Page 33 - STAV broj 212

razlogom zovu islamofobijom kao novim perspektivu, a integracija je bila ogra- Zapadu, u najboljem slučaju biblijske su
oblikom rasizma. ničena, u dobroj mjeri dopuštena samo priče inspiracija za umjetnost i književ-
uz asimilaciju i odricanje od identiteta. nost, katkad i travestijskom obliku njiho-
DANSKI SLUČAJ No, čak je i tu bilo problema. Dobar ve negacije, odnosno pobijanja vjerskih
OBOSTRANE IGNORANCIJE dio evropskih zemalja diči se tolerancijom doktrina ili podmetanja čiste pornografi-
Zašto su muslimani (ili neki musli- koja je teško izborena u stoljećima vjer- je. Kur’an nije niz priča, pa nije inspira-
mani) u Danskoj odlučili bijesom i džu- skih ratova i čiji su temelji položeni we- cija za umjetnost. Riječ Kur’ana, njegovi
mom na nemjestu ekshibicijom izrazi- stfalskim mirovnim sporazumima 1648. ajeti, međutim, inspiracija su za istraži-
ti otpor protumuslimanskom nasilju i godine, kojima je zaustavljen niz vjerski vanje i spoznaju, temelj su naučnih me-
terorizmu? Unatoč rastu islamofobije inspiriranih protestantsko-katoličkih ra- toda koje razvijaju islamski učenjaci još
u svim državama Zapada, kojoj je pri- tova tokom trideset godina. Svoje konač- u prvim stoljećima po Hidžri. Zato su i
donosio val navodno islamski inspiri- no uobličenje, vole vjerovati Evropljani neuništivi – oni potiču ideje, koncepte,
ranog terorizma, ali i povećanog priliva kršćanskih kulturoloških i civilizacijskih spoznaju složenih zakona ljudske esencije
izbjeglica i migranata koji nisu svi mu- korijena, duh tolerancije i uvažavanja i egzistencije, ali i fizikalnih zakona sve-
slimani, nisu se sve zemlje jednako no- doživio je nakon obračuna s nacizmom mira. Kur’an opstaje na Zemlji jer su bez
sile s istim izazovima. Danska je jedna i njegovim strašnim posljedicama. No, njega ideje ograničene ili vode u pogreš-
od onih razvijenih zapadnih zemalja koja je li tome baš tako? nom smjeru. Daleko je od jednostavno-
je u suočavanju s tim fenomenima imala Odnosi li se tolerancija različitosti na sti i dvodimenzionalnosti simbola, blizu
najviše problema. Tako je baš Danska, u svaku historijski utemeljenu i potvrđe- jednostavnosti obreda i vjere i počelom
skladu s vlastitom tradicijom grube poli- nu civilizacijsku različitost ili samo na je nauke i spoznaje. Barem bi tako treba-
cije, najviše upotrebljavala metode repre- one koje se smatraju izvorno evropskim, lo biti, nedvojbeno za muslimane. Zato
sije, katkad i neselektivne i kolektivne, posebno kršćanskim, u idejnom, kultur- bi njihove bijesne i nekontrolirane, pa i
a bila je na čelu uljuđenijih država EU nom i civilizacijskom smislu? Naravno ovako ekshibicionističke reakcije treba-
koje su se zalagale za restrikcije Schen- da i ovo izvorno evropski nije jednoznač- le izostati. No, ako su neuki ili tek nau-
genskog sporazuma i tvrde kontrole na no i podložno je itekakvim revizijama, čenog neznanja, onda Mushaf štampan
nacionalnim granicama. Međutim, ista je posebno kada je o islamu riječ. Stoga se u stotinama hiljada primjeraka, pa čak i
Danska u dobroj mjeri slijedila trendove i pojedinac koji je pristao na odricanje efermerni simboli poput grbova i zasta-
u EU i na sličan način dopuštala organi- od identiteta i dalje smatrao strancem, va, postaje svetima i njegovo skrnavlje-
ziranje islamskih zajednica, jednako kao neevropljaninom, Azijatom, što je pro- nje postaje casus belli, razlog za divljanje,
i mnoge države EU, u okviru zakona o izvodilo frustraciju i dalje produbljiva- nekontrolirane reakcije i provokacije.
