Page 73 - STAV broj 161

“Sarajevski atentat”
“Atentat u Sarajevu”

ekranizaciju. Tako je još 1968. godine u bez ikakvog eksperimentiranja u sadrža- žarište jeste obilježavanje stogodišnjice
filmu Sarajevski atentat ovo pitanje proble- ju i formi i s jasnom prezentacijom ovog početka Prvog svjetskog rata koje orga-
matizirao režiser Fadil Hadžić, koji se ne presudnog historijskog događaja. Rezultat nizira Evropska unija. Hotelski spratovi
bavi samo atentatom na austrougarskog je dvosatni historijski spektakl s auten- u filmu podijeljeni su tako da je nesvje-
prestolonasljednika Franza Ferdinanda i tičnim kostimima i velikim glumačkim sno (mafija) smješteno u podrum, pred-
njegovu suprugu Sofiju u Sarajevu 1914. imenima (Christopher Plummer glumi svjesno je u sredini (frustrirani radnici,
godine već i njegovim dalekosežnim po- Franza Ferdinanda) te specijalnim efek- direktor, osiguranje, izgubljeni politi-
sljedicama na historiju Evrope. Smjes- tima svojstvenim partizanskom blockbu- čar), dok na krovu vladaju mir i razum
tivši okvir radnje u 1945. godinu i Drugi steru, uz apsolutno odsustvo autorskog rukovođeni trenutnim principom real-
svjetski rat, a njen centralni dio, tj. atentat upliva pri tretmanu ovog dijela sarajev- nost. Sve do trenutka kada se nesvjesno
vrativši u 1914, Hadžić Sarajevski atentat ske historije. (Gavrilo s pištoljem) probije u svjesno.
kreira u modernističkom ozračju, s moza- Ostvarujući mozaičnu strukturu Dante-
ičnom narativnom strukturom i “pričom “Ko je za tebe bio Gavrilo Princip?”, ovih krugova Pakla, po principu: što su
u priči” te pod osjetnim utjecajem kultnog upita voditeljica emisije (Vedrana Bo- grijesi teži, to je krug tješnji, režiser na-
ostvarenja Građanin Kane (1941). Nastalo žinović) svog gosta Gavrila (Muhamed rativ dovodi do naslovom nagovještenog
u svojevrsnom režiserskom zanosu i bez Hadžović) u filmu Smrt u Sarajevu (2016) konačnog vrhunca i historijski obećane
konačnog autorskog stava i odgovora na Danisa Tanovića. “Srpski heroj!”, odgo- smrti kao jedinog izlaza iz začaranog
pitanje: ko je bio Gavrilo Princip?, Sara- vori on kao iz topa. Ovaj film nastao je ukletog hotela “Evrope” i Sarajeva kao
jevski atentat će na koncu ostati upamćeno prema motivima dramskog teksta fran- fiksne tačke u njenoj historiji.
kao nedorečeno filmsko ostvarenje, sa Sa- cuskog filozofa Bernarda-Henrija Levyja
rajevom izgubljenim negdje u površnom Hotel Evropa, objavljenog povodom sto- “HOĆE LI U OVOM GRADU IKADA
tumačenju historije. godišnjice Sarajevskog atentata, a pred- ZASJATI SUNCE KAKO TREBA”
stavlja alegoriju današnjeg Sarajeva, Bo-
Nasuprot njemu, Veljko Bulajić 1975. sne i Hercegovine, Balkana i Evrope. Poznato je da je filmski dijalog jedno
godine snima novi film o “sarajevskom Radnja filma smještena je u jedan sara- od najefikasnijih stilskih sredstava i izni-
atentatu”, nazvavši ga Atentat u Sarajevu, jevski hotel na izdisaju, a njeno glavno mno reprezentativna autorska odrednica
kada je u pitanju uvjerljivost prikaza ži-
U sceni iz filma “Valter brani Sarajevo” u kojoj Zis zatraži vota jednog grada, zajedno sa svim njego-
od Valtera da održi riječ i konačno mu otkrije ko je Valter, vim uličnim pravilima, tradicionalnim i
dok se iza njega u pozadini nazire Sarajevo, glavni junak kulturnim običajima te strogim zakonima
doslovno postaje grad koji je prethodno branio od nacista. historije i politike. Kada je riječ o utjelov-
Naime, nakon što Suri izgovori čuvenu rečenicu: “Onda ljenju istinskog duha Sarajeva kroz dijalog
gledaj, lafčino, vidiš ga”, Valter se okreće i upućuje prema na filmu, svakako je u tome najuspješni-
Sarajevu, sjedinjujući se tako s njegovim obrisima ji bh. književnik Abdulah Sidran. On u
svojim scenarijima detaljno secira svaku
požutjelu sarajevsku ciglu gradeći iz nje-
nog praha novi život u njegovom najbe-
zazlenijem i istovremeno najtragičnijem

STAV 5/4/2018 73