Page 13 - STAV broj 281

ispunjeni s više austrougarskih inicija- traženju sredstava kako od domaćih, tako Još u doba osmanske vladavine u No-
tiva, projekata i pokušaja da se izgradi i stranih investitora. vom Pazaru i Pljevljima bila su središta
sandžačka ili novopazarska željeznica, Autoput koji bi Sandžak povezivao stranih konzulata i konzula. Najavljeno
koja bi povezala prugu Sarajevo – Uvac sa Sarajevom i Beogradom također je od otvaranje konzulata BiH u Novom Paza-
s prugom Kosovska Mitrovica – Skoplje životnog značaja za opstanak i daljnji ru samo je obnavljanje historijske tradi-
– Solun. Nažalost, do ostvarenja ove ideje ekonomski razvoj Sandžaka. U prošlo- cije i početak procesa. U Sandžaku je od
zbog spleta vojnih i političkih okolnosti sti je Sandžak bio raskrsnica najvažnijih ogromne važnosti i otvaranje konzulata
nije došlo. saobraćajnica i trgovačkih puteva: cari- Republike Turske, Njemačke i SAD-a.
Nakon Drugog svjetskog rata, na gradsko-dubrovačkog, bosanskog i zet-
krak pruge koji je povezivao susjedni skog puta. Ova regija bila je saobraćajno i KRAJNJI CILJ: REGIJA SANDŽAK
grad Rašku, inače mnogo manje mjesto privredno čvorište, a od 10 velikih šehera Pitanje je vremena kada će Srbijom
od Novog Pazara, s Kosovskom Mitro- na balkanskom dijelu Osmanske imperi- zavladati demokratske snage. Taj proces
vicom planirana je i trasirana izgradnja je, dva su bila u Sandžaku: Novi Pazar i može se usporavati, ali se ne može zau-
kraka pruge Raška – Novi Pazar, s moguć- Tašlidža (Pljevlja). Izgradnjom ovakvog staviti. Srbija će biti uređena kao držav-
nošću njenog nastavka u pravcu drugih autoputa Sandžak bi doživio svoju sao- na zajednica sa snažnom perspektivom
sandžačkih gradova. Ali i ovaj projekt, braćajnu i privrednu reinkarnaciju. tek onda kada bude zemlja zadovoljnih
nažalost, u nekim političkim kuloari- građana.
ma koji nisu bili naklonjeni Sandžaku Demokratija i centralizacija ne mogu
jeste zaustavljen. Sandžačka željeznica, Mora se ozbiljno raditi i na da egzistiraju uporedo. Srbija se mora de-
odnosno pruga koja bi bila nastavljena centralizirati na više samoupravnih regi-
od Uvca s krajnjom instancom Raška, konstituiranju sandžačkog ja sa značajnom regionalnom samoupra-
a koja bi povezala sandžačke gradove, historijskog arhiva. U vom, u skladu s evropskim standardima,
nije projekt koji je nemoguće realizirati. među kojima mora biti i regija Sandžak.
Ako je taj projekt bio u vrijeme austro- njemu bi bilo pohranjeno Dakle, Republika Srbija mora izvršiti
ugarske vlasti nekoliko puta nadomak ozbiljnu administrativno-teritorijalnu
realiziranja, ne vidimo da sada, u uvje- ne samo postojeće pisano reorganizaciju.
tima mnogo razvijenije nauke i tehni- historijsko blago već ga Sandžačka regija imala bi unutraš-
ke, ne bi mogao postati dio sandžačke nju administrativnu organizaciju koja
stvarnosti. treba postepeno obogatiti bi u punoj mjeri odražavala volju i prava
Vojni aerodrom Dubinje kod Sjenice pisanim historijskim svih žitelja Sandžaka i bila bi plod dogo-
bio je u funkciji sve do 1999. godine. On vora između centralne vlasti i sandžačkih
je imao zavidnu infrastrukturu i strateš- izvorima koji se trenutno predstavnika.
ku važnost, koja je mogla itekako da se Ona ne bi ugrožavala teritorijalni in-
iskoristi pri preuređivanju ovog aerodro- nalaze u drugim arhivima, tegritet Republike jer bi centralna vlast
ma u civilne svrhe. Ta mogućnost posto- ne samo u Srbiji već i u zadržala one zajedničke organe i prero-
ji i danas, pod uvjetom da predstavnici gative vlasti koji državni organizam čine
Sandžaka budu uporni u zahtjevima i u susjednim zemljama jedinstvenim. n

STAV 23/7/2020 13