Page 21 - STAV broj 230

posebno manjina, koje su trebale usvojiti
nove vrijednosti i svjetonazore. Sve je bilo
gore time što je JNA vrlo brzo izgubila svoj
specifični partizanski karakter, a poprimila
srpski, s dobrim brojem tradicija iz perioda
vojske Kraljevine Jugoslavije, sve s ekavi-
com kao službenim komandnim jezikom.
Taj latentni sukob i dilema između brat-
stvojedinstvujuće varijante komunističkog
revolucionarnog internacionalizma i sasvim
parohijalnog velikosrbizma trajao je unu-
tar JNA cijeli period postojanja SFRJ (svi
znamo šta je na kraju odnijelo pobjedu),
te je bio jedan od razloga zašto su Bošnja-
ci kao kolektiv bili poprilično neskloni
odabrati profesionalnu vojnu službu kao
životni poziv. Ovaj odijum i predrasude
bili su početkom agresije toliki da borci
Armije RBiH, najčešće sasvim iracional-
no, nisu vjerovali bošnjačkim profesio-
nalnim oficirima koji su pobjegli iz JNA
ili su bili neskloni vojnom ustrojavanju,
disciplini i hijerarhiji, pa čak i uniformi-
ranju ili nošenju opreme poput šljemova. VANJSKI FAKTORI Vrlo mali broj Bošnjaka
No, upravo je postojanje dovoljnog broja Indikativno je da su ovdašnji promo-
vojno obrazovanih, a patriotski opredije- tori i zagovarači pacifizma, kao visokomo- zaista shvata koliko je bitno
ljenih ljudi, te kritične mase, ono što je, uz ralne i progresivne vrline, potpuno iste posjedovati vlastitu oružanu
političko jedinstvo i platformu, omogućilo ideološke grupacije, organizacije i osobe silu, da smo osuđeni na život
da Bošnjaci tokom posljednje agresije ne koje zagovaraju i agende bošnjačke depo- u trajno neprijateljskom
budu opet, kao tokom Drugog svjetskog litizacije, denacionalizacije i identitetske
rata, svedeni na bezbrojne seoske milicije dekonstrukcije, a su neki od njih i 1992. okruženju, da je potrebno
domobranskih kvaliteta koje će jedna po godine, u osvit agresije i genocida, zago- danas prolijevati znoj
jedna biti uništavane. varali iste takve ideje. Ovi faktori odlično (ali i novac) da se ne bi u
Ipak, ovakvo nesretno historijsko isku- znaju da je pacifikacija istovremeno i pa-
stvo i takav poprilično komplicirani od- sivizacija i žele je Bošnjacima nametnuti budućnosti prolijevala krv, te
nos jednog društva spram svega onoga što u ama baš svakome smislu. Oni znaju da da je bilo kakav pacifizam na
predstavlja vojna služba, u svakom kapa- su razoružano društvo i narod nesposob- ovim prostorima ništa drugo
citetu i smislu, vrlo lahko mutira u speci- ni za odbranu i bez mogućnosti da odbiju
fičnu formu suicidalnog antimilitarizma bilo kakav i bilo čiji diktat te da su radi nego put u smrt i nestanak
i pacifizma, pogotovo ako se, što je upravo vlastitog golog opstanka pogodni za be-
slučaj, potiče i promovira izvana kao neka skrajne ucjene, nametanja i kompromise. i relativizira se važnost organiziranja, a
moralna i visokocivilizacijska vrlina. U Također im je poznato i da historijski pre- zatim i oružane borbe protiv agresora te
tome možda i leži razlog zašto su Bošnjaci sedani, poput bošnjačke odbrane od agre- se zasluge za opstanak države pokušavaju
tako lahko odustali od krvlju plaćene, naj- sije kroz stvaranje Armije RBiH, dovode pripisati nekim vanjskim faktorima, a ne
teže stečene i najveće tekovine odbrane od do promjene paradigme jednog društva nastanku i borbi Armije Republike Bosne
agresije – Armije Republike Bosne i Her- te sve snage upiru kako bi poništili sva- i Hercegovine. Dovode se u pitanje pa-
cegovine. Iz današnje perspektive, to ne- ku pozitivnu životnu i historijsku lekciju triotizam, moral, ali i kompetencije svih
kima izgleda kao greška naših političkih iz tog perioda. Odatle i njihovi beskrajni osoba značajnih za taj period. Problemati-
elita, međutim, one su za to imale prešut- pokušaji da odbranu od agresije i gotovo ziraju se gotovo sve akcije i borbe Armije
nu, a ponekad i glasnu saglasnost čitavog sve ličnosti vezane za odbranu, pogotovo RBiH, a neke od njih pokušavaju se staviti
društva koje je bilo traumatizirano ratom ideološke neistomišljenike, koje vide kao ili u kontekst ratnog zločina ili prikazati
koji nije željelo, društva spremnog da plati “bošnjačke nacionaliste”, na neki način kao nepotrebno i uzaludno prolijevanje
svaku cijenu, čak i za iluziju mira. A sjeti- unize i uprljaju u očima javnosti i dola- krvi. Bošnjake se pokušava uvjeriti da –
mo se da su nam tada trajni mir i zaštitu zećih generacija putem pokušaja relativi- pošto je rat navodno počeo kao dogovo-
obećavale najjače države i vojske svijeta i, zacije, kriminalizacije, ali i demonizacije. ren zločinački poduhvat “nacionalista s
takorekuć, primoravale nas na mir. Da- tri strane”, a završio intervencijom veli-
nas, kada je i najneinformiranijima jasno NAPADI NA TEKOVINE kih sila – ustvari nisu ništa sami od sebe
da je mir ustvari jedno dugo primirje i da Više je načina na koje se vrše napadi uspjeli, nisu ništa poduzeli, nisu bili ni-
su jedine kredibilne snage koje štite Bo- takve vrste. Pokušava se dovesti u pitanje kakav subjekt koji je uspio da se sam od-
snu i Hercegovinu samo one koje Bošnjaci karakter rata, kako bi se velikosrpska, a brani nego tek objekt koji se ništa ne pita
mogu stvoriti, takvo stanje duha izgleda kasnije i velikohrvatska agresija prikaza- i kojeg nose struje historije.
gotovo suludo. Ipak, čak je i danas pacifi- le kao nekakav “dogovoreni rat”. Uporno Atakuje se na spomeničku kulturu
zam aktuelan, štaviše, što je situacija teža, se izjednačavaju branitelji i agresori da bi kako bi se iz memorijalizacije javnog pro-
takve su zablude u većoj modi i više ih se oružana borba izgubila svoju i moralnu stora pokušali izbaciti svi detalji koji bi
promovira. dimenziju i praktičnu svrhu. Minimalizira podsjećali i opominjali na organiziranje i

STAV 1/8/2019 21