Page 62 - Makaleler 2. Cilt

60 MAKALELER -2-

va kabarc›klar› oluflturmas›d›r. Bu baloncuklar kan dolafl›m›ndaki düzeni
bozarak ölüm tehlikesi meydana getirir. Balinalar ve yunuslar ise bizler gibi
akci¤erleriyle solumalar›na karfl›n böyle bir problemle asla karfl›laflmazlar.
Bunun nedeni, derinlere dalarken insanlar gibi dolu ci¤erle de¤il, bofl ci¤er-
le hareket etmeleridir. Ci¤erleri hava ile dolu olmad›¤› için, bu havan›n ba-
s›nç de¤iflikli¤i nedeniyle kana kar›fl›r ve dolay›s›yla "vurgun yeme" tehlike-
si ile karfl› karfl›ya kalmazlar.Ama as›l soru burada ortaya ç›kar: E¤er ci¤er-
lerini hava ile doldurmuyorlarsa, oksijensiz kal›p bo¤ulmaktan nas›l kurtu-
lurlar? Bu sorunun cevab›, bu canl›lar›n kaslar›ndaki yüksek orandaki "mi-
yoglobin" proteinidir. Bu miyoglobin proteinleri, çok yüksek miktarda oksi-
jen molekülünü kendi üzerlerine ba¤lar ve muhafaza ederler. Yani canl› için
gereken oksijen, ci¤erdeki havada de¤il, do¤rudan kaslar›n içinde saklan›r.
Yunuslar ve balinalar bu sayede uzun süre nefes almadan yüzer ve diledik-
leri kadar da derine dalabilirler. ‹nsanlarda da miyoglobin proteini vard›r,
ama çok daha az oranda oldu¤u için, ayn› yüzme serbestli¤ini sa¤lamamak-
tad›r. Yunus ve balinalara özel olan bu biyokimyasal ayarlama, elbette bi-
linçli bir tasar›m›n aç›k delilidir. Allah, her canl› gibi deniz memelilerini de
içinde bulunduklar› flartlara en uygun vücut yap›lar›yla yaratm›flt›r.

"O Allah ki, yaratand›r,

(en güzel bir biçimde)

kusursuzca var edendir,

'flekil ve suret' verendir..."

(Haflr Suresi, 24)

Yunuslar, insan kula¤›n›n alg›layamayaca¤› büyüklükte (20.000 Hertz ve üstü) ses dal-
galar› yayarlar. Bu yay›l›m› kafan›n ön k›sm› hizas›nda "kavun" olarak adland›r›lan bir
bölgeden kaynaklan›r. Hayvan kafas›n› hareket ettirerek dalgalar› istedi¤i yöne do¤ru
kanalize edebilir. Sonar dalgas› bir engelle karfl›laflt›¤› zaman, hemen yans›yarak geri
döner. Alt a¤›z al›c› görevi yaparak yank›y› iç kula¤a yollar. ‹ç kulak da verileri beyne
gönderir. Bu veriler beyinde analiz edilir ve yorumlan›r.