Page 11 - Türkiye için Milli Strateji

Ö n s ö z

So¤uk Savafl y›llar›nda d›fl politika üretmek oldukça kolayd›. Dünya, iki
kutuplu bir istikrar zeminine oturmufltu. Ba¤l› oldu¤unu kutup, size baz›
d›fl politika misyonlar› ve avantajlar› verirdi, siz de ona göre davran›rd › n › z .
Bu stratejik tablo, d›fl politikay› sabitlefltirmifl, adeta zaman›n ak›fl›n› yavafl-
latm›flt›. On y›l önceki stratejik tablo ile on y›l sonraki stratejik tablo aras›n-
da ciddi bir farkl›laflma olmazd›. Bu pozisyonda, Türkiye gibi ülkelerin D›-
fliflleri Bakanl›klar›na düflen ifl, resmi yaz›flmalar›, diplomatik temaslar› dü-
zenlemekten, k›sacas› "k›rtasiyecilik"ten öteye gitmezdi.
Oysa So¤uk Savafl'›n bitmesiyle birlikte dünyan›n stratejik tablosu çok
h›zl› bir de¤iflim sürecine girdi. Bu süreç, özellikle Türkiye'yi yak›ndan ilgi-
l e n d i r i y o rdu. Çünkü Türkiye'nin üç d›fl politika yönünden ikisinde, yani
Balkanlar ve Kafkasya-Orta Asya'da, köklü bir rejim de¤iflikli¤i yafland›.
Sovyetler Birli¤i s›n›rlar› ya da etki alan› içindeki cumhuriyetler ba¤›ms›z-
l›klar›n› elde ettiler. Dahas›, bu cumhuriyetler, "Türk kimli¤i" ya da "Os-
manl› miras›" nedeniyle Türkiye ile yak›n tarihsel ve kültürel ba¤lara sa-
h i p t i l e r. Bu noktadan hareketle, Türkiye'nin bu iki z›t yönde, Balkanlar ve
Kafkasya-Orta Asya yönlerinde stratejik bir aç›l›m, bir etki alan› olufltur-
mas› hayalleri yeflerdi. "Adriyatik'ten Çin'e Türk dünyas›" sözleri, bu haya-
lin ifadesiydi.
Ancak sözkonusu "Adriyatik'ten Çin'e" hayalleri, somut politikalarla
desteklenemedi. Çünkü Türkiye So¤uk Savafl sonras› dünyaya haz›rl›ks›z
yakalanm›flt›. Kendisine "hayat sahas›" oluflturmas› için gerekli olan strateji
ü retim gücüne sahip de¤ildi. Bunun en aç›k örne¤i Azerbaycan'da yafland›
(halen de yaflan›yor): Rusya, sahip oldu¤u güçlü ve atak devlet mekaniz-
mas›n›, örne¤in baflar›l› gizli servisini kullanarak Azerbaycan'da darbe
y a p t › rd›; Türkiye'ye yak›n olan iktidar› de¤ifltirip, kendisine yak›n olan› ge-
t i rdi. Türkiye ise bir karfl›-hamle yapacak güç, bilgi ve deneyime sahip

ix