolirani
sti i ekonomskom prosperitetu Xinjianga, ni kineske vlasti. Razlika je u poimanju novinarski posjeti pod nadzorom kineskih
koji važi kao najznačajnija regija kroz koju pomenute politike. Peking ovu politiku vlasti. Ono o čemu se danas manje piše
prolazi novi put svile i odakle se nastavlja smatra nužnom, benignom, opravdanom i govori zapravo je puno značajniji, dis-
dalje, preko Srednje Azije, ka Evropi. Stoga i poželjnom i za Ujgure dugoročno kori- kurzivni i ideološki aspekt problema koji
Peking nipošto neće dozvoliti niti pak toleri- snom, dok kritičari ove politike drže da podrazumijeva argument kineskih vlasti
rati bilo koju vrstu otpora ovom globalnom je riječ o flagrantnom kršenju osnovnih predstavljen kao dobronamjerna briga za
projektu i očigledno je, koristi mjere kako ljudskih prava, pa čak i genocidu. položaj Ujgura, koju Kina navodi kao razlog
bi po svaku cijenu pacificirala ovu regiju, u Jedan od najpoznatijih svjetskih aka- politike koju provodi. Riječ je o tipičnom
cilju dugoročnog postizanja ekonomskog demskih eksperata za pitanje Ujgura koji neokolonijalnom primjeru opasnih poslje-
razvoja, za što su neophodne sigurnosne je o njihovom položaju objavio dvije stu- dica, smatra Clarke, jer se populacija Ujgu-
pretpostavke kako bi BRI mogao biti u pot- dije Michael Clarke smatra da Peking, de- ra navodno želi emancipirati i ekonomski
punosti implementiran. Budući da su Ujgu- finirajući uobičajenu muslimansku praksu i jezično osposobiti kako bi mogla parti-
ri, pored stanovnika Tibeta, jedina etnička Ujgura kao ekstremizam, rizikuje da izgubi cipirati u ekonomskim procesima Kine, s
manjina u Kini koja se pokušava oduprije- podršku islamskog svijeta. Ogromne kine- jedne strane, ali, da bi se to postiglo, ne-
ti asimilaciji i kulturnoj hegemoniji koju ske investicije u islamskom svijetu i eko- ophodno je odstraniti njegove nepoželjne
zvanične kineske institucije provode kroz nomska moć i utjecaj za sada predstavljaju i defektne elemente, pod čim se, zapravo,
sistem obrazovanja, ekonomski razvoj, de- ozbiljnu odstupnicu koja Kini osigurava smatra kulturni i vjerski identitet. Od Uj-
mografski inženjering i druge planske mjere provedbu pacificiranja Xinjianga bez ve- gura se, dakle, očekuje da se odreknu svog
socioekonomskog razvoja, Xinjiang i status ćih posljedica po njen imidž. Koliko će to identiteta kako bi se uklonila barijera koja,
Ujgura stoga predstavljaju pogodno tlo za potrajati, ovisi o medijskom i PR ratu koji navodno, stoji na putu njihove ekonomske
destabilizaciju Kine i sabotiranje kineskih se vodi na globalnom planu. Zauzimanje emancipacije. Stoga, Clarke ovu kinesku
infrastrukturnih projekata čiji cilj jeste osi- zapadnih zemalja i medija za blagostanje politiku smatra tipičnim primjerom mo-
guravanje putnog i željezničkog transporta ka Ujgura kod većine muslimana i dalje stva- dernog kolonijalnog projekta koji Peking
Bliskom istoku, Evropi i Africi, radi trgovine ra sumnju i u njihovu dobronamjernost i pokušava implementirati nad Ujgurima u
i transporta roba i energenata prema Kini. Kini daje vjetar u leđa. Xinjiangu. n

STAV 18/6/2021 35