Page 72 - STAV broj 230

DRUŠTVO

Piše: Muhedin FIJULJANIN Obnovljena jedina
carska džamija u Srbiji

akon nešto više od dvije godine
obnoviteljskih radova, u najljep-
šoj sandžačkoj džamiji, sjeničkoj
NSultaniji Validi, ovih su se dana
ponovo počeli obavljati namazi. Restaura-
torske radove, najobimnije od podizanja
džamije, finansirala je Turska razvojna
nov šadrvan, obnovljena gasulhana i ure- SULTANIJIN
agencija TIKA, a pored obnove, džamija
je prvi put oslikana i primjerenim kali-
grafskim motivima. U njenom haremu
konzervirani su ostaci starog i podignut
đena džamijska ograda.
Džamija Sultanija Valida, ili Pertev-
nihal sultan Validina džamija, jedina je POVRATAK
sačuvana carska džamija u Srbiji. Izgra-
dila ju je sultanija Osmanskog carstva
Pertevnihal, supruga sultana Mahmuda
II i majka sultana Abdulaziza. Izgradnja
džamije započeta je 1870, a već naredne,
1871. godine u njoj se počela obavljati i SANDŽAKU
vjerska služba. Džamija je prvobitno bila
pokrivena olovom, koji je s nje skinu-
la tadašnja austrougarska uprava tokom
Prvog svjetskog rata (1917. godine), da
ga upotrijebi za proizvodnju municije. Džamija Pertevnihal Valide sultanije, poznata kao džamija
Od 1945. do 1953. godine bila je zatvo- Sultanija Valida ili Sultan Valida, nalazi se u samom centru
rena za vjernike i “korištena” kao maga-
cin, a djelimični restauratorski radovi, Sjenice i jedan je od simbola ovog sandžačkog grada. Sagrađena
prvenstveno na džamijskom krovu (ku-
poli), obavljani su nekoliko puta. Osim je u drugoj polovini 19. stoljeća kao zadužbina majke 32.
po svojoj veličini, neuobičajenoj za ove osmanskog sultana Abdulaziza. Kao i džamija u Sarajevu,
prostore, džamija je specifična i po tome
što je izgrađena bez temelja i posebno po koja je znatno starija, ima status “carske” ili “careve” džamije
svojevremeno najvećoj kupoli na Balkanu
(prečnika 15 metara).
DAR SULTANIJE PERTEVNIHAL
Pored navedenih šturih podataka o
godini izgradnje džamije, u pisanim do-
kumentima o džamiji se ne navode neke
druge pojedinosti, a ono što bolji pozna-
vaoci tog perioda Osmanskog carstva
ističu jeste to da je džamija u Sjenici, za-
pravo, trebala predstavljati simbol veli-
čine i moći tada već poprilično posustale
Osmanske imperije i da je s tim motivom
i izgrađena baš na ovim prostorima, ko-
jim su u to vrijeme prolazili svi putevi, i
za Bosnu i za Dubrovnik. Da li je sama
Pertevnihal sultanija, po kojoj je džamija
dobila ime, međutim, boravila u Sjenici,
ne postoji potvrda, osim legende koja se
čuva u narodu, a koja kaže da je sultani-
jin karavan, negdje na putu za Bosnu,
presretnut i opljačkan u blizini Sjenice,
da su hajduci uhvaćeni, blago vraćeno, a
sultanija, u znak zahvalnosti Bogu, od-
mah “dala podignuti džamiju”. Koliko

72 1/8/2019 STAV