Page 173 - Makaleler 1. Cilt

Dünya Yeni Bir Osmanl›'ya Muhtaç 171

tin'de bir Yahudi Devleti kurma hedefindeki Yahudi milliyetçili¤i... Siyonist-
ler Ortado¤u'ya henüz Sultan Abdülhamid zaman›nda girmek istemifller,
ama Sultan'›n sert tepkisi nedeniyle beklemek zorunda kalm›fllard›. Bölge-
nin Osmanl› ‹mparatorlu¤u'nun egemenli¤inden ç›kmas›, onlar için alt›n bir
f›rsat oldu.
Osmanl›, Ortado¤u'yu I. Dünya Savafl› ile birlikte yitirdi. Savafl›n ard›n-
dan da Ortado¤u'da, bölgenin yeni hakimlerinin menfaatlerine uygun bir
düzenleme yap›ld›. ‹ngiltere ve Fransa, eski Osmanl› vilayetlerinden yapay
devletler oluflturdular. Ba¤dat vilayeti, "Irak" adl› bir devlete dönüfltürüldü
ve ‹ngiliz egemenli¤ine b›rak›ld›. Halep ve fiam vilayetlerinden "Suriye" di-
ye bir devlet ç›kar›ld›. Öte yandan, tarihsel olarak Suriye'nin bir parças› olan
Beyrut ve çevresi, "Lübnan" ad›yla ayr› bir devlete dönüfltürüldü. Daha gü-
neyde, Ürdün nehrinin bat› yakas›nda ise, o zaman kadar sadece co¤rafi bir
bölge olan "Filistin" bir devlet haline getirildi. Nehrin do¤u yakas›nda ise
"Transjordan" (Ürdünötesi) adl› bir devlet kuruldu. Bir süre sonra sadece
"Ürdün" olarak bilinecekti.
Bu devletlerin hiç biri etnik ya da dini bir birli¤e dayanm›yordu. Irak de-
nen ülkede, birbirlerinden çok uzak üç ayr› grup vard›; Kürtler, Sünni Arap-
lar ve fiii Araplar. Suriye daha da kar›fl›kt›. Sünni Araplar, Alevi Araplar,
Dürziler, Kürtler... Hepsi bu yeni devletin çat›s› alt›nda yafl›yorlard›. Filis-
tin'de ise Araplar›n yan›nda giderek artan ve kendi devletlerini kurmay› he-
defleyen bir Yahudi nüfusu vard›. Lübnan ise H›ristiyan Araplar ile Müslü-
man Araplar› bar›nd›r›yordu. Ancak bu iki temel kategori de kendi içlerin-
de mezhep farkl›l›klar›yla bölünmüfllerdi.
Osmanl› sonras›nda oluflan bu karmafl›k Ortado¤u'nun bir baflka özelli-
¤i ise, s›n›rlar›n tamamen masabafl›nda ve cetvelle çizilmifl olmas›yd›. S›n›r-
lar herhangi bir etnik temel gözetilerek de¤il, sadece Fransa ve ‹ngiltere'nin
ç›karlar›n›n öngördü¤ü flekilde belirlendiler. Böylece ortaya tam bir mozaik
ç›kt›. Ancak bar›fl ve birarada yaflamaya uygun bir mozaik de¤il, çat›flma ve
savafla uygun bir mozaik... Nitekim Siyonizm, bir devlet haline gelip ‹srail'e
dönüfltükten sonra, bu mozayi¤i kullanarak Arap devletleri aras›ndaki çat›fl-
malar› ya da devletler içindeki iç savafllar› körükleme imkan› elde edecekti.
Ortado¤u'da bir yüzy›ld›r devam eden, özellikle de ‹srail'in kurulmas›n-