Page 61 - STAV broj 230

Ova džamija jedinstven je
primjer prijelaza iz starog
osmansko-bosanskog
stila potkupolnih džamija
u savremeni i po mnogo
čemu jedinstveni urbani
arhitektonski stil. Skladom

svojih linija i ljepotom oblika
džamija izaziva istinsko
divljenje. Ni prevelika, ni
premala, već prosto po
mjeri, kao da je građena
prvenstveno za gledanje.
Raspored i smisao svakog
dijela i detalja njen enterijer Kupole džamijskog kompleksa

i eksterijer čine gotovo
savršenim je postojala i istoimena tvrđava čiji ostaci 1991. godine. Pored hafiza Ismeta Spahi-
nisu sačuvani. Nije poznato kada je došlo
ća, tom su događaju prisustvovali Mustafa
do promjene naziva, ali po svemu sudeći, Spahić, Salim Šabić, Šemso Tanković, Mir-
današnji naziv potječe iz osmanskog doba. sad Veladžić i druge zvanice, kao i članovi
Prema dosad poznatim podacima, džemat hora Gazi Husrev-begove medrese, koji su
Varoška Rijeka drugi je najstariji džemat izveli nekoliko ilahija. Ovaj događaj ostao je
na području Medžlisa Islamske zajednice upamćen po veličanstvenom skupu, kojem
Bužim, a koji je oformljen 1839. godine. je prisustvovalo više od 100.000 ljudi, te po
Pored sačuvane stare džamije iz 1922. godi- pozivu prisutnima na jedinstvo. Ostala je
ne, pouzdano se zna da je prije nje postojala upamćena izjava Ismeta Spahića, koji je na
drvena džamija, koja po svemu sudeći nije indirektan način svim vjernicima ukazao
bila prvi javni objekt u kojem su klanjali na nadolazeći rat te poručio da sebi kupe
tadašnji stanovnici ovog naselja. “štap koji govori” i kojim se insan brani
Rastom broja stanovnika, a samim tim i od pasa. Stoga je otvorenje džamije bilo
broja džematlija u decenijama nakon Dru- izuzetno značajan događaj za osvještenje
gog svjetskog rata, osjetila se realna potreba bošnjačko-muslimanskog stanovništva Ca-
za većim objektom za obavljanje namaza. zinske krajine. Džamiju su otvorili Razija
Tako se krajem osamdesetih godina 20. sto- i Meho Porić, koji su za izgradnju donirali
ljeća javila ideja za izgradnjom nove i pro- 25.000 njemačkih maraka. Projekt je uradio
stranije džamije. Džematski odbor donio arhitekta Taib Saltagić iz Sarajeva, radove
je 1981. godine odluku da se u neposred- je vodila Ferida Kajtezović, a glavni nad-
noj blizini postojeće džamije gradi nova, a zor provodio je Asim Durić. Ključne osobe
takvih bez ikakve je sumnje i nova džamija starješinstvo Islamske zajednice na čelu s koje su nosile teret organizacije i realizaci-
u Varoškoj Rijeci pored Bužima izgrađena dr. Ahmedom Smajlovićem već naredne go- je ovog epohalno važnog projekta bile su:
1991. godine. Ova potkupolna džamija je- dine odobrilo je gradnju. Međutim, uslijed Mehmed Veladžić Medan, Sulejman Dura-
dan je od rijetkih primjera odličnog spoja dotad neviđenih opstrukcija komunističke ković, Fikret Veladžić, Hasan Račić, Hasan
osmansko-bosanske arhitektonske tradici- vlasti, na dozvolu za gradnju čekalo se od ef. Hilić, Salih Alešević i Muhamed Aldžić.
je s nadolazećim graditeljskim trendovima 1982. do 1989. godine. Sve opstrukcije koje
modernog doba. Arhitektonski sklad svih su prethodile konačnom odobrenju gradnje ARHITEKTONSKE ODLIKE DŽAMIJE
njenih unutrašnjih i vanjskih dijelova i de- samo su povećale želju kod džematlija da Nova džamija u Varoškoj Rijeci predstav-
talja, kao i odlična reljefna i prostorna si- što prije sagrade novu džamiju. lja istinski graditeljski novum i suštu suprot-
tuiranost razlog je što je za kratko vrijeme Polaganje kamena temeljca obavljeno nost klasičnom tipu džamije koju odlikuje
postala nadaleko poznata i prepoznatljiva. je 29. maja 1989. godine, dok se svečanost tradicionalna krajiška seoska arhitektura.
temelja džamije održala 16. septembra iste Zbog svoje boje, u narodu je ustaljen naziv
HISTORIJSKI PRIKAZ godine. Ovoj svečanosti prisustvovalo je pri- i Bijela džamija. Ona je jedinstven primjer
NASELJA I DŽEMATA bližno 80.000 ljudi, a kao posebni gosti bile prijelaza iz starog osmansko-bosanskog stila
Naselje Varoška Rijeka ubraja se u sta- su zvanice poput Mustafe ef. Cerića, hafi- potkupolnih džamija u savremeni i po mno-
rija naselja bužimskog kraja. Pod nazivom za Ismeta ef. Spahića, predsjednika Sabora go čemu jedinstveni urbani arhitektonski
Kostajnica u pisanim se dokumentima Islamske zajednice Salima Šabića i drugih. stil. Skladom svojih linija i ljepotom obli-
spominje još krajem srednjeg vijeka, kada Otvorenje džamije održano je 21. septembra ka džamija izaziva istinsko divljenje. Ni

STAV 1/8/2019 61