udruženjima, bez institucionalizacije. lo animozitete kod onih koji su nastojali Stoga bi danskim muslimanima bilo
Upravo je taj neintegracijski trend bio i sačuvati barem dio identiteta. Međutim, znatno bolje da su se poveli za dobrim
plodnim tlom za rast animoziteta dijela baš je krucijalno nerazumijevanje islama primjerom muslimana u drugim zapad-
muslimana prema državi u kojoj su ro- stvorilo taj prikriveni i recesivni odijum nim zemljama, pa džumu klanjali u dža-
đeni i čije državljanstvo imaju, posebno prema islamskoj prisutnosti u Evropi mijama ili musalama, zaštićeni od svo-
druge i treće generacije, djece i unuka kao nečem uvijek privremenom jer je jih sugrađana nemuslimana te kasnije s
doseljenika koja nisu imali ekonomsku suštinski idejno, kulturno i civilizacijski njima podijelili Božije nimete i zajedno
strano i pripada drugim kontinentima. pred Parlamentom građanski protestno
Danski šovinista koji pali Mushaf to nosili transparente s artikuliranim poli-
najbolje epitomizira. On dakle, površin- tičkim zahtjevima prema svim granama
ski, na razini primitivne deklaracije (fa- vlasti. Kao što su trebali s drugim gra-
šisti su palili knjige, među njima je bilo đanima hrabro protestirati protiv tero-
i muslimana) pokazuje posvemašnji pri- rizma koji se čini u ime islama. Tada bi,
jezir prema Objavi, ali dubinski, riječ je umjesto prijezira šovinističkih punogla-
o prijeziru prema stjecanju znanja koje vaca, dobili solidarnost sugrađana s ko-
bi mu pomoglo da shvati suštinu. On u jima dijele temeljne vrijednosti društva.
plitkosti svog duha pali ono što smatra Možda i pozitivne promjene, odnosno
simbolom, jer sam ne čita svoju Objavu, odgovor vlasti na zahtjeve za promjena-
koja je, ili bi barem trebala biti, temelj ma zakonskih okvira institucionalizaci-
njegove vjere i identiteta, pa ne shvata je svog položaja, za donošenjem izvršnih
da time ništa ne postiže. Da se potrudio odluka vlasti u ekonomskom i socijal-
išta naučiti o islamu, barem da razumije nom spektru i za pokretanjem sudskih
i spozna “neprijatelja”, shvatio bi da mu postupaka za sankcioniranje rasizma,
je taj primitivan čin uzaludan. Kur’an je ksenofobije i islamofobije. Međutim, za
riječ Božija koja se nalazi memorirana to treba “izaći iz kutije”, egzogeno i en-
na Ploči pomno čuvanoj i ne može ju se dogeno proizvedenog geta bez vidljivih
izbrisati, a na Zemlji utisnuta je u pam- fizičkih granica, ali uz tvrde duhovne
ćenja miliona hafiza i otisnuta na svim granice, u kojem se navodno brane iden-
mogućim medijima, pa je neuništiva. Baš titeti. Upravo suprotno. U uvjetima geta
kako Stvoritelj i kaže da je spustio ovaj koji potiče neznanje identitet se suši jer
Spomen (Kur’an) i da će ga doista čuvati. je statičan, postaje gola forma i suvišna
U tom smislu, čin je u odnosu na mu- tradicija koja počesto preuzima primat
slimane intaktan, bez posljedica. Ili bi nad kur’anskim ajetima. A tu formu i
to trebao biti. Kur’an nije simbol, u što uporno insistiranje na njoj okruženje
se Biblija u dobroj mjeri pretvorila na ne razumije. n

STAV 28/3/2019 33