Page 130 - Makaleler 3. Cilt

128 MAKALELER -3-

raklar›n› ele geçirmemifl, karfl›lar›nda düflman olarak sadece Bizansl›lar›
görmüfllerdir. Bunun d›fl›nda öne sürülecek her türlü iddia tarihi gerçek-
ler karfl›s›nda yaflayamayacakt›r. Üstelik tarih, Ermenilerin Bizans zul-
müne karfl› Selçuklular›n yan›nda yer ald›klar›n›, onlara yard›m ettikle-
rini ortaya koymaktad›r. Ortada Türk-Ermeni çat›flmas› de¤il, as›rlar sü-
recek olan bir kardefllik yolunda at›lan ilk ad›mlar vard›r.

Ermeniler Osmanl› Topraklar›nda Arad›klar› Hoflgörüyü,
Güvenli¤i ve Bar›fl› Bulmufllard›r

Ermeniler, Osmanl› Devleti'nin ilk kurulufl y›llar›nda baz› küçük dev-
let ve beyliklere ba¤l› bir flekilde hayatlar›n› devam ettiriyorlard›. Os-
manl›larla ilk iliflkileri ise Osman Gazi döneminde bafllam›flt›r. Osman
Gazi 1324 y›l›nda Bursa'y› merkez yapt›ktan sonra, Kütahya'da yaflayan
Ermenileri ve ruhani reislerini buraya nakletmifltir. Bu güçlü iliflki Os-
manl› ‹mparatorlu¤unun son dönemlerine kadar hiçbir kesintiye u¤ra-
madan devam etmifltir. Özellikle de Fatih Sultan Mehmet'in 1453 y›l›nda
‹stanbul'u almas›yla bafllayan dönem, Ermeniler için adeta bir alt›n ça¤
olmufltur.
Fatih Sultan Mehmet kendi talebi ile Ermenilerin Bursa'daki ruhani
reisi Hovakim'i ‹stanbul'a getirtmifl, Rum Patrikli¤i'nin yan›nda, bir de
Ermeni Patrikli¤i'ni 1461'de kurdurmufltur. Patrik, padiflah›n ferman›yla
Ermeni cemaatinin lideri ilan edilmifl ve Ermeniler tamamen onun yöne-
timine b›rak›lm›flt›r. Bu dönemden sonra çeflitli ülkelerden ‹stanbul'a bü-
yük bir Ermeni göçü yaflanm›fl, ‹stanbul'da güçlü bir Ermeni toplulu¤u
oluflmufltur. Yavuz Sultan Selim'in Güney Kafkasya ve Do¤u Anadolu'yu
fethetmesiyle birlikte, buradaki Ermeniler de ‹stanbul'daki cemaatin
bünyesine dahil olmufl, ‹stanbul Patrikli¤i'ne ba¤lanm›fllard›r. Osmanl›
yönetimi boyunca Ermeniler dinsel, siyasal, ekonomik ve kültürel aç›dan
çok büyük bir özgürlük yaflam›fllard›r.
Bu büyük hoflgörü ve iyi niyet Fatih Sultan Mehmet'ten sonra da de-
vam etmifltir. Di¤er gayrimüslim topluluklar›n oldu¤u gibi, Ermenilerin
de dini ve toplumsal ifllerine kesinlikle kar›fl›lmam›flt›r. Ermeniler gerek
yönetimde, gerek sanat alan›nda, gerekse ticari hayatta çok önemli bir