Page 131 - Makaleler 3. Cilt

‹srail'in Mescid-i Aksa Hedefleri 129

yer edinmifller ve toplumun en müreffeh s›n›f› haline gelmifllerdir. Os-
manl› Devleti'ne sadakatleri, güvenilir olmalar›, iyi niyetli tav›rlar›, Türk
adetlerini benimsemeleri, hatta iyi Türkçe konuflmalar›, Ermenilerin
devlete ait resmi veya özel ifllere atanmalar›na sebep olmufltur. Ermeni-
lerin Osmanl› yönetiminden memnuniyetleri 2 y›l önce, yani Osman-
l›'n›n 700. kurulufl y›l›nda, ‹stanbul Ermeni Patrikhanesi 538. do¤um gü-
nü kutlan›rken de çeflitli flekillerde ifade edilmifltir. Türkiye Ermenileri-
nin 84. Patri¤i II. Mesrob bu törenler çerçevesinde 22 May›s 1999 tarihin-
de yap›lan bir törende duygular›n› flu flekilde ifade etmiflti:
"… Fatih Sultan Mehmet'in ‹stanbul'u fethinden sekiz y›l sonra, 1461'de
Bat› Anadolu'daki Ermeni Episkoposlu¤unu ç›kard›¤› bir fermanla ‹stan-
bul Patrikli¤i'ne dönüfltürmesi Fatih'in ve Osmanl› Sultanlar›n›n gelecek
vizyonu ve di¤er dinlere gösterdi¤i hoflgörünün çok aç›k bir örne¤idir.
Tarihte bir dine mensup bir hükümdar›n baflka bir dinin üyeleri için ru-
hani riyaset makam› tesis etmesi, ne Fatih'ten önce, ne de sonra görül-
dü… Yeni bir biny›la girerken dünyada yaflanan gerginlikleri, özellikle
yak›n çevremizdeki savafl ortam›n› gözönünde bulunduracak olursak,
538 y›l önce gerçekleflen bu olay›n de¤erini, dinler ve kültürler aras› hofl-
görünün önemini, san›yorum daha iyi kavrayabiliriz…"
Patrik II. Mesrob'un bu sözleri asl›nda Türk-Ermeni iliflkilerinin ger-
çek boyutunu da gözler önüne sermesi bak›m›ndan çok önemlidir. Çün-
kü gerçekten de Osmanl› hoflgörüsü dünyada efli benzeri olmayan, ça¤-
lar üstü bir yaklafl›m› ifade etmektedir.

Ermeni Sorunu Rusya ve ‹ngiltere'nin Tahrik ve
Vaatleriyle Ortaya Ç›km›flt›r
Selçuklu ve Osmanl› yönetiminin Ermenilere karfl› hoflgörülü tutu-
munu dikkatle inceleyen bir kifli, bugün oluflan gerilim karfl›s›nda do¤al
olarak flaflk›nl›¤a düfler. Gerçekte ise bu gerilim, yaz›n›n bafllar›nda da
ifade etti¤imiz gibi kimi ülkelerin bilinçli k›flk›rtmalar› ve sahte vaatleri
sonucunda ortaya ç›km›fl, zaman içinde geliflmifl ve bugünkü halini al-
m›flt›r.
Ermeni Sorununun ilk ortaya ç›k›fl› Osmanl› devletinin zay›flamas›y-