Page 13 - STAV broj 152
P. 13
mjesto netolerancije. Stotinama godina su u svijest većine Evropljana. Ali, pre- renesansi i usmjerila modernu evropsku
ljudi u Bosni žive zajedno slušajući pjesme ma islamskom naslijeđu u oblikovanju misao do Kanta”, objasnio je Izetbegović.
jedni drugih”, kazao je Sirakaya, ističući Evrope taj je odnos nepravedan i svijest
da primjer Sarajeva i Bosne može posluži- o njegovom značaju prisutna je uglavnom DA LI BI ISUS I MARIJA BILI
ti Evropi kao primjer uspješnog suživota kod najobrazovanijih i najprosvjećenijih PRIMLJENI U EVROPU DANAS
i komunikacije između religija i kultura. među Evropljanima, ne dopirući do širo-
Govoriti o odnosu Evrope i islama, izja- kih slojeva. Islam nije stran duhu Evrope Izetbegović je istaknuo da se halifat
vio je Izetbegović, u sebi, po pravilu, nosi niti su muslimani tuđini u njoj. Naprotiv, Umajada već početkom 8. stoljeća učvrstio
opasnost da se skrene na stranputicu i da ono što danas nazivamo duhom Evrope na tlu Evrope, najprije na Iberijskom po-
se ne dotakne suština. Ta opasnost, obja- zasigurno ne bi procvjetalo bez horizona- luotoku, da bi se poslije proširio na južne
snio je, izvire iz činjenice da ljudi često ta koje je islam otvorio u svim oblastima dijelove današnje Francuske, Švicarske i
ne znaju o čemu tačno govore kada kažu ljudskog djelovanja, od religije i filozofije, praktično na sve otoke zapadnog Medite-
Evropa, ili kada kažu islam. “Bugarski preko umjetnosti, politike, ekonomije i rana. “Islamska država koja će trajati skoro
pisac s njemačkom adresom Ilija Troja- organizacije države, do prirodnih nauka i osam stoljeća uveliko je dosezala civilizacij-
now definirao je Evropu kao kontinent zanatstva. Islamska misao inicirala je hu- ske i kulturne vrhunce u filozofiji, nauci,
bez granica. Evropu, po njemu, ne defini- manistički preporod na Zapadu, uvela je tehnologiji i organizaciji kada se krajem
ra prostor, već ideja. Antička, barbarska, historijske nauke, uvela je naučnu meto- 1. i početkom 2. milenija kršćanstvo pro-
srednjovjekovna, imperijalna, totalitarna du, pomogla je skolastičarima da usklade širilo istočnom, centralnom i sjevernom
i današnja demokratska Evropa razlikuju filozofiju s vjerom, stimulirala je zapadni Evropom. Islam je utjecao na formiranje
se i veličinom i granicama i svojim stre- misticizam, postavila temelje italijanskoj evropskog duhovnog i kulturnog identite-
mljenjima, ali jedno im je uvijek bilo za- ta na sjeveroistoku Evrope kroz 500 godi-
jedničko. Sve su Evrope imale mit ili san Fahrudin Rizvanbegović: na trajanja Zlatne Horde, odnosno Krim-
o sebi. Nekada je taj san bio nadahnuće za “Živjeli smo i u prošlosti, a skog, Kazanskog i Astrahanskog kanata te
procvat, a nekada užasna noćna mora, a u živimo i danas vrijednosti na jugoistoku Evrope kroz vitalnu i moć-
šta će se pretvoriti, zavisilo je od njegove koje su današnji i budući nu Osmansku imperiju. Muslimani su, u
usklađenosti sa stvarnošću. Na neki način, ideali evropske zajednice. ne tako davnom historijskom vremenu,
slično je i s islamom. Postoji islam, kao Bo- Kada su u prošlosti dali kolosalan doprinos razvoju globalne,
žija objava mira i svrha čovjekovog života progonjeni i potpuno univerzalne kulture i civilizacije, jer je ta
na zemlji, i postoje njegove ovozemaljske uništavani drugi i drugačiji, generacija muslimana s radošću i znati-
manifestacije, od kojih su neke dosezale mi smo ih sasvim prirodno željom prihvatala, a zatim unapređivala
vrhunce ljudskog duha, kreirajući moć- primali i s njima živjeli. Bili znanja koja su zaticali u zemljama kojima
ne kulture i civilizacije, a neke su, izne- smo, i danas smo, otvoreni su ovladali. Jedan bizantijski vladar s ču-
vjeravajući samu suštinu Božije objave, i za tu kulturu različitosti đenjem je zabilježio da mu je neki arapski
stranputicom odlazile u zaborav”, kazao kakvu su njegovali naši stari” vojskovođa, kojeg je nazvao ‘barbarinom’,
je član Predsjedništva BiH. među uvjetima primirja tražio pravo na ku-
povinu grčkih rukopisa. Razmjenu ideja,
On je istaknuo da je islamsko naslije- kulturnih, naučnih i tehnoloških dosti-
đe itekako oblikovalo Evropu, ali da ne gnuća nije bilo moguće zaustaviti ni tada,
postoji svijest o tome: “Antičko, judeo-kr- u vremenu u kojem su teritorije i narodi
šćansko, pa i barbarsko naslijeđe ugrađeni bili strogo odvojeni i kontrolirani”, kazao
STAV 1/2/2018 13
