Page 40 - STAV broj 400

DRUŠTVO

zemljišnih parcela i koje je pripadalo vaku-
fu Pazardžik džamije.
Uvidom u popis vakufske imovine u ko-
taru Bosanska Krupa, koji se nalazi u Gazi
Husrev-begovoj biblioteci u Sarajevu, mo-
žemo utvrditi da je 1889. godine u vakuf
džamije Pazardžik ulazilo šezdesetak par-
cela, čija je ukupna površina iznosila više
od 412 dunuma zemlje.
U haremu džamije nalazio se manji me-
zaristan u kojem su ukopavani ugledniji
Krupljani. Do danas su ostala sačuvana četiri
stara krajiška nišana. Na tri nišana vidljivi
su natpisi pisani arapskim pismom na osno-
vu kojih saznajemo da su ovdje pokopani:
hadži Muharem, umro 1284. h. g. (1867),
Ibrahim sin Alije Mešića, umro 1274. h. g.
(1857) i Pašo sin Mustafe Pašalića, umro
1276. h. g. (1869).

IMAMI STARE GRADSKE ILI PAZARDŽIK
DŽAMIJE Mahala Pazardžik u ratu
Zahvaljujući sjećanju starijih Kruplja-
na, kao i rijetkim spisima, poznata su imena Imami stare Gradske džamije također vakufu Pazardžik ili Gradske džamije brinule
nekih imama stare džamije Pazardžik ma- su bili: Osman-efendija Kadić, Krupljanin, mutevelije: Husein-beg Krupić, Hasan Pašalić,
hale. Nije poznato ko je bio prvi imam ove koji je bio imam početkom prošlog stolje- Šaćir Pašalić (1892), Salih Pašalić (1893). Sta-
džamije. Moguće da je to bio izvjesni hafiz ća iza 1900. godine i Ragib-efendija Koso- ra Gradska ili Pazardžik džamija u Bosanskoj
Ljubinac koji je bio kaligraf. Na jednom vić, koji je bio posljednji imam ove džami- Krupi služila je svojoj svrsi do 1905. godine.
od četiri sačuvana stara nišana u haremu je (1905 – 1908). Ovog imama oslovljavali S obzirom na to da je građevina bila uveliko
Gradske džamije uklesan je natpis: su sa Hakim-efendija s obzirom na to da je dotrajala, s klimavim zidovima i drvenom
„Umrli i upokojeni Hadži Muharem. Za osim imamske dužnosti bio i šerijatski sudija munarom koju je oborio vjetar, izgradnja
njegovu dušu Fatiha. Godina 1284. (1867.). (hakim). U vrijeme njegovog službovanja i nove džamije bila je neophodna. Zgrada je
Pisao hafiz Ljubinac, imam u Krupi.“ zahvaljujući njegovom zalaganju uklonjena porušena i na njenom mjestu otpočelo se sa
Ipak, većina njih smatra da je najsta- je stara Pazardžik ili Gradska džamija i podi- gradnjom nove džamije, koja je danas jedno
riji poznati imam ove džamije bio Šem- gnuta nova. Ragib-efendija Kosović rodom od prepoznatljivih obilježja Bosanske Krupe.
si-efendija ili Šemsija-efendija Halkić koji je iz Nevesinja, a u Bosanskoj Krupi ostao U sklopu džemata džamije Pazardžik ma-
je službovao od 1850. do 1890. godine. Za je poznat kao čovjek koji je mnogo radio hale, djelovala je mektebi-ibtidaija, koja je
njega se vezuje navedeni događaj kada su na uređenju vakufa i na ujedinjavanju mu- počela s radom 1895. godine. Mektebi ibtida-
austrougarski vojnici smjestili konje u slimana koje je pozivao na sijela na kojima ije u Bosni i Hercegovini nastali su kao po-
džamiju. Šemsi-efendija rodio se u Stijeni su rješavani najvažniji problemi zajednice. kušaj reforme tadašnjeg školstva. Zamišljeni
kod Cazina (u to vrijeme Bila Stina) koja Od mujezina Gradske džamije poznat su kao svojevrsne muslimanske konfesione
je pripadala Krupskoj kapetaniji. Nauke nam je Ahmed Sijamhodžić koji je na ovu škole, koje su počele s radom nakon 1895.
je učio u Istanbulu. Bio je oženjen Mej- dužnost imenovan 1889. godine kada je godine. Razlikovali su se od sibjan-mekteba
rom-hanumom iz Arapuše. Njegov sin dobio i dekret. po tome što se u njima radilo po utvrđenom
Latif ostao je u Krupi u Halkićima, gdje O imovini džamije, odnosno o vakufu planu. Predavači su bili obučeniji od mu-
njegovi potomci i danas žive, a drugi sin brinule su se mutevelije. Poznato je da su o allima u običnim sibjan mektebima. Ima-
Edib odselio je u Čaglicu kod Bužima, li su završene medrese i Darul-mualimin,
odakle je bio oženjen. islamsku učiteljsku školu u Sarajevu, gdje
Poznata su imena i ovih imama stare su stekli najnužnije znanje iz pedagogije i
Gradske džamije u Pazardžiku: Husein-efen- U vrijeme vladavine metodike. Imenovao ih je reisu-l-ulema ili
dija Šehić (oko 1884), Tahir-efendija Poz- Osmanlija postojala je u njegovo ime predsjednik Zemaljskog
derović, Salih-efendija Nukić (oko 1889), vakufskog povjerenstva. Mektebi-ibtidaije
Ali-efendija Pašalić (oko 1893), preselio na praksa da umrle službenike razlikovali su se od sibjan-mekteba po tome
ahiret u 63. godini, na brodu kada je krenuo nasljeđuju na dužnosti što su imali učionice s klupama, a za pisanje
na hadž 1903. godine i hfz. Ahmed-efendija su koristili tablu kao i u osnovnim školama.
Hadžić (1894–1895). Hafiz Ahmed Hadžić njihovi potomci, naravno, Osnivač i uzdržavatelj mekteb-ibtidaija bilo
bio je i drugi muallim Pazardžik mekteba. ako su bili sposobni i je Zemaljsko vakufsko povjerenstvo. Kao
Među imamima stare Pazardžik džamije osnivač i uzdržavatelj imalo je pravo biti
navodi se Derviš-efendija Sagrković iz Pe- kvalificirani, stoga je moguće nadzornim tijelom. Ulogu odgovorne oso-
ćigrada (oko 1901. godine), koji je završio da su neki imami stare be za nadzor obavljali su kadije ili njihovi
visoke škole u Istanbulu. Iz Bosanske Kru- zamjenici. Školovanje u mektebi-ibtidaiji
pe odlazi u džemat Bužim – grad oko 1913. Gradske džamije u Bosanskoj trajalo je tri godine. Ibtidaija u Bosanskoj
godine, poslije u džemat Konjodor. Sa si- Krupi pripadali istim Krupi otvorena je s namjerom da se u njoj
nom Mehmedom odselio je u Tursku u grad obrazuju učenici koji bi po potrebi mogli
Erdek gdje je i preselio na Ahiret. porodicama. biti imami, mujezini i hatibi.

40 4/11/2022 STAV